Презентация Лек. 8 Адам азасына Электр тог сері

Д рісті тә ң а ырыбы: қСУЛЕЙМАН ДЕМИРЕЛ АТЫНДА Ы УНИВЕРСИТЕТ Ғ Адам организміне электр то ыны ғ ң сер ә етуі

Жоспары: 1. Электр то ыны адам а сері. ғ ң ғ ә 2. сер ету д режесі бойынша б лінуі. Ә ә ө 3. Адамды электр тогы со анда ққ к рсетілетін ал аш ы ө ғ қ к мекө

Электр ауіпсіздігі қ – электр то ыны , электр ғ ң до асыны , электр магнитті ала ны ж не т ра ты ғ ң ң ң ә ұ қ электрлікті ауіпті ж не зиянды серінен ң қ ә ә адамдарды ор ауды амтамасыз ететін, ралдар мен қ ғ қ құ техникалы ж не йымды шаралар ж йесі. қ ә ұ қ ү Электр то ыны тірі денеге серіні р жа ты немесе ғ ң ә қ зіндік сипаты бар. ө Адам организімінен ткен электр то ыны ө ғ ң • жылулы қ ; • электромагниттік; • биологиялы ; қ • механикалы қ сері болады. ә

То ты қ ң жылулы сері қ ә электр энергиясыны ң жылу а айналуында сезіледі ж не ол теріні ғ ә ң ж не ан тамырларыны ызуын тудырады. ә қ ң қ То ты қ ң биологиялы сері қ ә то ты б лшы қ ң ұ қ еттер ар ылы ж руінде оны ыс аруын қ ү ң қ қ тудырады. То ты қ ң электролиттік сері ә ан рамыны қ құ ң згеруіне алып келеді. ө Механикалы сері қ ә (тканны б лшектенуі, ң ө сыны тар) қ адам б лшы еттеріні тырысуы ж не ұ қ ң ә де электр то ыны серінен т беден лау ғ ң ә ө құ н тижесінде болады. ә

Электр тоғынан зақымдалу сипаттамасы: тоқтың тегі мен мәніне; оның жүріп өту жолына; әсер ету ұзақтығына; адамның жеке физиологиялық ерекшелігіне; оның зақымдалған кезіндегі жағдайына байланысты болады.

сер ету д режесі бойынша келесілерге Ә ә б лінеді ө : I д режесі ә — есінен танбайды, біра б лшы қ ұ қ еттері жиырылып алады; қ II д режесі ә – есінен танады, б лшы еттері ұ қ жиырылып алады; қ III д режесі ә – есінен танады, ж рек немесе ү тыныс алу рекеттері б зылады; ә ұ IV д режесі- ә клиниклы лім, тыныс алмайды қ ө ж не ан айналымы то тайды. ә қ қ

Электр тоғына түсіп қалғанда төмендегі зақымдалулар болуы мүмкін: күйіп қалу, терінің металдануы, электр белгілері, электроофтальмия, электр соққысы, механикалық зақымдалулар: электр күйігі электр тоғының жылулық әсерінде пайда болады. Электр доғасының әсері нәтижесінде пайда болатын күйік өте қауіпті болып табылады, өйткені оның температурасы +3000-6000° С аралығында болады; терінің металдануы электр тоғының әсерінен металдың майда бөлікшелері теріге сіңуі нәтижесінде болады. Соның нәтижесінде терінің электр өтімділігі жоғарылайды, яғни оның кедергісі күрт төмендейді.

Электр тогыны рекеттері. ң ә ткізгіште токты бар-жо ын оны Ө ң ғ ң рекетінен бай ау а болады: ә қ ғ • Токты жылулы рекеті. ң қ ә ткізгіштен ток Ө ткенде ол ызады. Б л т рмысты техникада ө қ ұ ұ қ (эл. шам, тік, эл. плитка. . . ) ке інен олданыста ү ң қ екенін жа сы білеміз. қ • Токты химиялы рекеті ң қ ә. Химиялы қ ертіндіге батырыл ан ткізгіш ар ылы ток ғ ө қ ткенде ертінді рамында ы заттар б лінеді. ө құ ғ ө Осы т сілмен таза мыс алу а, металл бетін ә ғ к міспен аптау а болады. (сыртына к міс ү қ ғ ү ше бер, г л салын ан стаканды к рсету) ң ү ғ ө

