Презентация Атбе облысы

А т бе облысыны қ ө ң экологиялы проблемасы қ

Жоспары: Кіріспе Статискалы м ліметтерқ ә А т бе – лас алаларды бірі қ ө қ ңА т бе – лас алаларды біріқ ө қ ң Жа алы тар а ыс аша шолу ң қ ғ қ қЖа алы тар а ыс аша шолуң қ ғ қ қ Ауа ластануыны салдары ңАуа ластануыны салдарың Таза ауа дефицитін жою

Глобалды м селелерді бірі – ә ң ауаны ластануы ң. Ол дегеніміз – ә р т рлі газдарды , атты ж не ү ң қ ә с йы заттарды немесе таби и ұ қ ң ғ булар мен алды тарды са қ қ ң ұ қ т йіршіктеріні ауа а осылуы. ү ң ғ қ Олар жер бетіндегі жан-жануарлар мен сімдіктер д ниесіне ж не ө ү ә адамдарды мір с руіне зиянды ң ө ү ы палын тигізеді. сіресе бізді қ Ә ң А т бе аламызда оны де гейі қ ө қ ң ң жо ары. ғ

Ауаны ластануыны к здері: ң ң ө Таби и — рттер, ша дар, ғ ө ң вулкандарды ат ылауы ң қ Транспортты – автомобильдер, ауа, кеме транспорттарыны газдары ң ндірістік – технологиялы Ө қ процестерден пайда болатын алды тар (металлургия, қ қ м най-газ, химия ж не т. б ұ ә нерк сіптер) ө ә Т рмысты – т рмысты ұ қ жа дайда ы алды тар б лігі ғ ғ қ қ ө

Атмосфералы ауаны ластануы халы ты қ ң қ ң денсаулы ына теріс сер ететін орша ан орта а келе сіз ғ ә қ ғ ғ ң сер етуді жетекші факторларыны бірі болып алуда. ә ң ң қ Атмосфералы ауа а жылу энергетикасы ж не қ ғ ә м най-газ секторы, кен ндіру ж не тау-кен ндісі, ара ж не ұ ө ә ө қ ә т сті металлургия не рлым теріс сер етеді. ү ғұ ә USAID-ті ба алауынша, аза стан аума ыны 75%-ы ң ғ Қ қ ғ ң экологиялы т ра сызды атеріне аса бейім айма тар а қ ұ қ қ қ қ ғ жатады. Республикада атмосфера а тарал ан шы арымдылар ғ ғ ғ 2005 жылдан бері бір де гейде алып отыр (2, 9 млн. тонн), ң қ 2005 жылдан бері бір де гейде алып отыр (2, 9 млн. тонн), ң қ лемдік да дарыс орын алып, жекелеген нім т рлеріне ә ғ ө ү деген с раныс азай ан т ста, я ни 2008 жылдан бастап ұ ғ ұ ғ ндіріс к лемі ыс арды, б л шы арындыларды ө ө қ қ ұ ғ ңндіріс к лемі ыс арды, б л шы арындыларды ө ө қ қ ұ ғ ң т мендеуіне себеп болды. ө 2010 жылы стационарлы к здерден атмосфералы қ ө қ 2010 жылы стационарлы к здерден атмосфералы қ ө қ ауа а тарал ан зиянды заттарды м лшері 2, 2 млн. тоннаны ғ ғ ң ө рады, сонымен 2009 жылды тиісті кезе імен құ ң ң салыстыр анда оларды де гейі 4%- а кеміді (2 диаграмма). ғ ң ң ғ

2-диаграмма 2005-2010 жылдар аралы ында стационарлы к здерден атмосфералы ауа а ғ қ ө қ ғ тарал ан зиянды заттарды м лшері, мы тонна ғ ң ө ң

