Мемлекеттік әлеуметтік және аймақтық саясаты Мемлекетті

Мемлекеттік әлеуметтік және аймақтық саясаты

Мемлекетті леуметтік саясаты: ң ә ажеттілік, м ні ж не ма саты. қ ә ә қ Айма ты саясат, м ні ж не ма саты. қ қ ә ә қ

Мемлекетті леуметтік саясаты- о ам міріні ң ә қ ғ ө ң леуметтік-экономикалы жа дайын реттеу ызметтеріні ә қ ғ қ ңлеуметтік-экономикалы жа дайын реттеу ызметтеріні ә қ ғ қ ң бір ба ыты. Мемлекетті леуметтік саясатыны ғ ң ә ңбір ба ыты. Мемлекетті леуметтік саясатыны ғ ң ә ң м ні леуметтік топтарды , о ам жіктеріні арасында ы ә ә ң қ ғ ң ғ атынастарды олдау, о ам м шелеріні мір с ру қ қ қ ғ ү ң ө ү де гейін к теруді амтамасыз ету. Мемлекетті леуметтік ң ө қ ң ә саясатыны басты звеносы т р ындарды табысын ң ұ ғ ң алыптастыру болып табылады. о ам м шелеріні қ Қ ғ ү ңалыптастыру болып табылады. о ам м шелеріні қ Қ ғ ү ң табыс де гейі индивидтерді материалды ж не рухани ң ң қ ә міріні (демалыс, білім алу, денсаулы са тау, ө ң қ қміріні (демалыс, білім алу, денсаулы са тау, ө ң қ қ ажеттіліктерді теу) м мкіндіктерін аны тайтын к рсеткіш қ ө ү қ ө болып табылады.

леуметтік ор ау ж не леуметтік Ә қ ғ ә ә кепілдік. Елімізді ң Елімізді ң кімшілдік- міршілдіктен нары ты ә ә қ қкімшілдік- міршілдіктен нары ты ә ә қ қ экономика к шуі адамны леуметтік ө ң ә т уекеліні артуына алып барады. ә ңт уекеліні артуына алып барады. ә ң Н тижесінде адамдар мір де гейімен ә ө ң жіктеледі: шамалы топты баюы мен ң кейбір топтарды. ңкейбір топтарды. ң

Т р ындарды леуметтік ор ау ж йесіні ұ ғ ә қ ғ ү ң басты элементі ретінде оларды а шалай ң қ табысын индексациялауды жат ызады. қтабысын индексациялауды жат ызады. қ Оны м нісі: инфляция келтірілген зиянны ң ә ңОны м нісі: инфляция келтірілген зиянны ң ә ң толтыру а ызмет етеді. Т р ындарды ғ қ ұ ғ ңтолтыру а ызмет етеді. Т р ындарды ғ қ ұ ғ ң табысын индексациялау зіні ө ңтабысын индексациялау зіні ө ң экономикалы мазм ны бойынша қ ұ –т р ындарды а шалай табыс м лшерін ұ ғ ң қ ө т зететін механизм. үт зететін механизм. ү

Нары ты экономика жа дайында қ қ ғ т р ындарды леуметтік ор ауды бірден-бір ұ ғ ә қ ғ ң механизмі ретінде индексация ркениетті ө лемде ке інен олданылады. Ол ә ң қ т р ындарды а шалай табысы мен сатып алу ұ ғ ң қ абілеттілігін с йемелдеуге ба ыттал ан. қ ү ғ ғабілеттілігін с йемелдеуге ба ыттал ан. қ ү ғ ғ Индексациялау а т р ындарды бюджеттен ғ ұ ғ ң алатын а шалай табысы да жатады (ж рдем қ ә а ы, зейнет а ы, стипендия, жала ы). қ қ қ

