Орында ан: Затыбек Д. Н. ғ абылда ан:

Орында ан: Затыбек Д. Н. ғ абылда ан: . Қ ғ Тобы: ФА 12 -003 -01 Менеджмент фармацевтикалы қ ызметті бас ару ралы ретінде. қ қ құ

Менеджмент- б л к сіби ж зеге асырылатын ұ ә ү ызметті з алдына жеке т рі, ол нары ты қ ң ө ү қ қ атынас жа дайында менеджментті қ ғ ң экономикалы механизміні қ ң принциптерін, функцияларын ж не дістерін ә ә олдана отырып материалды ж не е бектік қ қ ә ң ресурстарды тиімді пайдалану жолымен ал а ғ ой ан ма саттар а жету. қ ғ

Жалпы “менеджмент” т сінігін бас ару ылымы ү қ ғ ж не практикасы ретінде, к сіпорынды бас аруды ә ә қ йымдастыру ретінде ж не бас ару шешімдерін ұ ә қ абылдау процесі ретінде арастыру а болады қ қ ғ.

Бас аруқ – б л бас ару функциялары деп аталатын ұ қ на ты бас ару ж мыстарыны т рлерінен т ратын қ қ ұ ң ү ұ циклды процесс. Бас ару функциясы қ – б л арнайы дістер ж не ұ ә ә т сілдермен ж зеге асырылатын бас ару ызметіні ә ү қ қ ң на ты т рі ж не ж мысты с йкесінше йымдастыру. қ ү ә ұ

Бас ару функцияларық Жоспарлау йымдастыру Ұ Мотивация Ба ылау қ

Бас аруды негізгі функцияларыны сипаттамаларық ң ң Жоспарлау функциясы, йымны ма саты андай болу керек ж не ұ ң қ қ ә ал а ой ан ма сат а ол жеткізу шін йым м шелері не істеу керек, ғ қ қ қ ү ұ ү соны аны тайды. қ Жоспарлау процесі йымны де гейлеріне с йкес ж ргізіледі. ұ ң ң ә ү Стратегиялы жоспарлау қ (жо ары де гей) – б л йымны негізін ғ ң ұ ұ ң райтындар а за мерзімдік перспективада арау. Б л де гейдегі құ ғ ұ қ қ ұ ң жоспарлауды басты міндеті йым нары ты ортада зін алай стау ң ұ қ қ ө қ ұ керек, соны аны тау қ.

Бас ару принциптеріқ – бас ару функцияларын қ ж зеге асыру бойынша жетекшілерді іс- рекетіні ү ң ә ң за дылы тары мен ережелері. ң қ Бас ару дістері қ ә – йымны ал а ой ан ма сатына ұ ң ғ қ ол жеткізу шін бас арылатын объектіге сер етуді қ ү қ ә ң дістері мен т сілдеріні жиынты ы. ә ә ң ғ

орталы тандыру қ оптимальды йлестіру ү орталы сыздандыруды қ оптимальды йлестіру ү Менеджментті негізгі ң бас ару принципі қ

Бас аруды ылыми негізділік қ ң ғ принципі йымны ұ ң лемуеттік-экономикалы айта ә қ қ ру кезіндегі жоспарланатын құ ылыми болжалды жорамалдайды. ғ Бас аруды ылыми негіздеу қ ғ практикалы т жірибені тере қ ә ң зерттеу, олда бар ресурстарды қ жан-жа ты зерттеу дегенді қ білдіреді. Ма саты ылымды қ ғ жо ары ндіргіш к шке айналдыру. ғ ө ү

Иерархиялы ж не кері байланыс принципі қ ә бойынша бас аруды қ ң к п сатылы рылымы т зіледі, онда біріншілік буындар а (т менгі ө құ ү ғ ө де гей) жо ары де гейдегі жетекшілік органдар ба ылау жасайтын ң ғ ң қ органдар басшылы жасайды. қ Мотивация принципіні ң ма ызы мынада: менеджерлер не рлым ң ғұ ынталандыру ж не жазалау ж йесін м ият орындаса, оларды йым ә ү ұқ ұ элементтері бойынша интеграцияласа, со рлым мотивация ғұ ба дарламасы тиімдірек болады. ғ Бас аруды демократизациялау қ , я ни йымды бас ару а барлы ғ ұ қ ғ қ ызметкерлерді атысуы болып табылады. М ндай атысу формалары қ ң қ ұ қ рт рлі: е бекті лестік т леу; акция а салын ан орта а шалы ә ү ң ү ө ғ ғ қ қ қ аржылар; біры ай кімшілік бас ару; бас ару шшімдерін қ ңғ ә қ қ коллегиалды абылдау ж не т. б қ ә.

