Менеджердің көшбасшылық қасиеттерінің қалыптасуы. Жеке тұлғаның әлеуметтік-

Менеджердің көшбасшылық қасиеттерінің қалыптасуы. Жеке тұлғаның әлеуметтік- психологиялық аспектілері. м. ғ. к. , доцент Тұрғамбаева А. К.

Көшбасшы – басшылықты топпен бірге жүзеге асыратын адам. n Билікті басқару үшін көшбасшы: 1. Қызметкерлерді жақсы танып, білу. 2. Жағдаяттарды сараптай білу, іс-әрекеттердің жақын әрі алыс перспективаларын анықтай алу. 3. Қоршаған ортадағы психологиялық ерекшеліктерді түсіну және оларды ресми және ресми емес байланыстарда қолдану. 4. Жан-жақты білім мен эрудицияны иелену.

Осындай адам төмендегідей қасиеттерді иемдене алады: 1. Шыншылдық – жалпы адамзаттық құндылықтарды орындаудағы анықтылық. 2. Интеллект – шапшаңдық, ептілік, ақыл прагматигі болу, ізденімпаздық, тілге шешен болу. 3. Адамдарды түсіне білу қасиеті – адады жеке тұлға ретінде бағалай алу, қоршаған адамдарды рухани байыта алу. 4. Көзқарастың нақтылығы – жағдайларды сабырлы қабылдау, сезімі мен эмоциясына ерік бермеу, өз ісінде тұрақтылық таныту. 5. Өзіне деген сенімділік – жауапкершілікті алудан тартынбау, өзінің жетістіктерімен кемшіліктерін көре алу қасиетіне ие болу. 6. Табиғатынан салмақты болу – байлыққа аса қатты ұмтылмау, заттарға рационализмдік қатынас таныту. 7. Өз-өзіне жағдай жасауға икемдену. 8. Білім жан-жақтылығы – ғылым мен техника саласындағы білімінің тереңділігі, философияны, саясаттануды, тарихты , адам психологиясы салаларын жақсы игеру.

Жеке тұлғаның көшбасшылыққа қатысты 2 көзқарасы: n Көшбасшы етіп тәрбиелемейді, көшбасшы болып туылу керек. n Көшбасшылық қасиеттер дамып отырады, бірақ ол үшін есте сақтау қабілетінің мықтылығы, назардың жоғары болуы сияқты психологиялық қырларды иелену керек. Бұл менеджер қызметінің көптеген түрлеріне тән қасиет.

«Басқарушы» және «көшбасшы» ұғымдарының мәні n Көшбасшы топтағы жеке тұлғааралық қатынастарды реттеуге негізделген, ал басқарушы ресми қатынастарды реттеуге дағдыланған; n Көшбасшылық микроорталардың шарттары негізінде туындайды, ал басшылық болса макроортаның элементтері, ол қоғамдық қатынастардың барлық жүйесімен байланыста; n Көшбасшы кездейсоқ пайда болады, ал басшы не тағайындалады, не сайланады; n Көшбасшылықтың пайда болуы біршама тұрақты, ол топтың көңіл -күйіне байланысты, ал басшылық – аса тұрақты; n Қоластындағы адамдарды басқаруда басқарушылық көшбасшылыққа қарағанда санкция жүйесіне біршама жоғары түрде ие; n Басшының шешім қабылдауы қиынырақ және ол белгілі бір жағдайларға негізделген, ал көшбасшы топтың қызметіне қатысты шешім қабылдайды; n Көшбасшы қызметінің аясы өзі көшбасшы болып табылатын кіші топқа жатады; ал басшы қызметі кіші топтағы үлкен әлеуметтік топты иеленсе де аясы кең;

Көшбасшылықтың негізгі теориялары: n Харизматикалық теория. Харизма – еш қиындықсыз адамдарды өзіне бағындыра алу қасиеті. Сыртқы сипаттамалар. Харизма мәдениетке тәуелді. n Сапа теориясы. Көшбасшы қызметінің сапалы жақтарын иемденген адам ғана көшбасшы бола алады. Бұл концепция негізсіз болғанымен, одан көптеген концепциялар тарады. n Көшбасшылықтың жағдаятты концепциясы. Жағдайлардың негізінде көшбасшы пайда болады. Жағдайдың элементтері болып топ атқаратын міндеттердің мазмұны табылады. Лидер – топ динамикасын сезінеді және оған әсер етеді. n Функционалды концепция. Әр топтың өзінің қызметі бар және бұл топтың өмірдегі бағыттары әр түрлі. Әр функцияны топтың кез келген мүшелері басқарады.

Көшбасшының бірнеше типтері бар: n іскер, n эмоционалды, n интеллектуалды, n көңілді-көшбасшы, n Хобби көшбасшысы.

Қазіргі заманғы психологиядағы көшбасшылықтың негізгі белгілері мыналар: n Индивидтің топпен бірге міндеттерді атқаруындағы жоғары деңгейде белсенділік көрсетуі; n Топтың мүшелері туралы, жүктелген міндеттер жөнінде ақпаратты білу; n Топтың басқа мүшелеріне әсер ете алу қабілеті

Функции лидерства: n Организация группы на достижение совместных целей, общих задач, совместной деятельности. n Выработка и поддержание групповых норм, правил, группового поведения, образцов, эталонов через осуждение, похвалу, насмешки. 3. Функция внешнего представительства. Выражение группы во вне, представляет группу и говорит от имени группы. Лидер переживает чувство n “Мы-группа”, он представляет группу. n Принятие ответственности за группу. Есть принятие ответственности за общие результаты, а наивысшая функция – принятие ответственности за негативные результаты. n Психотерапевтическое поддержание благоприятного климата в группе. Функции по созданию психологического комфорта для членов группы.

Менеджер - это тот, кто делает свою работу чужими руками. Способы реализации власти менеджера осуществляются через: n принуждение n авторитет n материальное стимулирование n вовлечение в процесс принятия решений n компетентность n творчество

При формировании собственного тела действия лидер осуществляет следующие крайне важные функции: n Лидер подбирает людей под собственный проект. n Формирует Менеджеров-Лидеров. n Мотивирует Менеджеров- Лидеров n Формирует из этих менеджеров–лидеров команду. n Постоянно следит за функциональностью, как отдельных менеджеров, так и команды в целом.

Выводы n Работа менеджера в первую очередь заключается в работе с людьми и поэтому требует огромного количества, как профессиональных, так и личностных качеств. n Менеджер должен принадлежать к группе своих подчиненных и быть их лидером, причем не, просто номинальным руководителем, а настоящим лидером. n Анализ концепций личности руководителя обнаруживает разнообразные подходы к разработке теоретической модели развития личности и эффективности управленческой деятельности руководителя.

n Каждый менеджер должен обладать следующими качествами: 1. доминантность, 2. уверенность в себе, 3. эмоциональная уравновешенность, 4. стрессоустойчивость, 5. креативность, 6. стремление к достижению целей, 7. предприимчивость, 8. ответственность, 9. надежность в выполнении заданий, 10. независимость, общительность.

СПАСИБО ЗА ВНИМАНИЕ!