Индексацияны мынандай т рлерге жіктейді: ү А шалай табыс индексациясы; қ Са тал ан а шаны индексациялау ж не мір қ ғ қ ә ө с ру минимумын индексациялау. ү Жалпы ал анда а шалай табысты ғ қ индексациялау механизмі т мендегідей ө т сіндіріледі. Мемлекеттік статистикалы ү қт сіндіріледі. Мемлекеттік статистикалы ү қ агентстволар органдары тауар мен ызмет қ к рсетуге ба аны згеруін ба ылап ө ғ ң ө қ отырады. Осы ба ылау т тыну ба асы индексін қ ұ ғ есептеуге м мкіндік береді. Осылар ү т р ындарды жо алт ан н рсесі к леміні ұ ғ ң ғ қ ә ө ңт р ындарды жо алт ан н рсесі к леміні ұ ғ ң ғ қ ә ө ң ба ытын ай ындайды ж не м лшеріні орнын ғ қ ә ө ң толтырады.

К н к ру де гейі дегеніміз не ж не ол ү ө ң ә алай лшенеді? мір с ру минимумы деп қ ө Ө ү адамны мір с руін ж не оны ж мыс ң ө ү ә ң ұ к шін алпына келтіруді с йемелдеуге ү қ ү ажетті а шалай аржы де гейін қ қ қ ң айтамыз. о ам дамуы жа дайында ы к н Қ ғ ғ ғ ү к ру де гейі мір де гейіні о ам а ө ң ө ң ң қ ғ ғ ажетті т менгі шекарасын аны тайды. қ ө қ

алым Ғ –– экономистер к н к ру де гейін екі ү ө ң т сілмен аны тау а талпынды ә қ ғт сілмен аны тау а талпындыә қ ғ : : Бірінші т сіл минималды т тыну бюджетіне ә ұ негізделген. Ол отбасы табысыны балансы ң мен шы ындарынан т рады. ғ ұмен шы ындарынан т рады. ғ ұ К н к ру де гейін аны тауды екінші т сілінде ү ө ң қ ң ә кедей отбасы з табысы 1/3 б лігін тама ө ң ө қкедей отбасы з табысы 1/3 б лігін тама ө ң ө қ німдеріне ж мсайтыны ескеріледі. ө ұ

К н к ру де гейін бюджетіні ү ө ң ң рацоналды т тыну ұ бюджетінен айырмашылы ы ғ сол барлы ойда ы т тынуды қ ғ ұ ана аттандыру а қ ғ ғ есептелмеген. Минимумны ң Минимумны ң ма саты- ызмет пен е бекке қ қ ң абілеттілікті алыпты дайы қ қ ұ ндіруді ажетті к лемде ө қ ө амтамасыз етуі болма. қ қ

лемдік т жірибеде т р ындар табысын Ә ә ұ ғ индексациялауды екі негізгі т рі белгілі: ң ү Автоматты Жартылай автоматты, кейде келісімді дейді. Бірінші т рінде, жала ы ба а индексіні ү қ ғ ң суіне арай пропорциональды к бейіп , ө қ ө кеткен шы ынды толы айырады, ғ қ қ Жала ыны осындай ж йе бойынша есептелуі қ ң ү оны тиімді йымдастыру а кері серін тигізеді. ұ ғ ә Себебі е бек а ыны к теру оны н тижесімен ң қ ө ң ә еш андай байланыста емес. қ

Екінші т рі Еуропалы экономикалы ү қ қ ауымдасты елдерінде ке інен олданылады. қ қ ң қ Оны м нісі мынада: жала ыны ба а скенін ң ә қ ң ғ ө ескере отырып, сетіндігі жайы б кіл екі ө ү де гейінде сыныс жасалып шешіледі. М ндай ң ұ ұ келісім к сіпода , ж мыс беруші ж не мемлекетті ә қ ұ ә ң атысуы ар ылы жасалып, к п елдерде алым қ қ ө ғ –сарапшыларды ша ырады. қ Сосын к сіп орын ә зіні шамасына арай ткереді, к бінесе жымды ө ң қ ө ө ұ қ келісім жасау ар ылы ж зеге асады. М ндай т ртіп қ ү ұ ә индексация механизмін на ты жа дай а, аржы қ ғ ғ қ м мкіндігіне ж не е бек атынастарына бейімдейді. ү ә ң қ

