Презентация Ауыз кілегей абыы мен еріндер жиегіні обыралды аурулары

Ауыз кілегей абы ы қ ғ мен еріндер жиегіні ңмен еріндер жиегіні ң обыралды аурулары Дайында ан: ғДайында ан: ғ Профессор Мезгілбаева Д. М.

Бет-жа с йектер айма ында ы қ ү ғ ғ а залар мен тіндерде дамитын ғ онкологиялы ауруларды рамында қ ң құ ауыз кілегей абы ыны обыралды қ ғ ң аурулары 4, 2-16, 4% райды құ (Кураскуа А. А. , 1988).

““ Предрак”- “ precancer ”” терминін ал ашғ рет Дюбреил сын ан. Обыр (рак- ұ ғ cancer )) ауруыны дамуына 85% жа дайда обыралды ң ғауруыны дамуына 85% жа дайда обыралдың ғ аурулар (предраковые заболевания) себепкер болады (Машкиллейсон А. Л. , 1970). Предрак немесе обыралды аурулар деп за ұ қПредрак немесе обыралды аурулар деп заұ қ уа ыт тітіркендіруші ы палдар серінен ауыз қ қ әуа ыт тітіркендіруші ы палдар серінен ауызқ қ ә кілегей абы ында ы патологиялы қ ғ ғ қкілегей абы ында ы патологиялық ғ ғ қ згерістерді айтады. ө

АУЫЗ КІЛЕГЕЙ АБЫ ЫНЫ ОБЛИГАТИВТІ НЕМЕСЕ Қ Ғ Ң ШАРТСЫЗ Т РДЕ ОБЫР А АУЫСАТЫН ОБЫРАЛДЫ Ү ҒШАРТСЫЗ Т РДЕ ОБЫР А АУЫСАТЫН ОБЫРАЛДЫ Ү Ғ АУРУЛАРЫ БОУЭН ауруы Еріндер жиег іні облигативті немесе шартсыз ң т рде обыр а ауысатын аурулары ү ғт рде обыр а ауысатын ауруларыү ғ С йелге сас обыралды ісік ү ұқ Ерін жиегіні шектелген обыралды гиперкератозы ң Ерінні обыралды абразивті абынуы ң қ (МАНГАНОТТИ хейлиті ))

Еріндер жиегіні факультативті немесе ң шартты т рде обыр а (рак) ауысатын ү ғ аурулары Лейкоплакия Кератоакантома Терім йіз үТерім йізү М йізгектенген папиллома үМ йізгектенген папилломаү ызыл жалпа теміреткі ж не ызыл Қ қ ә қ жегіні эррозиялы жаралы т рлері ң үжегіні эррозиялы жаралы т рлерің ү

АУЫЗ КІЛЕГЕЙ АБЫ ЫНЫ ФАКУЛЬТАТИТВТІ Қ Ғ Ң НЕМЕСЕ ШАРТТЫ Т РДЕ ОБЫР А АУЫСАТЫН Ү ҒНЕМЕСЕ ШАРТТЫ Т РДЕ ОБЫР А АУЫСАТЫН Ү Ғ ОБЫРАЛДЫ АУРУЛАРЫ Лейкоплакия, веррукозды ж әә не эррозиялы –жаралы т үү рр іі М йзгектенген папиллома ж не папилломатоз ү ә ызыл жалпа теміреткі, мен ызыл жегіні Қ қ қ ңызыл жалпа теміреткі, мен ызыл жегіні Қ қ қ ң гиперкератозды ж не эррозиялы жаралы ә т рлері үт рлеріү Ауызды с уле серінен кейінгі абынуы ң ә ә қ (постлучевой стоматит)

Обыралды ауруларды зі ауызң ө кілегей абы ында рт рлі қ ғ ә үкілегей абы ында рт рліқ ғ ә ү тітіркендіруші ы палдар серінен қ әтітіркендіруші ы палдар серіненқ ә дамиды. Обырды ж не обыралды әОбырды ж не обыралдыә туындататын факторларды канцерогендік факторлар деп атайды.

