Р Е А К Т И В Т

Р Е А К Т И В Т Е Р М Е Н Ж М Ы С Ұ І С Т Е У Т Е Х Н И К АС Ы Ж Н Е Ә Т ЗД А Р, Ы Ш Ы Л Д А Р, Ұ Қ Қ Е Р І Т І Н Д І Л Е Р www. ZHARAR. com

ХИМИЯЛЫҚ РЕАКТИВТЕР Лабараториялы т жірібиеде қ ә р т рлі химиялы ә ү қ реакцияларды іске асыру шін олданылатын заттар. ү қ Мал д рігерлік т жірбеде ә ә химиялы реактивтер қ клиникалы , қ ветеринариялы , қ санитарлы , гиеналы қ қ экспертиздік биохимиялы қ ж не бас а да ә қ лабараториялы зерттеулерде қ аналитикалы қ диагностикалы ма сатта қ қ олданылады. қ

РЕАКТИВТЕРДІ ЖІКТЕЛУІҢ Еріткіштер – ыш ылдар ж не оларды қ қ ә ң оспалары, сілтілер, кешенді заттар т зетін қ ү осылыстар, органикалы еріткіштер қ қ Б лгіштер – топты немесе арнайы т нба ө ұ т зушілер; экстракция, кешенді заттарды ү т зетін химиялы реактивтер; ү қ Диагноз ою шін олданылатын химиялы қ ү қ қ реативтер – иондарды бояп т нба беретін заттар. ұ

Улы заттар мен жұмыс істеу жәшігі Улы химиялы реативтерді олдану қ қ барысында ауа а иісін таратпаудан, ж мыс ғ ұ кезінде у — ды адам а ауіпсіз болуы шін ң ғ қ ү арнал ан техника ғ

РЕАКТИВТЕРДІ АЛУ ТЕХНИКА– ҚҰРАЛ Реактивті банкадан аларда оларда ауызы жа ында ша – тоза , май, парафин ж не ғ ң ң ә т. б б где заттарды болмауын ада алау ө ң қ ғ ажет. Оларды фосфор асы ымен, қ қ ғ шпательмен алып, воронка ар ылы қ ауыстыр ан ж н. нта реактивтер шін ғ ө Ұ қ ү олданылатын воронкалар р т рлі қ ә ү размерлі болады. К бінесе ке басыны ө ң ң диаметірі 50 — 200 мм, ая жа ынікі 20 – қ ғ 30 мм, а биіктігі 55 — 150 мм воронкалар пайдаланылады.

ГИГРОСКОПИЯЛЫҚ ЗАТТАР Ыл алды бойына сі іретін ғ ң заттар. Жабы ыдыстарда қ са талады. Оларды ты ынын қ ң ғ парафинмен йып тастайды құ немесе ол шін менделеевті ү ң сыла ын, сургучты пайдалану а ғ ғ болады. лкен ыдыстарда ы Ү ғ реактивтермен са ты пен ж мыс қ қ ұ істеу керек.

Кейбір реактивтер д некерленген ампулаларда ә са талады. Оны ашу шін егеуді пайдаланады. қ ү Ампуланы шынан бір сантиметр ашы ты та ң ұ қ қ қ егемен сыза т сіреді. Ал кейбіреуі к п ү ө са та анда б зылады. Мысалы, анилинк п қ ғ ұ ө са та анда б лініп сар ыш т ске айналады. қ ғ ү

Б ЛІНЕТІН ХИМИЯЛЫ Ү Қ ЗАТТАРДЫ СА ТАЙТЫН ОРЫНДАР Қ

здігінен жанатын, от а Ө қ ауіпті реактивтерді арнайы қ ыдыстарда са тайды. Бертолет қ т зын калий марганец ұ ыш ылын, натрий тоты ын қ қ ғ бас ада органикалы қ қ заттармен араластыру а ғ болмайды. Мысалы, хлор ыш ылымен ж мыс істегенде қ қ ұ органикалы заттармен қ араластыр анда ол жанады. ғ

Бас а бір реактивтер здігінен жанады. Олар а қ ө ғ фосфор, прифорлы металдар, металлоорганикалы осылыстар, жатады. От а қ қ қ ауіпті реактивтерді атарына эфирлер, қ ң қ спирттер, к мірсутектері, ароматты осылыстар, ө қ к кіртті к міртегі, ацетон ж не т. б жатады. ү ө ә

ТҰЗДАР Т здарұ – химиялы осылыстарқ қ класы; ыш ыл қ қ молекулаларында ы ғ сутек атомдарыны орны толы тай ң қ немесе жартылай металл атомдары не ОН топтарына ауыс ан осылыстар; алыпты қ қ қ жа дайда ионды рылымда ы ғ қ құ ғ кристалл заттар.