Нары ты шаруашылы жа дайында қ қ қ ғ мемлекетті леуметтік саясаты бір ң ә жа ынан, леуметтік т ра тылы ты ғ ә ұ қ қ амтамасыз етіп ж не леуметтік қ ә ә ысымды ж мсартса, екінші жа ынан, қ ұ ғысымды ж мсартса, екінші жа ынан, қ ұ ғ к сіпкерлік пен белсенділігі жо ары ә ғ жо ары жалдамалы е бекке кедергі ғ ң келтірмеу керек.

Р нары ты атынастар а к шу жа дайында Қ қ қ қ ғ ө ғ леуметтік ж не айма ты саясатты ма ызы ә ә қ қ ң ң се т седі. Осы ан байланысты Р ө ү ғ Қ т р ындарды леуметтік ор ау ж йесінде ұ ғ ә қ ғ ү ж не айма ты экономиканы дамытуда жа а ә қ қ ң станымдар ажет. Осы жа дайларды ж зеге ұ қ ғ ү асыруда « аза стан 2030» ж не Р Президенті Қ қ ә Қ Н. . Назарбаевты «Жа а аза стан жа а Ә ң ң Қ қ ң лемде» Жолдауында ы на ты дістер лкен ә ғ қ ә ү ма ыз а ие. ң ғ

« аза стан егеменді ел ретінде Қ қ алыптасуы мен даму стратегиясы» қ ба дарламасы о амды мірді шешуші ғ қ ғ қ ө ң саласында ы стратегиясы ғ ш кезеү ң ішінде нары ты ж йеге туді жал астырудан қ қ ү ө ғ т рады. ұ 1 кезең 1992 — 1995 ж. Макроэкономикалы т ра тандыруды қ ұ қ ңМакроэкономикалы т ра тандыруды қ ұ қ ң екі негізгі процестерін амтиды: меншікті қ ңекі негізгі процестерін амтиды: меншікті қ ң ед уір б лігін жетілдіруші ж не т тыну ә ө ә ұ нары ын тауарлар мен толы тыру. ғ қнары ын тауарлар мен толы тыру. ғ қ

2 кезең 1996 — 2005 ж. . Экономиканың шикізат базасын өзгертуге қадам басу үшін, телекоммуникация мен транспорт жүйелерін жеделдете дамыту, сонымен бірге дамыған тауар және валюта нарықтары, капитал, жұмыс күші, бағалы қағаздар мен интельектуалды меншік нарықтарын қалыптастыру үшін қажет.

3 кезе 2006 — 2012 ж. ң ЭЭ кономиканың ашық типін жедел қарқынмен дамыту, осының негізінде өтпелі кезеңде стратегиялық мақсаттарға жету және Қазақстанның әлемдік индустриальды елдер қатарына кіру мен сауда позициясының нығайуымен сипатталады.

1997 жылды арашаң қ айында ы ғ Елбасыны аза стан хал ына жолдауында ң Қ қ қ тпелі кезе дегі леуметтік экономикалы ө ң ә қтпелі кезе дегі леуметтік экономикалы ө ң ә қ дамуды орытындысы шы арылды, ң қ ғдамуды орытындысы шы арылды, ң қ ғ тежеуші факторлар ай ындалып, қтежеуші факторлар ай ындалып, қ 2030 жыл а за мерзімді ма саттар мен ғ ұ қ қ оларды мерзімдері к рсетілді. ң өоларды мерзімдері к рсетілді. ң ө ойыл ан ма саттарды ж зеге асыру Қ ғ қ ү мына ш кезе де болуы ажет: ү ң қ 1998 — 2000 жылдар 2001 — 2010 жылдар 2011 — 2030 жылдар

Қазақстан Республикасының әлеуметтік экономикалық саясаттың бес басты бағыттары: әлеуметтік ахуалды жақсарту және кәсіпкерлік қызметті одан әрі дамыту; басқарудың тиімділігін арттыру; өндіріс секторларына несие беру; экономикалық шикізат бағдарын өзгерту; аймақтық диспропорцияларды жою.