Канцерогендік факторлар екі топ а б лінеді: қ ө 1. 1. Экзогендік 2. 2. Эндогендік

Экзогендік факторлар: Химиялық Механикалы қМеханикалық Температуралы қТемпературалық Ионизациялы қИонизациялық Т рмысты ұ қТ рмыстыұ қ ндірістік Ө

Т рмысты канцерогендік факторлар ү қ немесе тітіркендіргіштер: шылым шегу насыбай ату Темекі т тінімен б лінетін заттар: ү ө пиридин негізділер, цианитті туындылар, фенол, пирен, антрацен, бензопирен концерогендерге жататыны д лелденген. ә

Ішімдік. Ішімдікті рамында ы ң құ ғ нитрозо осындылар, сивушту майлар да қ канцерогендер атарына жатады. қ Ауыз кілегей абы ын уыратын ж не қ ғ қ ә атты тітіркендіретін д рілер де қ ә канцерогенді сер етуі м мкін. ә ү Кортикостероидты жа паларды ауыз қ кілегей абы ы ауруларын емдеуге за қ ғ ұ қкілегей абы ы ауруларын емдеуге за қ ғ ұ қ пайдалану да канцерогендік сер ә туындатуы м мкін. ү

ндірістік канцерогендер- рт рлі Ө ә ү сырлар мен бояулар, м ндай німдерін ұ ө пластмасса синтетикалы қпластмасса синтетикалы қ каучук, фторлы осындылар, т рмысты қ ұ олданылатын кір жуатын нта тар қ ұ қ шы аратын ндірістегі зиянды заттар. ғ ө Ауыл шаруашылы ында ғ олданылатын рамында жо ары қ құ ғ хлороорганикалы ж не қ ә фосфорорганикалы заттар бар қ пестицидтер.

Механикалы факторларқ Ауыз іші жа дайында кілегей абы ты ғ қ қАуыз іші жа дайында кілегей абы тығ қ қ за тітіркендіретін за ымдаушы ұ қ қза тітіркендіретін за ымдаушыұ қ қ факторлар (б зыл ан тістер сауытты ткір ұ ғ ң өфакторлар (б зыл ан тістер сауытты ткірұ ғ ң ө ырлары, пломбылар, ортопедиялы қ қырлары, пломбылар, ортопедиялық қ конструкциялар).

Термиялы факторларқ Темекі жануы кезіндегі ы cc ты қты қ температура те ы Өте ыӨ cc ты та амдар (ысты қ ғ қ шай, кофе, сорпа) ндірісте болатын ысты Ө қндірісте болатын ыстыӨ қ бу ж не ауаә

Электрохимиялы фактор- қ гальваникалы ток қгальваникалы токқ Гальваникалы ток к бінесе ауыз ішінде қ ө рт рлі металдан істелген ортопедиялы ә ү қрт рлі металдан істелген ортопедиялы ә ү қ конструкциялар, пломбылар бол ан ғ жа дайда пайда болады ж не оны де гейі ғ ә ң ң 10мк. Адан жо ары бол ан кезде кілегей ғ ғ абы ты тітіркендіріп гальванизм белгілері қ қ дамиды.

Ионизациялаушы факторлар К н с улесіні ультрак лгін спектрі: ү ә ң ү УКС- зын тол ынды –УКС-А (400-300 нм) ұ қУКС- зын тол ынды –УКС-А (400-300 нм)ұ қ УКС-орта тол ынды-УКС-В (320-280 нм) қУКС-орта тол ынды-УКС-В (320-280 нм)қ УКС- ыс а тол ынды-УКС-С (280-200 нм) қ қ қУКС- ыс а тол ынды-УКС-С (280-200 нм)қ қ қ УКС спектріні е жо ары концерогендік ң ң ғ асиетке ие болатыны УКС-С спектрі қ (220-280 нм дейін)