Ласта ыш заттарды негізгі к лемі ара анды (661, 2 мы тонна), ғ ң ө Қ ғ ң Павлодар (572, 5 мы тонна), Шы ыс аза стан (146, 9 мы ң ғ Қ қ ң тонна), А т бе (125, 3 мы тонна), қ ө ң останай (114, 4 мы тонна) Қ ң ж не Атырау (114, 4 мы тонна) облыстарыны аума тарында ә ң ң қ алыптас ан. Атмосфералы ауа а тарал ан ласта ыш қ қ қ ғ ғ ғ заттарды жалпы к леміні (2226, 6 мы т. ) 71, 3%-ын газ тектес ң ө ң ң ж не с йы заттар ж не 28, 7%-ын атты заттар райды. ә ұ қ ә қ құ Ауаны ластану жай-к йін ба алау кезінде елді мекендердегі ң ү ғ ауа а тарал ан ласта ыш заттарды шекті м лшеріні ғ ғ ғ ң ө ң к рсеткіштері ө (ШМК) негізгі сапа лшемдері болып табылады. ө Атмосфераны ластану де гейі атмосфера ластануыны кешенді ң ң ң индексіні ң (ИЗА 5) шамасы бойынша ба аланады, ол ауіптілік ғ қ д режесін ескере отырып, ШМК-ны е к п нормалан ан ә ң ң ө ғ к рсеткіштері бар бес зат бойынша, сондай-а ШМК-ны асып ө қ ң кетуі бойынша есептеледі. Егер ИЗА 5 к рсеткіші 5-тен аз немесе о ан те болса, онда ө ғ ң атмосфераны ластану де гейі – «т мен» , диапазоны 5-тен к п ң ң ө ө ж не 7-ге те бол ан жа дайда – «к тері кі» , ал 7-ден к п ж не ә ң ғ ғ ө ң ө ә 14-тен аз бол анда – «жо ары» , 14-тен к п бол ан жа дайда «аса ғ ғ ө ғ ғ жо ары» деп саналады. ғ Республиканы ластан ан алаларына (ИЗА 5 ≥ 5) – 12 ала, ң ғ қ қ соны ішінде жо ары де гейде ластан ан алалар а (ИЗА 5 ≥ 13) ң ғ қ ғ 8 ала (Алматы, Шымкент, Теміртау, А т бе, Тараз, ара анды, қ қ ө Қ ғ скемен, Жез аз ан) жат ызыл ан (3-диаграмма). Ө қ ғ

3-диаграмма 2009-2010 жылдары аза стан Республикасыны алалары бойынша Қ қ ң қ атмосфераны ластану индексі (ИЗА) ң

Динамика к рсетіп отыр андай, атмосфералы ө ғ қ ауаны ластану де гейі іс ж зінде т мендемеген. ң ң ү өауаны ластану де гейі іс ж зінде т мендемеген. ң ң ү ө нерк сіп пен к лік саласы дамы ан, ИЗА 5 жо ары Ө ә ө ғ ғ болып келетін алаларда ы атмосфераны жай-к йі қ ғ ң ү айтарлы тай ала даушылы ту ызады. қ ң қ ғ Зиянды заттарды к п м лшерде таралуына ң ө ө ластау к здеріні ауаны тазартатын рыл ылармен ө ң құ ғ жеткілікті д режеде жара талма аны себеп болып ә қ ғ отыр, сонымен бірге статистикалы деректер со ы ш қ ңғ ү жылды ішінде осындай рыл ылармен жара тал ан ң құ ғ қ ғ к здерді лес салма ыны т мендегенін к рсетеді. ө ң ү ғ ң ө өк здерді лес салма ыны т мендегенін к рсетеді. ө ң ү ғ ң ө ө Мысалы, 2008 жылы оларды лес салма ы – 7, 5% ң ү ғ болса, ал 2010 жылы 6, 4% рады. құ Атмосфера рамында шекті м лшерден асатын құ ө ласта ыш заттарды аса жо ары де гейі — 17 алада, ғ ң қласта ыш заттарды аса жо ары де гейі — 17 алада, ғ ң қ орташа де гейі 7 алада тіркелген. ң қ

