Мико бактериялар. Туберкулез оздыр ыштары. қ ғ

Мико бактериялар. Туберкулез оздыр ыштары. қ ғ Алапес.

Микобактериялар. • Микобактериялар – ыш ыл а т зімді қ қ ғ ө бактериялар, грам он тая шалар. қ • Микобактерияларды рамында ң құ 70 -80 % майлы ыш ылдар бар. қ қ • Цил-Нилсен бояу дісі ар ылы ә қ аны тайды. қ • Осы т ымдас а туберкулез ж не ұқ қ ә алапес оздыр ыштары жатады. қ ғ

Туберкулез оздыр ыштары. қ ғ • 1882 ж Р. Кох туберкулез оздыр ышын қ ғ аш ан. Туберкулез ауруы к п тарал ан. қ ө ғ ДБ болжамы бойынша алдын ы 10 Ұ ғ жылдарында туберкулезбен 90 млн ж тырады, 30 млн адам леді. ұқ ө аза стан туберкулез ауруы таралуы Қ қ бойынша, барлы ТМД елдеріні ішінде қ ң бірінші орында.

Микобактериялар систематикасы. • Т ымдасы-ұқ Mycobacteriaseae • Т ысы – ү Mycobacterium • Т рлері – ү M. tuberculosis, M. bovis, M. africanum, M. avium, M. leprae.

Туберкулез оздыр ышы. қ ғ • M. hominis, bovis, avium, africanum — с л ә иелген тая шалар, спора, капсула тузбейді, қ оз алмайды. қ ғ • Орталар а талапшыл – картоп, глицерин, ғ сары ызды талап етеді, баяу седі 30 -45 ұ ө т улік. ә • Элективты орталар — Левенштейн –Йенсен ортасы, Бучин ортасы, Петраняни ортасы. • Ты ыз орталарда – ғ R пішінді колониялар тузеді – ірі, жімделген, сары т сті, ур а. ә ү қ ғ қ

Биохимиялы асиеттері. қ қ • Ферментативтік асиеттері т ра ты емес, қ ұ қ диагностика шін манызы жо. ү қ • Эндотоксин тузеді – туберкулин деп аталады, осы токсинді Кох аш ан. қ • Фтиоидты, микол аш ылдары адам тіндерін қ қ б зады, балауыз, корд-фактор токсигендік ұ абілеті бар. қ • Корд-фактор микобактерияларды фагоцитоздан ор айды. Ая талма ан қ ғ фагоцитоз бай алады. қ

Туберкулез оздыр ыштарын қ ғ ажырату. т рі ү Ниацин сынамас ы Сезімта лды жанаурл ар су Ө уа ыты қ Т уілік ә M. tuberc ulosis + Теніз шош ас қ ы 12 -25 M. bovis — ояндар қ 25 —

Туберкулез эпидемиологиясы. • Инфекция к зі ауру адам, жануарлар. ө • Жу у жолдары – экзогенді ғ (ауа тамшы, ауа шан), т рмысты арым атынас, ұ қ қ қ алиментарлы, жынысты жолмен, эндогенді – ан ж не лимфа ар ылы. қ ә қ • Туберкулез – созылмалы ал ымалы қ ғ инфекция. Туберкулезді біріншілік ң ж не екіншілік т рлері болады. ә ү

Патогенез. • оздыр ыш тыныс жолдары, шырышты абы шалар Қ ғ қ қ ж не терідегі жаралар ар ылы енеді. ә қ • Бірінші оша ы — кпе немесе ішек жолдарыны лимф ғ ө ң бездері. Осы жерде гранулематозды абыну пайда қ болады, туберкула деген томпешік пайда болады. Томпешік эпителоидты, лимфоидты, плазматикалы қ жазушалардан, макрофагтардан, алып к пядролы ө Лангханс жазушалырынан турады ж не ортасында ә некроз бай алады. Осы гранулеманы — Гон оша ы қ ғ деп атайды.

Гон оша қ тары.

Патогенез. • Гранулема, лимфоангит, лимфоаденит б л ү біріншілік туберкулезды оша пневмония а қ ғ акеледі. • Осы оша тан оздыр ыш гематогенды ж не қ қ ғ ә лимфогенды жолмен бас а м шелерге қ ү тарайды. • Егер иммунитет жо ары болса- гранулема ғ д некер капсуласына оралады, осы оша та ә қ туберкулез тая шасы анабиоз а ушырайды, қ ғ са талады. қ • Алиментарлы жолмен ж анда туберкулез ұққ тая шасы ішек лимф бездерін за ымдайды. қ қ

Туберкулез оздыр ышы қ ғ за ымдайтын м шелер. қ ү

Туберкулезбен сыр ат адамқ

ж тыруұқ Ауру адам Сау адам

Клинкалы к рніс бойынша қ ө басты 3 т р. ү • Балаларды ж не жас спіпмдерді ң ә ө ң бірінші (ал аш ы) туберкулездік ғ қ интоксикациясы • Тыныс органдарыны туберкулезі ң • Ж йелермен органдарды ү ң туберкулезі

Микробиологиялы диагностика. қ • Бактериоскопиялы діс – Цил- Нилсен қ ә бойынша бояйды. • Бактериологиялы діс – Левенштейн қ ә –Йенсен ортасында сіреді, таза да ылды ө қ б ліп алады, биосынама ж ргізеді ө ү M. hominis, bovis т рлерін ажыратады. ү • Туберкулез тая шасын зертелетін затта қ к бейту шін флотация ж ргізеді( ыш ыл ө ү ү қ қ осады ж не сілтілі). қ ә

Ниацин сынамасы. • Ниацинды барлы микобактериялар тузеді қ ж не рибонуклеатидке айналдыратын ә фермент тузеді, біра туберкулез тая шасы қ қ осы ферментті тузбейді. Туберкулез тая шасы ниацин рек ортасында қ қө жина тайды. Сонды тан ортада ниацин қ қ аны тау керек. рек ортанын устінен қ Қө 4 %спирт ж не 10 % цианоген бромид ә осамыз, ортада ниацин болса сары т с қ ү пайда болады.