Биологиялы факторларқ Вирустар (адамны папиллома вирусы-вирус папилломы ң человека), 42 т рі аны тал ан; ү қ ғ Герпестік вирустар І ж не ІІ типтері. ә Папиллома кейбір авторларды м ліметіне с йенсек ң ә ү (Жанаева Л. Д. 2000 ж) папилома вирусы ауыз кілегей абы ында ы гиперкератоз рдістері кезінде (Лейкоплакия) қ ғ ғ ү генеталий айма ында ы пролиферациялану ғ ғ , гиперкератоздану, паракератоздану, дискератоздану рдістері кезінде шкір шты кандиломалар, жатыр ү ү ұ мойныны иррозиясы, ынап ң қ лейкоплакиясы, карцинома), к п м лшерде папиллома ө ө вирустары аны тал ан. Осы авторды м ліметіне с йенсек қ ғ ң ә ү герпестік инфекциясымен ауыр ан адамдарды 11 % ғ ң обыралды аурулар аны тал ан. қ ғ

Эндогендік факторлар Ауыз кілегей абы ы мен еріндер жиегініқ ғ ң резистенттігін т мендететін ж йелі аурулар: ө ү Ас орыту жолы аурулары; қ Эндокриндік ж йе аурулары; ү Витаминдер тапшылы ы; ғ Иммунды ж йе ызметіні т мендеуі қ ү қ ң ө Орталы ж не шеткейлік нервтер ж йесіні қ ә ү ңОрталы ж не шеткейлік нервтер ж йесіні қ ә ү ң аурулары т. б.

Боуен ауруы (болезнь Боуена – morbus Bowen, синонимдері эритроплакия, эритроплазия), ал аш 1912 жылы Bowen, ғ 1937 жылы Кейр сипаттап жаз ан, ал аш ы ғ ғ қ к ннен бастап-а «cancer in situ» (тін ү қ ішіндегі обыр) болып саналады.

Боуен ауруыны клиникалы ң қ к рінісі ө Ауыз кілегей абы ы бетінде бір немесе екі айма та қ ғ қ рт рлі к лемді. Ал аш ы кезде оша ашы — ызыл ә ү ө ғ қ қ немесе іркілген- ызыл т сті, шекарасы аны , беті қ ү қ тегіс, кейде са б ртікті сіктерді пайда болуына ұ қ ү ө ң байланысты бар ыт т гіне сас болады. Кейде қ ү ұқ оша бетінде са м йізгектенген айма тар пайда қ ұ қ ү қ болып, ызыл жалпа теміреткі немесе лейкоплакия қ қ оша ын еске т сіреді. Ауру за дамы ан жа дайда ғ ү ұ қ ғ ғ кілегей абы атрофиялану а шырайды ж не қ қ ғ ұ ә жара ат оша ыны де гейі біраз т мендейді. қ ғ ң ң ө

Клиникалы к ріністеріқ ө

С йелеге сас обыралды ісікү ұқ С йелге сас обыралды ісік ү ұқ (бородовчатый предрак – precancer verrucosis) к бінесе 40-50 жаста ы ер ө ғ адамдарда кездеседі ж не т менгі ерінні ә ө ңадамдарда кездеседі ж не т менгі ерінні ә ө ң ызыл жиегінде жиі орналасады. Е ал аш қ ң ғ 1965 ж. А. Л. Машкилейссон клиникалы қ 1965 ж. А. Л. Машкилейссон клиникалы қ к рінісін сипатта ан. ө ғк рінісін сипатта ан. ө ғ С йелге сас обыралды ісігі обыралды ү ұқ ауруларыны ішінде 7% райды. ң құ

С йелеге сас обыралды ү ұқ ісікті клиникалы белгілері: ң қ Жара ат оша ы жа сы шектелген ж не ызыл қ ғ қ ә қ ерін жиегінде орналас ан ені 0, 4-1, 0 см, ты ыз қ ғ консистенциялы жарты шар пішіндес, ерін жиегі т сіне сас немесе с р- ызыл т сті рылым. ү ұқ ұ қ ү құт сіне сас немесе с р- ызыл т сті рылым. ү ұқ ұ қ ү құ Беті кейде таза жылтыр келеді, кейде ж а ұқ а шыл-с р т сті абырша тармен жабылады. Б л қ ұ ү қ қ ұ кезде ол с йелге немесе беті м йізгектенген ү ү папиллома а сас келеді. Сипап тексергенде ғ ұқ ауырмайды ж не т ірегіндегі тіндерді згеріске ә өң ң ө шырама аны бай алады. ұ ғ қшырама аны бай алады. ұ ғ қ

