Марат Оспанов атында ы Батыс аза стан мемлекеттік

Марат Оспанов атында ы Батыс аза стан мемлекеттік медицина ғ Қ қ универсететі Хирургиялы ж не балалар стоматология кафедрасы қ әХирургиялы ж не балалар стоматология кафедрасық ә Балаларда ауыз қуысы кілегей қабығының құрылым ерекшеліктері. АҚКҚ аурулары мен зақымдануларының жіктелісі Мамандығы: 5 В 130200 Стоматология Пәні: Балалар жасындағы стоматология Курс: 5 Лектор: м. . к. ғ Жолдасова Н. Ж.

АУЫЗ УЫСЫ КІЛЕГЕЙ АБЫ ЫНЫ Қ Қ Ғ Ң РЫЛЫМЫ ҚҰ 1. К п абатты жазы эпителий ө қ қ 2. Меншікті кілегей абы ы қ ғ 3. Кілегейасты абат қ Ауыз уысыны рт рлі қ ң ә ү б лімдерінде осы ө абаттарды атынасы қ ң қ рт рлі ә ү

КІЛЕГЕЙ АБЫ ТЫ ЫЗМЕТІҚ Қ Ң Қ 1. Барьерл i — микроа заларды , вирустарды ғ ң ң (туляремия, ящур) тере ге ту ң ө i не кедерг i жасайды; 2. Сорылу — сору ызмет қ i ; 3. Буферл i — ыш ылдар мен с қ қ i лт i лерд i серң ә i н бейтараптап, р. Н ортасыны тез алыптасуына ң қ м мк ү i нд i к жасайды 4. Регенеративт i — тез жазылу а бей ғ i м болу аб қ i летт i л i г i.

атты та дай, тіл, ызылиек Қ ң қ та ам ғ абылдау кезінде жо ары ысым а қ ғ шырайды, оларды мы ты эпителийі бар. ұ ң қ Еріндер, рттар ұ ай ын меншікті қ пластинка а ие. ғ Ауыз уысы т бі ж не тпелі атпарларда қ ү ә ө қ дамы ан кілегейасты негіз басым. ғ

АУЫЗ УЫСЫ КІЛЕГЕЙ АБЫ ЫНЫ Қ Қ Ғ Ң Т РЛЕРІ Ү • Жамыл ылы (ерінні , ртты , тпелі ғ ң ұ ң ө атпарларды , ауыз уысы т біні , ж мса қ ң қ ү ң ұ қ та дайды кілегейі). ң ң • Шайнау ( ызылиек пен атты та дайды қ қ ң ң кілегейі). • Арнайы (тілді сырт ы беткейіні кілегей ң қ ң абы ы). қ ғ

Адамны мірлік циклында ересек жас а жеткенше ң ө қ келесі кезе дер ажыратылады: ң І жа а ту ан н рестелік – 1 -10 к н; ң ғ ә ү ІІ омырауда ы жас – 10 к н-1 жыл; ғ ү ІІІ ерте балалы жас – 1 -3 жас; қ І V бірінші балалы жас – 4 -7 жас; қ V екінші балалы жас – ер балаларда – 8 -12 жас, қ ыз балаларда – 8 -11 жас қ VI жас спірімдік жас – ер балаларда – 13 -16 жас ө ыз балаларда – 12 -15 жас қ VII жасты кез – ер балаларда – 17 -21 жас қ ыз балаларда – 16 -20 жас қ

Балаларда ауыз уысы кілегей абы ы қ қ ғ дамуыны жасты кезе дері ң қ ң І. • Жа а ту ан н рестелік кезе – 1 к ннен 10 ң ғ ә ң ү к нге дейін; ү • Омырауда ы кезе – 10 к ннен 1 жыл а дейін. ғ ң ү ғ ІІ. Ерте балалы кезе – 1 жастан 3 жас а қ ң қ дейін. ІІІ. Балалы кезе қ ң • Біріншілік – 4 жастан 7 жас а дейін; қ • Екіншілік – 8 жастан 12 жас а дейін. қ

Эпителий абаттарық Кілегей абы б ліктері қ қ ө ерін, рт, тіл, ұ ауыз уысы қ т бі, ж мса ү ұ қ та дай ң атты қ та дай ң ызылиек қ Базальды + + + Тікенекті + + + Д нді ә — + + Беткей (м йізді) ү — + +

М йізделуү тітіркендіргіш серіне, е алдымен ә ң механикалы жауап реакциясы болып қ табылады. К -ты эпителиальды абаты меншікті Қ ң қ пластинкасы шекарасында базальды мембрана орналасады, ол талшы ты рылымдардан қ құ т рады. ұ