ТҰЗДАР ОРТА, ҚЫШҚЫЛ, НЕГІЗДІК, ҚОС ЖӘНЕ КЕШЕНДІ БОЛЫП БӨЛІНЕДІ. Орта тұздар – сутек атомдары толық ауысса (Na 2 CO 3, K 3 PO 4, Mg. SO 4); қышқыл тұздар – сутек атомдары металл атомдарымен біртіндеп алмасса (Na. HCO 3, K 2 HPO 4); негіздік тұздар – құрамына гидроксил тобы енсе (Mg. OHCl, A 1(OH) 2 Cl), қос тұздар – сутектің орнын бірнеше металл катиондары басса (KAl(SO 4 ) 2 , Na. K 2 PO 4 ); Кешенді тұздар – құрамында кешенді катион ([Cu(NH 3 ) 4 ]SO 4 ) немесе кешенді анион (K[Fe(CN) 6 ]) болса түзіледі. Тұздар көбіне халықаралық номенклатура бойынша аталады. Тұздар суда ерігенде иондарға ыдырап, ерітінділері электр тогын өткізеді.

ТҰЗДАРДЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ[ Т здар негізінен катты заттар, оларды суда ерігіштігі арнайы ұ ң кестеде беріледі (химия кабинетінде ілініп т рады) ж не ұ ә « ерігіштік кестесі » деп аталады. Онда суда еритін заттар «е» , аз еритіндері — «а. е» , ерімейтіндері — «ем» , суда т ра сыздары сызы шаман (-) ұ қ қ белгіленген. Т здарды ішінде ұ ң нитраттар жа сы ериді, ал қ барий сульфаты , кальций карбонаты , к міс хлориді ү , ор асын қ ғ ( II) сульфиді т. т. іс ж зінде ерімейді. Калий мен натрийді барлы ү ң қ т здары суда ерімтал келеді. ү т з + металл (белсенді) = т з (жа а) + металл ұ ұ ң (белсенділігі т мен) ө

ҚЫШҚЫЛДАР ыш ыл (орысша: кислота) — Қ қ химиялық осынды, к к қ ө лакмус а азына қ ғ ызылқ ре ң беретін ерітінді, д мі ыш ылдар ә қ қ Қ қ рамына құ арай қ оттекті , оттексіз болып, оларда ы ғ сутек атомдарыны сандарына арай ң қ бір ж не к п ә ө негізді деп б лінеді. ө Азот, т з, к кірт ыш ылдары с йы заттар, ұ ү қ қ ұ қ ал фосфор ж не ә бор ыш ылық қ (Н 3 BО 3 ) — атты қ заттар болса, кремний ыш ылы қ қ суда ерімейтін іркілдек зат. К мір ө ж не к кіртті ыш ылдары ә ү қ қ т ра сыз, о ай айырылатын заттар. ұ қ ң H 2 CO 3 →CO 2 ↑+H 2 O; H 2 SO 3 →H 2 O|+SO 2 ↑ Қ ыш ылдарды Қ қ ң рылымдықұ қ формуласын жаз анда уелі сутекті ғ ә ң та басынң шетіне жазамыз, йткені ол бір валентті ө элемент.

ЕРІТІНДІЛЕР Кем дегенде екі рамдас б ліктерден т ратын құ ө ұ рамы згермелі құ ө гомогенді (біртекті) ж йелерү. Ерітінділер газ т різді, ә с йыұ қ ж не ә аттық болуы м мкін. Оларды ішінде жан-жа ты зерттелгені ү ң қ ж не жиі олданылатыны с йы , сіресе, сулы ә қ ұ қ ә ерітінділер. Ерітінділер аны ан, аны па ан қ ққ қ қ ғ ж не аса аны ан деп б лінеді. Берілген ә қ ққ ө температурада жа сы еритін заттарды қ ң ерігіштігіні де шегі бар. Еріген затты ң ң концентрациясы белгілі бір м лшерден ас анда, ө қ оны арты ы ерімей, ерітіндіні т біне ш геді. Б л ң ғ ң ү ө ұ кезде ерітінді мен еріген зат тепе-те дік жа дайда ң ғ болады. М ндай ерітінділерді аны ан ұ қ ққ ерітінділер, ал концентрациялары ан қ ққ ерітіндіні концентрациясына дейінгі барлы ң қ ерітінділерді аны па ан ерітінділер деп атайды. қ қ ғ Кейбір еріткішті белгілі бір м лшерінде еритін ң ө затты ерігіштігіне с йкес м лшерінен де арты ң ә ө қ м лшерін ерітуге болады. М ндай ерітінділер аса ө ұ аны ан ерітінділер деп аталады. Аса аны ан қ ққ ерітінділерді т ра тылы ы нашар болады. ң ұ қ ғ