Р ірі алалары мен нерк сіп орталы тарында ы атмосфералы ауаны Қ қ ө ә қ ғ қ ң ластану де гейіні згеру динамикасы ң ң ө

4-диаграмма Тыныс алу м шелері ауруларыны 2005-2010 жылдарда ы динамикасы, мы о и а ү ң ғ ң қ ғ

Қ аза стан Республикасы елді мекендері ауасында ы жеке оспаларды қ ғ қ ң р сат етілген шекті шо ырланулары м ні ұқ ғ ә

А т беқ ө – аза станда ы ауасы е Қ қ ғ ң лас 5 аланы қ ң ішінен ойып орын алады дейді жергілікті экологтар. Ауада формальдегид, азот, к кірт ү ыш ылы қ қ жылма-жыл к бейіп келе ө жат анды ы соншалы , осы ауіпті қ ғ қ қ газдарды жиынты ы ң ғ алыпта ыдан 4 есеге л айып қ ғ ұ ғ кеткен. Жыл ткен сайын, облысты ө ң атмосфералы ауа бассейні қ ластанып барады. ткен жылы Ө ндіріс оша тарынан шы ан ө қ ққ зиянды алды тарды халы ты қ қ ң мір с руіне аншалы ты сер ө ү қ қ ә етіп отыр анын тексерген ғ санитарлы д рігерлер ала даулы. қ ә ң Себебі бас пайдасын ойла ан ғ м най-газ к сіпорындары ұ ә экологиялы талаптар а назар қ ғ аудармай отыр.

А т беде авток ліктерден шы атын зиянды қ ө ө ғ заттар к леміні к рт суі орша ан ортаны ор ау ө ң ү ө қ ғ б ліміні мамандарын ала датып отыр. Оларды ө ң ң ң айтуынша, тек ала бойынша тіркелген авток лік қ ө саны ткен жылы ө 60 мы нанң асып т сті. Ал ү олардан шы атын зиянды заттар к лемі ғ ө 58 мы ң тонна а ғ дейін жетті. Б л ала бойынша шы атын ұ қ ғ алды тарды қ қ ң 84 пайызын рап отыр. А т бе құ қ ө облысты аума ты орша ан ортаны ор ау қ қ ғ қ ғ бас армасыны тексерулері барысында қ ң 717 за ң б зушылы ұ қ аны талды. Экологиялы талаптарды қ қ б зушылы пен шаруашылы ты ат арып отыр ан ұ қ қ қ ғ 50 обьектіні ж мысы то татылды. Экологиялы ң ұ қ қ инспекцияны тексеру материалдары ар ылы ң қ таби ат а зиян келтіруіне байланысты 2 ғ қ ылмысты іс оз ал ан. қ қ қ ғ ғ

А т бе облысы экологиясын е бірінші қ ө ң б лдіруші к сіпорын – ү ә «СНПС-А т бем найгаз» қ ө ұ акционерлік о амы дейді жергілікті таби ат қ ғ ғ ор аушылар. М най к сіпорыны жиырма жылдан қ ғ ұ ә бері ауа а зиянды алды тар шы арып, М алжар ғ қ қ ғ ұғ ауданыны экологиясын ртып бітті. Б л жа та ң құ ұ қ м най шы аратын кеніштер ж не е бастысы газ ұ ғ ә ң дейтін зауыттары орналас ан. Ауа а таралатын өң қ ғ зиянды алды тарды 60 пайызын қ қ ң «СНПС-А т бем найгаз» ла тырады дейді қ ө ұ қ жергілікті экологтар.