Жа а ту ан н рестелік кезең ғ ә ң А К эпителийі ж а, 2 абаты бар – базальды Қ Қ ұқ қ ж не тікенекті, рамында к п м лшерде гликоген ә құ ө ө ж не РНК бар. ә Базальды мембрана ж а, н зік. ұқ ә А К меншікті абатында д некер тіні борпылда , Қ Қ қ ә қ алыптаспа ан, талшы тары аз дифференциалдан ан. қ ғ Кілегей абы ты т зімді еместігі ж не же іл қ қ ң ө ә ң жаралануы, регенерация а жо ары абілеттілігі. ғ ғ қ

Омырауда ы кезеғ ң Эпителий алы дайды, шайнау кілегейі айма ында қ ң ғ ж не жіп т різді емізікшелерді штарында паракератоз ә ә ң ұ пайда болады, б ліктерде гликогенні м лшері ұ ө ң ө т мендейді. ө Базальды мембрана ж а. ұқ А К меншікті абатыны д некер тіні – т мен Қ Қ қ ң ә ө дифференциалдан ан. ғ Вирусты ж не бактериальды стоматиттерді пайда ә ң болуына, сіресе са ырау ла ты бала а засыны ә ң құ қ ғ ң жо ары резистенттілігі. ғ

Ерте балалы кезеқ ң • Регионарлы айырмашылы тар на ты алыптасады. қ қ қ • А К эпителиальды жамыл ысы алы дайды, онда Қ Қ ғ қ ң м йізделу ж не паракератоз рдістері аны талады. ү ә ү қ • Ерінні , ртты , тілді эпителийінде аз гликоген. ң ұ ң ң • Базальды мембрана ж а. ұқ • А К меншікті абатында к п м лшерде клеткалы Қ Қ қ ө ө қ элементтер бар. • Кілегейді меншікті абатыны коллагенді ж не ң қ ң ә эластикалы талшы тары борпылда , ба дарланбай қ қ қ ғ орналас ан ж не н зік, ж а рылысы бар. қ ә ә ұқ құ

Ерте балалы кезе де А К аурулары мен за ымдарық ң Қ Қ қ • Жедел шы ты стомати; ұ қ • Балалы инфекциялар кезінде А К за ымдануы қ Қ Қ қ ( ызылша, жел шешек, ызамы ); қ қ қ • Жедел ж не созылмалы механикалы жара ат; ә қ қ • Жедел псевдомембранозды кандидоз (молочница).

Біріншілік балалы кезеқ ң • А К меншікті абатында ан тамырлар мен Қ Қ қ қ клеткалы элементтерді т мендеуі. қ ң ө • Эпителий алы дайды, к п м лшерде гликоген ж не қ ң ө ө ә РНК. • айталамалы шы ты стоматит ( айтамалы Қ ұ қ қ афталар); • Жедел шы ты стоматит; ұ қ • Балалы инфекциялар кезінде А К за ымдануы қ Қ Қ қ ( ызылша, жел шешек, ызамы ); қ қ қ • Жедел ж не созылмалы механикалы жара ат; ә қ қ • Жедел псевдомембранозды кандидоз (молочница).

Екіншілік балалы кезеқ ң • Кілегей абы ты меншікті абатында ретикулинді, қ қ ң қ эластикалы ж не коллагенді талшы тарды қ ә қ ң м лшеріні к беюі. ө ң ө • Базальды мембрана ты ыз. ғ • КЭЭ; • айталамалы шы ты стоматит ( айталамалы Қ ұ қ қ афталар); • Жедел шы ты стоматит; ұ қ • Балалы инфекциялар кезінде А К за ымдануы қ Қ Қ қ ( ызылша, жел шешек, ызамы ); қ қ қ • Жедел ж не созылмалы механикалы жара ат; ә қ қ • Жедел псевдомембранозды кандидоз (молочница).

Тер i дег i ж не кә i легей абы та ы б ртпелер қ қ ғ ө б i р i нш i л i к ж не ек ә i нш i л i к болып ажыратылады. Біріншілік б ртпелер ө — згермеген терө i де, ер i нн i ызыл ң қ жиег i нде немесе ауыз уысы к қ i легей абы ында ауру қ ғ бастал анда пайда болатын б ртпелер. ғ ө Ек i нш i л i к элементтер — пайда бол ан элементтерд ғ i ң за ымдануы немесе трансформациясы н тижес қ ә i нде дамитын б ртпелер. ө Б i р i нш i л i к элементтерге да , к лд қ ү i реу, лбү i реу, к пө i рш i к, i р i д ң i к, т йү i н, т мпешө i к, т йү i ншек жатады. Ек i нш i л i к элементтер: эрозия, афта, жара, тырты , қ ж ынды, абырша , абы. ұғ қ қ

А К аурулар мен за ымдануларды Қ Қ қ ң жіктелісі (Т. Ф. Виноградова бойынша) І. Клиникалы а ымы бойынша: қ ғ жедел ж не ә созылмалы (рецидив ж не перманентті). ә ІІ. Ай ын морфологиялы клиникалы згерістер қ қ қ ө бойынша: біріншілік згерістер (катаральды, ө фибринозды, альтеративті ж не пролиферативті ә абыну; к піршікті, папулезді б ртпелер), екіншілік қ ө ө згерістер (эрозия, афта, жара). ө ІІІ. Орналасуы бойынша: папиллит, гингивит, пареит, глоссит, палатинит, стоматит.

