Özofagus Klinik Anatomi ve Fizyolojisi Dr.Amin BANİTAHMASEB İçten

Özofagus Klinik Anatomi ve Fizyolojisi Dr.Amin BANİTAHMASEB

İçten dışa doğru: Tunica Mukoza (çok katlı yassı epitel) Tela submukoza Tunika Muskularis Tunika Adventisya SEROZASI YOKTUR.

Özofagus farinksten mideye kadar uzanan 23-25 cm. uzunluğunda müsküler kanaldır. Krikoid kartilaj alt kenarı hizasından C6 vertebra düzeyinde başlayıp T10-11 hizasında midenin pars cardiaca’sında sonlanır.

Ön kesici dişlerden pars cardiaca’ya kadar olan mesafe 2 yaşında 23 cm 9 yaşında 33 cm 12 yaşında 35 cm Yetişkinde 40-42 cm’dir. Bu uzaklıklar endoskopik incelemelerde önem taşır. Endoskopide gerçek uzunluk +15 cm.

Özofagus’un darlıkları ve genişlikleri 3 anatomik 3 fonksiyonel darlık ve 3 tane de genişliği vardır. Fonksiyonel darlıklar ancak grafilerde veya endoskopik incelemelerde görülebilir.

Anatomik darlıklar Constrictio pharyngoesophagealis:en dar yeri (1.4 cm). Farengoözef. Sf. Constrictio bronchoaortica: trakea bifürkasyonu hizasında sol ana bronşu çaprazladığı yerdedir (1.5-1.7 cm). Constrictio diaphragmatica oesophagei: Hiatus Özf.u geçtiği yer (1.6-1.9).

Fonksiyonel darlıklar Angustia Pharyngoesophagealis: Sahip olduğu sfinkter nedeni ile aynı anda fonksiyonel bir darlık oluşturur. Angustia aorticaoesophagei: Kesici dişlerden 21-22 cm ilerde, T4 hizasında arcus aortae’yi çaprazladığı yer. Angustia abdominalis: Mideye girmeden önce 2-3 cm bölümdür.

Özofagus genişlikleri Üst genişlik 1.9 cm Alt genişlik 2.2 cm Mediasten yağlı-gözeli doku içinde Serbest hareketlidir.

Özefagus darlıkları 1-Krikofaringeal 2-Trakea bifurkasyonu arkasında (T4 vert. bronkoaortik darlık) 3-Hiatustan karın boşluğuna geçtiği nokta (diyafram seviyesi)

Servikal özofagustaki zenker divertikülüne boynun sol tarafından ulaşılır Pars cervicalis 5-8 cm Pars thoracica 15-18 cm Pars abdominalis 1-3 cm Vertikal seyreden bir organ. Boyun alt kısmında sola doğru ,göğüs boşluğunda(T7) sağa doğru iki kıvrım yapar.

Özofagusun Topografisi PARS CERVİCALİS: Cart. Cricoidea’nın alt kenarından İnc. Jugularis’ekadar uzanan bölüm.(C6-T2). 0,5 – 0,75 cm sola kayar. Önde trakea, arkada fascia prevertebralis. Yanlarda tracheo-oesophageal olukta n.laryngeus recurrens’ler, Vagina carotica. Solda tiroid sol lob ile komşu.

PARS THORACİCA: T2-T10 kadar Üst Mediastinumda trakea ve vertebra arasında yer alır. 1/3 üst bölüm: Trakea’nın solunda yer alır. Önünde ACCs,N.Larengeus Recurrens, Arkasında collumna vertebralis Solunda ductus thoracicus ve ASS yer alır.

1/3 orta bölüm: T4 hizasında ,arcus aorta özf. Önünde ve solunda yer alır. T5 seviyesinde önünde sol ana bronş yer alır. Solda N. Vagus sin.,aorta thoracica Arkada Ductus thoracicus ve prevert.yağ dokusu, Sağda N.Vagus dex. Ve V.azygos bulunur.

1/3 alt bölüm: Önde N.Vagus sin. Ve Pericardium Sağda N.Vagus dex. ,V.azygos ArkadaT8 seviyesinde aorta thoracica özefagusun arkasında yer alır. özefagus ve vertebra gövdeleri arasında Duktus torasikus , V.azygos ,İnterkostal arter ve venler bulunur.

PARS ABDOMİNALİS: Hiatus oesophagus’tan ostium cardiacum’a kadar uzanan, 2cm uzunluğundadır. Tunica serosa (periton) ile kaplıdır. Önde truncus vagalis ant. Arkada truncus vagalis post. ve diaphragma’nın crus sinistrum’u yer alır.

Özofagus lümeni Boş özf. transvers lümeni yassılaşmış bir tüp şeklindedir. Alt kısmında lümen kesiti yıldız şeklindedir.

Bozuk para gibi yassı yabancı cisimler özefagus içinde koronal planda yerleşir. En iyi ön arka radyografilerde görülür. Trakeada bozuk paralar herhangi bir konumda bulunabilir.