Клиникалы к ріністеріқ ө

Ерін жиегіні обыралды шектеле ң м йізгектенуі ү Еріндер жиегіні обыралды шектеле ң м йізгектенуін (ограниченный предраковый ү гиперкератоз красной каймы губ – hyperkeratosis precancerosa circumscripta) з ө бетімен дамы ан ауру ретінде 1965 ж. ғ А. Л. Машкиллейсон сипатта ан. Оны ғ ң таралуы обыралды аурулар ішінде 8% райды ж не 30жастан ас ан ер адамдарда құ ә қ жиірек кездеседі.

Ерін жиегіні обыралды шектеле ң м йізгектенуіні ү ң клиникалы белгілері: қ Жара ат оша ын к лемді шекарасы қ ғ ғ ө аны , ені 0, 2*0, 5 см кейде одан лкендеу қ ү (1, 5*2 см) к пб рышты м йізгектенген ө ұ ү рылым. Беті жазы , ж а ж не ты ыз құ қ ұқ ә ғ жабыс ан абырша тармен жабыл ан, қ қ қ ғжабыс ан абырша тармен жабыл ан, қ қ қ ғ сонды тан т сі а шыл-с р, де гейі қ ү қ ұ ң т ірегіндегі тіндерден т мендеу өң өт ірегіндегі тіндерден т мендеу өң ө болады.

Ерінні обыралды абразивті абынуы ң қ – Манганотти хейлиті Ерінні обыралды абразивті абынуын – ң қ Манганотти хейлитін (абаразивный преканцерозный хейлит Манганотти – cheilitis abrasiva precancerosa Manganotti) 1933 ж. Манганотти сипатта ан. Б л ауру ғ ұ жасы 60-тан ас ан ер адамдарда кездеседі қ ж не шылым шегушілер арасында 28%, ә ас азан-ішек жолы аурулары бар адамдарда қ 38 % райды. құ

Ерінні обыралды абразивті абынуы – ң қ Манганотти хейлитіні клиникалы ң қ белгілері: Ерінні ызыл жиегінде (к бінесе езулерге ң қ ө жа ын) ені 0, 5-1, 0 см, беті тегіс ж не қ ә жылтыр ашы ызыл т сті белгілі пішінсіз ққ ү бір немесе екі- ш эрозия оша ы пайда ү ғ болады ( сурет). Кейде эрозия беті сарысулы немесе анды абы шалармен қ қ қ жабылып, тез ана ыш келеді. қ ғ

Терім йізү Терім йіз (кожный рог – cornu cutaneum) к бінесе ү ө ер адамдарда кездеседі (жастары 60-тан ас ан), тері қ мен еріндер ызыл жиегінде пайда болады. қ Терім йіз эпидермалды рылым а жатады, ү қ құ ғ тырты ты ж не с йелді айма тарда, лейкоплакия қ ә ү қ оша ында орын алады. ғ Терім йіз – м йізді сікке сас, эпителийді ү ү ө ұқ ң ша ын айма та шамадан тыс суі (гипреплазиялануы) ғ қ ө ж не м йізгектенуі н тижесінде пайда болады ә ү ә

Терім йізді клиникалы ү ң қ белгілері: Терім йізді тек зіне ана т н ерекшелігі ү ң ө ғ ә бар; жара ат оша ы аны шектелген, қ ғ қбар; жара ат оша ы аны шектелген, қ ғ қ табаныны диаметрі 1 см, одан конус а сап ң қ ұқ рт рлі биіктікке (1 см, кейде одан да биіктеу) ә ү к терілетін м йізге сас рылымы бар сік. ө ү ұқ құ өк терілетін м йізге сас рылымы бар сік. ө ү ұқ құ ө сікті т сі кірс р немесе о ыр-с р болып Ө ң ү ұ қ ң ұ келеді, консистенциясы аттылау, аса қ оз алмалы емес ж не ауырып мазаламайды, қ ғ әоз алмалы емес ж не ауырып мазаламайды, қ ғ ә саны біреу, кейде екеу- шеу болады. ү