Экология министрлігі 2010 жылдан бастап елдегі барлы м най к сіпорындарына м наймен бірге қ ұ ә ұ шы атын ілеспе газды бос а жа у а тыйым ғ қ ғ ғ салатынды ын м лімдеді. Оны орнына т іректегі ғ ә ң өң елді мекендерге газ ж ргізіп, газ деуші зауыттар ү өң салуды міндеттеді. «СНПС-А т бем найгаз» к сіпорны экология а қ ө ұ ә ғ тигізген за ымын т леуден бас тарт ан. Н тижесінде қ ө қ ә олар бюджетті 1, 2 млрд тенгеге толы тырды. Себебі қ тексеріс кезінде 2007 ж 10ай бойынша ауаны нормадан тыс жо ары ласта аны белгіленді. ғ ғ

29. 03. 2012 «Казахойл Актобе» м най компаниясы ұ мемлекетке газды жа уды нормасынан ғ ң асыру себебінен 445 млн тенге теді. өасыру себебінен 445 млн тенге теді. ө Экономикалы ба алау бойынша оны қ ғ ңЭкономикалы ба алау бойынша оны қ ғ ң м лшері 445 млн 178мы 114тенге рады. ө ң құм лшері 445 млн 178мы 114тенге рады. ө ң құ Берілген шарты бойынша газды орнатыл ан ң ғ лимиттен 420, 3мы куб метрі жа ылды. ң ғлимиттен 420, 3мы куб метрі жа ылды. ң ғ «Алибекмола» кен оша ында газды 1млн ғ ң 616мы 212 куб метрі ртенді ал «Кожасай « ң ө ғ кен орнында 1млн 274мы 469 куб метр ңкен орнында 1млн 274мы 469 куб метрң

А т бені на ыз иістенген райондары: қ ө ң ғ Жилгородок, Шанхай, Тургенев, азиза Ғ Ж банова ж не Оспанов к шелері, ұ ә өЖ банова ж не Оспанов к шелері, ұ ә ө промзона, п. Ясный

– – Неліктен А т беде кешкі уа ыттарда қ ө қ жа ымсыз иіс м рынды тартады? Бізді немен ғ ұ уландырып жатыр ж не экологтар андай ә қ шараларды абылдауда? – осындай қ с ра тарды А т бе т р ыны Любовь ұ қ қ ө ұ ғ Ножникова ойды. қ Экологтар жеркеніш иістерді бірнеше ң себептерін келтіреді. Біріншіден б л аланы ұ қ ңсебептерін келтіреді. Біріншіден б л аланы ұ қ ң т рмысты алды тарды о ысын тастайтын ұ қ қ қ ң қ қ жеріні жа ынды ы. ң қ ғжеріні жа ынды ы. ң қ ғ – – 5 млн тонна а жуы ала о ыс жеріні ғ қ қ ң 5 млн тонна а жуы ала о ыс жеріні ғ қ қ ң алды тары рекультивацияны тпеді. Желді қ қ ө ңалды тары рекультивацияны тпеді. Желді қ қ ө ң олайсыз ба ытымен жаман иіс пен ола са қ ғ қ ң А т бе т р ын зоналары бойынша таралады. қ ө ұ ғА т бе т р ын зоналары бойынша таралады. қ ө ұ ғ азірде Алматы . ТОО «Эко. Сервис» А т бе Қ қ қ ө облысыны ГУ «Управление природных ң ресурсов и регулирования природопользования» тапсырысы бойынша ескі ала о ыстарын рекуьтивациялау қ қ қ проектін деуде. Оны 2011-2012 жж ж зеге өң ү асыруды к здейді. ө

А т бе облысында ы орша ан ортаны к йіқ ө ғ қ ғ ң ү 2010 жылы А т бе облысы бойынша атмосферлі қ ө абат а зиянды алды тарды т суі қ қ қ қ ң ү 125. 3 мы тоннаны ң рады. құрады. құ 2009 жылмен салыстыр анда оны де гейі ғ ң ң 42, 6% ғ 42, 6%ғ а т мендеді. ө Есеп беру жылы ауа а тазартылмай тастал ан ғ ғ гдіріс алды тары 123 ө қ қ мы тоннасы тасталынды, б л ң ұ 2009 жыл ы д режесіне ара анда ғ ә қ ғ 2009 жыл ы д режесіне ара анда ғ ә қ ғ 43, 1%- а т мен. ғ ө Ауаны негізгі ластаушылары болып тау-кен ндірісіні ң ө ңАуаны негізгі ластаушылары болып тау-кен ндірісіні ң ө ң нерк сіптері мен кен оша тарын азбалау, оларды ө ә қ қ ңнерк сіптері мен кен оша тарын азбалау, оларды ө ә қ қ ң меншікті шы арылымдары 67, 3%, рады, транспорт ғ құ пен оймалауды лесі 11, 9%, ндіріспен делетін 7, 0 қ ң ү ө өң %. %. А ымда ы жылдары орша ан ортаны ор ау а кеткен ғ ғ қ ғ қ ғ ғ аражат шыны қ 10, 1 млрд. тенгені рады, б л 2009құ ұ жылмен салыстыр анда ғ 10. 8%- а к п. ғ ө