Özofagus duvarının musküler katmanları İç musküler katman: sirkülerdir ve spiral olarak düzenlenmiştir. Dış musküler katman: longitudinaldir. Krikoid kıkırdağın arka yüzünün iç yan kenarına tendon benzeri bir yapıyla tutunur.özefagus arka duvarında sadece sirküler kas tabakasından oluşan bir alan mevcut(Laimer-Haeckerman alanı)

Laimer-Haeckerman alanı sadece tek kat kas tabakası olduğundan endoskopi sırasında en sık perfore olan bölgedir. laserasyon İatrojenik perforasyon

Özofagus kas tipleri Üst 1/3 : İstemli çizgili kas Orta 1/3 : İstemli çizgili kas ve düz kasların karışımı Alt 1/3 : Düz kastan oluşur.

Özofagusun inervasyonu N. Vagus ve sempatik trunkus Sağ N.Rekürrens subklavian arterin etrafından geçer. Sol sinir aort kavsinin etrafından döner. Her iki sinir trakeoözefageal oluk içinde larenkse doğru çıkar. Her iki akciğer bazalinin altından iki sinir özefagus çevresinde bir pleksus oluşturarak innerve eder.

İlk pleksus iç ve dış musküler tabakalar arasında, ikinci pleksus da submukozal tabakada bulunur. Bu iki pleksus Vagus’tan lif alır. Lifler: Özefagus duvarındaki kaslar Submüköz tabakada dağılmış bezler Mukozal tabakanın reseptörlerine dağılır. Ggl.dan ayrılan dallar postganglionik sempatik ve afferent lifleri içerir.

Özofagusun damarlanması Arterler: Servikal özefagus: inferior tiroid arter Torasik özefagus: Bronşiyal arterler İnterkostal arterler Torasik aort Abdominal özefagus: sol gasterik arter sol inferior frenik arter

Venler: arterlere eşlik eder servikal özfagusta inferior tiroid vene, torakal özefagusta azigosa dökülür. Azigos sisteminin dalları ve portal sistem arasindaki anastomozlar portal obstrüksiyon olduğu durumda kollateral dolaşım sağlar ve varislere neden olabilir.

Özofagus Lenfatik Drenajı Üst özofagus: Alt derin servikal nodlara Orta özofagus:Arka mediyastinal nodlara Alt özofagus: Preaortik nodların çölyak grubuna drene olur. Lenfatik drenaji paratrakeal lenf nodlarına olup farenks lenfatikleri ile birleşip internajuguler nodlara veya aşağıda üst mediasten nodlarına drene olurlar. Trakeanın transmural penetrasyonu geç devrede olur.

Özofagus Fizyolojisi Özofagusun primer fonksiyonu besinlerin farenskten mideye geçişini sağlamaktır. İkinci görevi ise mide içeriğinin istemsiz regürjitasyonunu önlemektir.

Özofagus bozuklukları normal özofagus fonksiyonuna yardım eden 4 ana komponente bağlı olarak gelişir Üst uçta krikofarengeal sfinkter Özofagusun muskuler tabakası Özofagus mukozası Kardianın sfinkter mekanizması Özofagus Sindirim ve emilimde önemli bir rol oynamaz.

İstarahat durumunda sfinkter kontrakte olur ve yaklaşık 30 mmHg basınç oluşturur. Yutma sırasında relaksasyon olur.

Normal özofagus sfinkteri

Yutmanın Oral 2. Farengeal 3. Özofageal Fazları vardır.

Servical spine hastalığı

Özefagus Kanseri

Özofagus başı kanserinde sigara alkol akalazya, plummer vinson sendromu nitrosaminler predispozan faktörlerdir. Komşu organ kanserleri ör. Hipofarenks kanseri özofagusa ilerleyebilir. En çok yassı epitel kanserigörülür. Adenokanser gasteroözefageal bileşkede gasterik mukozadan yada özefagus epitelindeki müköz glandlardan oluşur

Barett özofagusta uzun süreli özofageal reflü şikayeti olanlarda kolumner epitelde adenokanser olabilir. Gör hastaların %5’inde Barett özf. gelişir. Bunun %5’inde malignansi çıkabilir.

TIS Tümör özefagusu 5 cm uzunluğuna veya daha az tutuyor ve obstrüksiyon uapmamışsa ,transmural yayılım yoksa T1dir. T2’de tümör %cm’den daha geniştir. Ekstraözefageal yayılım yoktur. Obstrüksiyon yapmamıştır. T3 ‘de tümör özofagus dışına yayılmıştır. N0 palpabl lenf nodu yoktur. N1 mobil, tek taraflı nod. N2 bilateral mobil lenf nodları yer alır. Lenf nodları fiksedir. (Johnson,1993)

Servikal özf. kanseri klasifikasyonu (AJCC 1988) Tx primer tümör değerlendirilemiyor. T0 primer tümör yok. Tis insitü kanser. T1 TM submukozaya invaze. T2 TM musküler tabakaya ilerlemiş T3 Adventisya tutulumu var. T4 TM komşu yapılara invaze.

Özofageal Halka

Baret Özofagusu

cmv

Herpes

Divertikülüm

Fistül

Polip

Reflü

Strüktür

Yabancı cisim