Папиллома, папилломатоз Папиллома (папиллома — рapilloma) – эпителий тінінен дамы ан атерсіз ісік, кілегей абы бетінен біраз к тері кі ғ қ қ қ ө ң орналасады. Сырт ы пішіні с йелге немесе т сті капуста а қ ү ү ғ сайды. Кейде домала пішінді са ырау ла а сас, беті ұқ қ ң құ ққ ұқ тегіс немесе кедір-б дыр са сіктер бай алады, ені 1-2 ұ ұқ қ ө қ мм-ден 1 см дейін, ая ы жі ішке немесе жуандау болып ғ ң келеді. Беті м йізгектенбеген папула боз ылт- ызыл т сті, ү ғ қ үкеледі. Беті м йізгектенбеген папула боз ылт- ызыл т сті, ү ғ қ ү консистенциясы ж мса , ал м йізгектенген болса, ұ қ үконсистенциясы ж мса , ал м йізгектенген болса, ұ қ ү а шыл-с р т сті, консистенциясы аттылау болады. қ ұ ү қа шыл-с р т сті, консистенциясы аттылау болады. қ ұ ү қ Папилломалар к біне жергілікті за ымдаушыы палдар ө қ қ серінен дамиды. ә Папилломатоз – кілегей абы бетінде к птеген қ қ ө папилломаларды пайда болуы. ң

Кератоакантома – м йізді ү моллюскі (кератоакантома, роговой моллюск — keratoacanthoma) тез дамитын, кейде з бетімен кері ө даму а шырайтын, эпидермальді ғ ұ атерсіз ісік. қ

Клиникалық көрінісі. Кератоакантома с р- ызыл т сті жарты шар пішінді ұ қ ү ортасында рмеге сас ойы ы бар, т йінге сас ү ұқ ғ ү ұқ рылым. Ісік пайда болысымен тез се бастайды, аз құ ө уа ыт ішінде (бір ай шамасында) к лемі 2, 5*1 см жетеді. қ өуа ыт ішінде (бір ай шамасында) к лемі 2, 5*1 см жетеді. қ ө Аз уа ыт ішінде ойы ты орта б лігі о ай алынатын қ қ ң ө ң м йізгекті заттар а толады. Кератоакантома ауырмайды, ү ғм йізгекті заттар а толады. Кератоакантома ауырмайды, ү ғ о ай оз алады, орша ан тіндерге жабыспай седі. ң қ ғ өо ай оз алады, орша ан тіндерге жабыспай седі. ң қ ғ ө Ісікті даму барысы екі т рлі: бірде 6-8 айдан кейін ң ү орнына пигменттелген тырты алдырып, з бетімен қ қ ө жойылып кетеді, кейде атерлі ісікке ауысады. қжойылып кетеді, кейде атерлі ісікке ауысады. қ

Пайдаланыл ан дебиеттер: ғ ә 1. 1. Боровский Е. В. «Терапевтическая стоматология» ; 2. 2. Боровский Е. В. Ж не М. Медгиз. 2002, «Терапевтическая стоматология» ; ә 3. 3. Дмитриева А. Л. «Терапевтическая стоматология» , Москва, Медпресе-инфори 2003г. 4. 4. Аполихина И. А. « Оптимизация диагностических и лечебных мероприятий у больных с папилломавирусный инфекцией иниталий » . Автор. дисс. кандидаты мед. наук; 5. 5. Банченко Г. В. , Максимовский Ю. М. , Гринин В. М. , « Язык-зеркало организма. Клиническое руководство для врачей » -М, 2000. 6. 6. Волегов А. И. « Устойчивость организма к злокачественным опухолем » -М, Медицина, 1987; 7. 7. Годорожа П. Д. и др. « Профилактике опухолей полости рта » , Журнал Стоматология, 1982, № 1; 8. 8. Данилевский Н. Ф. , Урбанович П. И. , « Кератозы слизистой оболочки полости рта и красной каймы губ » , -Киев, 1979; 9. 9. Ермолов В. Ф. «Доброкачественные новообразования и опухолеподобные образования слизистой оболочки полости рта» , мед. наук-М. , 1995г.