Бас ару дістеріқ ә Бас ару принциптерін ж не қ ә функцияларын ж зеге асыру ү рт рлі ә ү дістерді олдану ә қ жолдарымен ж зеге ү асырылады. Бас ару дісі қ ә – б л йымны ұ ұ ң ал а ой ан ма сатына жетуі ғ қ шін бас арылатын объектіге ү қ сер ету дістері мен ә ә т сілдеріні жиынты ы. ә ң ғ « діс» Ә с зі – грек с зінен ө ө шы ан (methodos), ққ аудармасы андай да бір қ ма сат а жету т сілі дегенді қ қ ә білдіреді. Бас ару дістері қ ә ар ылы бас ару ызметіні қ қ қ ң негізгі мазм ны ж зеге ұ ү асырылады. Бас ару дістерін сипаттай қ ә отырып, оларды ң ба ыттылы ын, мазм нын ғ ғ ұ ж не йымдастыру ә ұ формасын ашып к рсету ө керек.

Бас ару дістеріні ба ыттылы ы қ ә ң ғ ғ бас ару ж йесіне (объектіге) қ ү ба ыттал ан (фирма, б лімше, ғ ғ ө ө компания). Мазм ны ұ – б л сер ету т сілдері ұ ә ә мен дістеріні спецификасы ә ң. йымдастыру формасы Ұ – б л ұ на ты алыптас ан жа дай а сер қ қ қ ғ ғ ә ету. Б л тікелей немесе жанама сер ұ ә ету болуы м мкін ү.

Бас аруды қ ң дістерін б луге ә ө болады: йымдастыру- кімшіұ ә лік, тікелей директивалы қ н с аулар а ұ қ ғ негізделген; экономикалық, экономикалы қ стимулдармен негізделген; леуметтік-психологә иялық, ызметкерлерді қ ң леуметтік ә белсенділігін жо арылату ғ ма сатымен қ олданыладық.

Бас аруды йымдастыру- кімшілік дістеріқ ң ұ ә ә йымдастыру- кімшілік дістер Ұ ә ә бас арылатын қ объектілерге б йры , н с ау, жаз-баша немесе ауызша ұ қ берілетін оперативті н с аулар, оларды орындалуына ұ қ ң ба ылау, е бек дисциплинасын олдауды кімшілік қ ң ә ж йелері ар ылы тура сер етеді. Олар йымдастыру ү қ ә ұ д лдігін ж не е бек дисциплинасын амтамасыз етуге ә ә ң қ ба ыттал ан. Б л дістер е бек ж не шаруашылы ғ ғ ұ ә ң ә қ за дылы ыны ы ты актілерімен регламенттеледі. ң ғ ң құқ қ қ

йым ше берінде йымдастыру- кімшілік дістеріні ш Ұ ң ұ ә ә ң ү формасы болуы м мкін: ү 1. міндетті алдан ала жазба (б йры , шектеу ж не т. б. ); ұ қ ә 2. келісу (консультация, компромисті шешу); 3. сыныстар, талап-тілектер (ке ес, т сініктеме, сыныс ж не ұ ң ү ұ ә т. б. ).

Бас аруды леуметтік-психологиялы дістеріқ ң ә қ ә Е бек н тижелері к п жа дайда бір атар ң ә ө ғ қ психологиялы қ факторлар а ғ т уелді болатыны аны тал ан. Осы ә қ ғ факторларды ескере білу ж не оларды к мегімен жеке ә ң ө ж мысшылар а ма сатты сер ету жетекшіге біры ай ұ ғ қ ә ңғ ма саты ж не міндеті бар жымды алыптастыру а қ ә ұ қ ғ м мкіндік береді. ү леуметтік зерттеулер шаруашылы жетекшісіні Ә қ ң ызметіні табысыны 15%-ті оны к сіби біліміне ж не қ ң ң ң ә ә 85%-ті адамдармен ж мыс істей білуіне байланысты ұ болатынын к рсетті ө.

зін- зі бас ару. Ө ө қ зін- зі бас ару Ө ө қ зіне е бек пен бас аруды біріктіреді, ө ң қ бас аша айт анда бас ару бойынша біріккен е бек қ қ қ ң ызметінде зара те субъектілер арасында қ ө ң леуметтік-экономикалы атынастарды жа а типі ә қ қ ң ң алыптасады. М ндай атынастарды шартты т рде қ ұ қ ү «т меннен» ы айы деп айтады. ө ңғ М ндай «т меннен» айта руды мысалына ұ ө қ құ ң шаруашылы есептегі бригадалар, мердігерлік ж не жал а қ ә ғ алынатын жымдар жатады. зін- зі бас аруды т менгі, ұ Ө ө қ ң ө негізгі де гейінде бас аруды «жо ары сатыларына» ң қ ң ғ таратылуы м мкін оны рі арай даму ж не тере деу ү ң ә қ ә ң ба ыттары мен дістері жасалады. ғ ә

Пайдаланылған әдебиеттер 1. Б. И. Ионин, Б. А. Ершов, А. И. Кольцов 2. Ляликов Ю. С. Издание 5 -е. 4. Алексеева Н. Е, 2008.