• Токты магниттік рекетің ә. ткізгіштен ток Ө ткенде оны айналасында магниттік асиет пайда ө ң қ болады. Темір заттарын магнит сия ты тартады. қ • Токты физиологиялы асиеттері ң қ қ. Адам денесінен ток тсе онда б лшы еттер жиырылады. ө ұ қ лкен токтарды адам денесіне сері атты, Ү ң ә қ сонды тан токпен ж мыс істегенде абай болу керек. қ ұ

Электрлік жара ат қ Электрлік жара ат дегеніміз- қ адам организмінде электр то ыны за ымдауы н тижесінде м шелер ғ ң қ ә ү мен ж йелерде тере функционалды ү ң б зылыстарды дамуы, е бірінші – ОЖЖ, ан ұ ң ң қ айналым ж не тыныс алу м шелерінде. ә ү Электрожара аты электр то ыны к зімен тікелей қ ғ ң ө жанас анда ана емес, кездейсо кернеу астында ы қ ғ ал ан заттармен жанас анда да алу а болады, қ ғ сонымен атар ашы ты та до алы атынаста қ қ ғ қ немесе ток фазасыны жерге берілуі н тижесінде. ң ә Электрожара ат электр то ыны серіне шыра ан қ ғ ң ә ұ ғ адамды білмей ате босатудан да дамуы м мкін. қ ү

ЭЛЕКТР ТО ЫНЫ СЕР ЕТУ БЕЛГІЛЕРІҒ Ң Ә Электр то ы жергілікті ж не жалпы сер етеді. ғ ә ә То ты сер еткен орнында айналасу ызарусыз ж не қ ң ә қ ә ауырмай к йік пайда болады. Же іл т ріндегі жалпы ү ң ү реакция ор- ынышта, озуда немесе то талып қ қ алуында, ж рек со уында, артимияда білінеді. Ауыр қ ү ғ электржара атында ми, ж рек, тыныс алу ызметі қ ү қ б зылады, олар то та анша ж не лімге дейін болуы ұ қ ғ ә ө м мкін. ү

Адамды электр тогы соққанда көрсетілетін алғашқы көмек Адамды электр тоғы соққанда тоқ көзін бірден өшіруге , босатуға болмайды. Ең алдымен көмектесуші адамның қолы құрғақ болу керек. Егер кернеулігі 1000 В болса, е алдымен, зиян ң кешкенді то к зінен босатып алы ыз – зиян кешкеннен қ ө ң р а а аш (т т а, швабра, о тау), резе ке кілемше құ ғ қ ғ ұ қ қ ң немесе бас а да изолирлеуші материал к мегімен электр қ ө сымын итеріп жібері із. ң

з ауіпсіздігі ізді шаралары туралы ойла ыз! Ө қ ң ң ң Қолды изоляциялау үшін диэлектрлік не бризент қолғап немесе қолды жай шүберекпен орап алу қажет. Өзінді жерден изоляциялау үшін резеңке, галош сияқты аяқкиімдер көмек болады.

Егер ж рек а ысы са талса ал тыныс алу болмаса — ү қ ғ қ кпені жасанды вентиляциясын баста ыз (ауыздан ө ң ң ауыз а немесе ауыздан м рын а). ғ ұ ғ Ж рек а ысы болмаса — кпені жасанды ү қ ғ ө ң вентиляциясымен йлесе ж рекке тура емес массажды ү ү баста ыз (2 дем беру 15 кеудені басу). ң

Ережедегідей, кеудені орта кезіне атты басу ж не ң қ ә ж ректі сырт ы массажын жасауды жал астыра ү ң қ ғ ж рек ж мысын жал астыру а болады ү ұ ғ ғ Ж рекке д рыс массаж жасауды к рсеткіші й ы ү ұ ң ө ұ қ артериясында ы тамыр со улары, арашы ты ғ ғ қ қ ң кішіреюі ж не здігінен дем ала бастауы болып ә ө табылады. Ж рек а ысы мен дем алысы бастал аннан кейін ү қ ғ ғ нау асты аурухана а жеткізу керек қ ғ.

К йген жа дайда: ү ғ ● Ауыр анда сездірмейтін д рілер (аналгин, ғ ә валерьиян ж не т. б. ) беру; ә ● К йген жерге арнайы май (облепиха) жа у ; ү ғ ● За ымдан ан жерге суы су ю; қ ғ қ құ ● Алдын-ала жаралан ан жерді , микроптар т спес ғ ү шін м лдір ж а а азбен (целлофанмен) орау. ү ө ұқ қ ғ Есінен танып ал ан жа дайда: қ ғ ғ ● За ымданушы жауырынымен тегіс жерге қ жат ызып, басын бір жа ына аратып , екпетімен қ ғ қ орналатыру керек; ● Нашатыр спиртін иіскету керек.