А т бе облысында 2009 қ ө жылы орша ан ортаны ласта аны шін қ ғ ғ ү мемлекеттік бюджетке елдегі е лкен ң ү сомма т сті – 18 миллиард тенге. үсомма т сті – 18 миллиард тенге. ү Алайда оларды тек 8% экологияны ң ңАлайда оларды тек 8% экологияны ң ң алпына келтірілуіне ба ытталды. қ ғалпына келтірілуіне ба ытталды. қ ғ Министрлікті есебі бойынша А т бе ң қ ө елімізді е лас алаларыны ң ң қ ңелімізді е лас алаларыны ң ң қ ң 44 — тігіне кіреді. Алайды со ы ңғ 33 жыл аралы ында орша ан орта а зиянды ғ қ ғ ғ заттарды тасталынуы т мендетілсе ң ө де, формальдегид концентрациясы шекті р сат етілген д режесінен ұқ әшекті р сат етілген д режесінен ұқ ә 33 есе асады.

орша ан ортаны ор ау а арнал ан капиталды Қ ғ қ ғ ғ ғ ж ндеуге кеткен шы ындар 863, 8 млн. тенгені рады, ө ғ құж ндеуге кеткен шы ындар 863, 8 млн. тенгені рады, ө ғ құ одан 13, 6% атмосфералы ауаны ор ау бойынша қ қ ғ арнал ан ондыр ылар мен рыл ыларды ж ндеуге ғ қ ғ құ ғ ө кетті. Таби атты ор ау шарасында ы басты ма саты ғ қ ғ ғ қ –шаруашылы ты экономикалы дісіне туі. орша ан қ ң қ ә ө Қ ғ орта а алды тарды тыста аны шін на ты т ленген ғ қ қ ғ ү қ ө соммасы 10 032, 5 млн. тенге рады. Т лемдерді құ ө ңсоммасы 10 032, 5 млн. тенге рады. Т лемдерді құ ө ң негізгі б лігі атмосфера а зиянды заттарды нормативті ө ғ ң шы арылымдарына (8 432, 5 млн. тенге, или 84, 0%), ал ғ алды тарды орналастыруына байланысты 1 561, 1 қ қ млн. тенге, немесе 15, 6%, ал су оймаларына зиянды қ заттарды тастауы – 38, 9 млн. тенге, немесе 0, 4% ң тиесілі. орша ан орта а зиян келтіргені шін за ымды Қ ғ ғ ү қ теу шін 2010 жылы 86, 9 млн. тенгеге т ленілді. ө ү өтеу шін 2010 жылы 86, 9 млн. тенгеге т ленілді. ө ү ө

Ауа дефицитін жою Теректерді к бірек отыр ызуө ғ Экологияны ор ау іс-шараларын ткізу қ ғ өЭкологияны ор ау іс-шараларын ткізуқ ғ ө нерк сіптерді ата ада алау Ө ә қ ң қ ғнерк сіптерді ата ада алауӨ ә қ ң қ ғ алды тарды айта деу Қ қ қ өңалды тарды айта деуҚ қ қ өң о ыстарды тазарту Қ қо ыстарды тазартуҚ қ

Орында андар МК-303(ОПИ) ғ студенттері: Сапаргалиева М. С Кульсеитова А. Б

Назары ыз а рахмет!ң ғ