Әлеуметтік ахуалды жақсарту және кәсіпкерлік қызметті одан әрі дамыту: ж мыссызды пен кедейлікпен к рес, ұ қ ү ша ын ж не ірі к сіпкерлікті дамыту ғ ә ә ар ылы ж мыспен амту. қ ұ қ Экономикалы саясатты та ы бір қ ң ғ ба ыты ғ айма тарды дамуында ы қ ң ғ диспропорциялар (ж мыссызды ты ұ қ ң (ж мыссызды ты ұ қ ң басымдылы ы, кедейлікті де гейі). ғ ң ңбасымдылы ы, кедейлікті де гейі). ғ ң ң

леуметтік ор ау ж не леуметтік Ә қ ғ ә ә кепілдік. аза стан Республикасында леуметтік Қ қ ә кепілдікке мыналарды жат ызамыз: қкепілдікке мыналарды жат ызамыз: қ минимальды жала ы, зейнет а ы, қ қминимальды жала ы, зейнет а ы, қ қ стипендия, ж рдем а ы оны ішінде ә қ ң уа ытша е бекке жарамсыздар а а ша қ ң ғ қ т леу, ж не а ысыз білім алу мен ө ә қ медициналы к мек к рсету, қ ө өмедициналы к мек к рсету, қ ө ө ж мыссызды тан леуметтік ор ау, ұ қ ә қ ғж мыссызды тан леуметтік ор ау, ұ қ ә қ ғ ж мыссызды бойынша ж рдем а ы алу ұ қ ә қ ы ы, ж не меншікке ы ж не одан құқ ғ ә құқ ә табыс табу.

р бiр ала мен елдi мекен экономикалы Ә қ қ дамуды жетiлдiруге олайлы зiндiк жергiлiктi қ ө жа дайларымен сипатталады. Аталмыш ғ жергiлiктi жа дайлар экономикалы даму ғ қ стратегиясын ндiру мен алыптастыру а ө қ ғ негiз бола алады. Т жiрибе к рсетiп ә ө отыр анындай, жергiлiктi к штi экономиканы ғ ү алыптастыру шiн ауымдар жергiлiктi қ ү қ жердi лді, лсiз жа тарын ж не ң ә ә қ ә м мкiндiктерi мен ауiптерiн ескере отырып, ү қм мкiндiктерi мен ауiптерiн ескере отырып, ү қ бiрлескен стратегиялы т р ыда қ ұ ғ жоспарлан ан ic peкeттep ж ргiзуi тиiс. ғ ә ү

Б ндай процесс айма тар а деген бизнестi , ұ қ ғ ң ж мысшы к шi мен ж рдем институттарыны ұ ү ә ңж мысшы к шi мен ж рдем институттарыны ұ ү ә ң ызы ушылы ын apттыpaды. қ ғ ғ Жеке секторларды дамытуда ы келе сiздiктердi жойып ғ ң леуметгiк –экономикалы дамуды белсендi т рде ә қ ү зерттей отырып, ны айту ма сатында стратегия ғ қ ба дарламалар мен жобалар абылданып отырылды. ғ қба дарламалар мен жобалар абылданып отырылды. ғ қ Осылайша, айма тар зiнi экономикалы базасын қ ө ң қ л айтып, т р ындарды е бекпен амтамасыз етiп ұ ғ ұ ғ ң қ отырды. азіргі танда алалар мен ауданды жерлердi Қ қ қ ңазіргі танда алалар мен ауданды жерлердi Қ қ қ ң алдындa зор мa сaттap ойылып отыр, Ол дегенiмiз қ қ айма тарды жергiлiктi экономикалы дамуын қ ң қ стратегиялы жоспарлы т рде жургiзу ажеттiгiнi зор қ ү қ ң ма ызы бар eкенін к рсетедi. ң ө