Аллергиялы діс. қ ә • Манту сынамасы – вакцинаны еккенде, бір ай дан кейін ж ргізеді. Тері астына ү туберкулин егеді, 42 са. кейін ғ инфилтратты лшейді. ө • Осы сынама вакцинаны серінен ң ә т зелетін иммунитетті те середі. ү қ • Экспресс- діс –Прайс микрода ылдар ә қ дісі. ә

Туберкулезді ң микробиологиялы диагноз қ ою т сілдері. қ ә • Зерттеу заттары: а ыры , з р, н жіс, ан, сарсу т. б. қ қ қ ә ә қ • Зерттеу т сілдері: ә • — микроскопиялы ( арапайым, қ қ люминисцент- • тік) • — микробиологиялы (таза да ыл б ліп қ қ ө алу) • — биологиялы қ • — серологиялы (сирек олданылады) қ қ • — аллергологиялы ( Манту, Пирке қ сына тары) қ • Экспресс (ш ыл) диагностика — ИФР (РИФ). ПТР (ПЦР) ұғ

Емдеу ж не алдын алу. ә • Емдеу – туберкулез а арсы ғ қ антибиотиктерді олданады. қ • Алдын алу – БЦЖ вакцинасы –тірі лсіреген бактериялардын турады. ә • Туберкулез кезінде стерилды емес иммунитет пайда болады, я ни ғ оздыр ыш а зада бол анда ана қ ғ ғ тузеледі.

Алапес. • M. leprae –грам он, с л иелген тая ша, ә қ біріне жабысып орналасады, корапта ы темекілерге сас. ғ ұқ • рек орталарында спейді. Тек адам Қө ө ана аурады. ғ • Инфекция к зі –ауру адам. ө • Ж у жолы – ауа тамшы, ауа шан, ұғ т рмысты арым атынас. ұ қ қ қ

Хансен ауруы. • Алапес (Лепра)- • теріні, тыныс ж йесіні шырышты ү ң кабы ын, шеткі нерві ж йесін ж не ғ ү ә ішкі органдары гранулематозды қ жара аттаумен тетін біріншілеп қ ө жайыл ан созылмалы ауру. ғ

Патогенез. • Алапес – баяу инфекция. Хансен норвегиялы д рігер 1873 ж аш ан, кейде қ ә қ Хансен ауруы деп атайды. Алапестын ш ү формасы бар- лепраматозды (ауыр), туберкулоидты (женіл), аралас. • оздыр ыш шырышты абы шалар ар ылы Қ ғ қ қ қ енеді, ан ар ылы тері, перифериялы ж й е қ қ қ ү қ ж йесін, ішкі м шелерді за ымдайды. ү ү қ

Алапес клиникасы. • Инкубациялы кезен – 3 -10 жыл. қ • Теріде а ж не ызыл да тар пайда қ ә қ қ болады , кейін да тар жаралар а – қ ғ лепромалар айналады. Жаралар жазыл анда адам денесінде тырты тар ғ қ болады, тері сезімталды ы жо алады, ғ ғ адамны т рі ор ынышты болады. ң ү қ қ • Осы кезен 10 -20 ж созылады.

Алапес зардабынан сауса тарын қ жо алт ан адам. ғ қ

Ая пен олы за ымдал ан адам. қ қ қ ғ

Алапес. Ауруды дамып келе ң жат ан сатысы. қ

Емдеу, алдын алу. • Бактериоскопиялы діс – Цил- Нилсен қ ә бойынша бояйды. • Биосынама тыш андарды қ ж тырады, туберкулезбен алапесты ажырату ұқ шін. ү • Мицуда сынамасы – аллергиялы діс- қ ә лепромин тері астына енгізеді (лепраматозды ж не туберкулоидты т рін ажырату шін) ә ү ү • Емдеу – дапсан олданады. қ • Алдын алу вакцина жо. қ • Тура ты иммунитет алыптасады. қ қ

Микробиологиялы диагноз қ ою т сілдері. қ ә • Зерттеу заттары: • теріні ж не шырышты абы ты тілігі ң ә қ қ ң • а ыры қ қ қ • лимфа т йіні тесідісі ү ң • т. б. • Зертту т сілдері: ә • бакткриоскопиялы ( Циль-Нильсен) қ • серологиялы — ИФС (ИФА) сарсудан антиденені іздеу қ • ТПС (ПЦР) – кейінгі уа ытта колданылып жур ( тіннен МЛ қ антигендерін іздеу) • Бактериалар жасуша ішіндегі паразитер бол анды тан ғ қ жасанды ортада спейді. ө