І V. Этиологиясы бойынша: 1. Механикалы , физикалы ж не химиялы жара ат қ қ ә қ қ н тижесінде за ымданулар (терісі сыдырыл ан жара, ә қ ғ декубитальды жара, Беднар афтасы, лейкоплакия, ерінні созылмалы жары ы, с улелік, химиялы ж не ң ғ ә қ ә термиялы к йіктер, актиниялы хейлит, збені қ ү ң ауыт улы бекуімен негізделген гингивит ж не қ ә бас алар). қ 2. Туында ан аурулар: ғ — в ирусты инфекциялармен ( шы ты стоматит, ұ қ энтеровирусты стоматит, герпангина, ящур, везикулярлы стоматит, ызылшалы стоматит, жел қ шешекті ж не т. б. ); ә

— бактериальды инфекциялармен (гонорейлі стоматит, туберкулезді стоматит, глоссит, хейлит), стафилококкты пиодермия ж не т. б. ; ә — са ырау ла ты инфекциялармен (жедел беткей ң құ қ кандидоз – молочница, ашыт ы глоссит, қ кандидомикотикалы заеда, тере кандидоздар, қ ң актиномикоз ж не т. б. ), спирохетамен ж не ә ә фузоспирохетамен (мерез, Венсан стоматиті ж не ә т. б. ); 3. Контактты, микробты ж не д рілік аллергия кезінде ә ә аллергиялы реакциялармен туында ан аурулар қ ғ (к пт рлі экссудативті эритема КЭЭ, ө ү Стивенс-Джонсон, Фиссенже-Рандю, Лайелль, Рейтер синдромдары, созылмалы айталанбалы қ афтозды стоматит ж не т. б. ). ә

4. А заны бас а м шелері мен ж йелері ғ ң қ ү ү патологиясыны симптомдары немесе к ріністері ң ө болып табылатын ауыз уысы кілегей абы ыны қ қ ғ ң згерістері мен аурулары: ө — ан аурулары (анемия кезінде десквамативті глоссит – қ «гунтер тілі» , ретикулез: жедел ж не созылмалы ә лейкоз, лимфогранулематоз, нейтропения кезінде жаралы стоматиттер ж не т. б. ); ә — тері аурулары ( ызыл жазы теміреткі, Дюринг қ қ дерматиті, буллезді эпидермолиз ж не т. б. ); ә — ас азан-ішек жолы мен бауыр аурулары (дизентерия қ кезінде жедел катаральды ж не жаралы стоматит, ә созылмалы айталанбалы афтозды ж не жаралы қ ә стоматит, Сеттон стоматиті, десквамативті глоссит, ромб т різді глоссит, созылмалы катаральды, ә

гипертрофиялы ж не жаралы гингивит ж не стоматит қ ә ә ж не т. б. ); ә — жедел инфекционды аурулар ( ызылша кезінде қ Филатов-Коплик да тары, ызамы кезінде та урай тілі, қ қ қ ңқ жел шешек кезінде везикулярлы стоматит, іш с зек кезінде ү жаралы-некроздал ан стоматит, т мау кезінде ғ ұ геморрагиялар ж не тамырлы суретті к шеюі, ә ң ү аденовирусты инфекциялар кезінде кілегей абы ты қ қ ң ай ын д нділігі бар катаральды стоматит ж не т. б. ); қ ә ә — ж йелі аурулар ( ызыл жегі , Вегенер синдромы, ү қ эозинофильді коллагеноз, ретикулогистиоцитоз – Хенд-Шюллер-Крисчен ауруы ж не т. б. ); ә — ж рек- ан тамыр аурулары (Ослер ауруы, ж ректі к к ү қ ү ң ө а ауы кезінде созылмалы катаральды гингивит ж не қ ә стоматит, созылмалы жаралы стоматит ж не т. б. ); ә

— эндокринопатиялар (Дауна ауруы кезінде тілді ң гипертрофиясы ж не атпарлануы, ә қ Шерешевский-Тернер синдромы кезінде скротальды тіл, диабет кезінде жайылмалы пародонтоз, дисгормональды эндокринопатиялар кезінде пародонтопатиялар ж не т. б. ); ә — нервті-психикалы аурулар (олигофрения кезінде қ гингивит, ж мса лейкоплакия, ромб т різді ж не ұ қ ә ә десквамативті глоссит ж не т. б. ). ә

ДАҚ К ЛДІРЕУ Ү

К ПІРШІКӨ

АФТА

АБЫРШАҚ Қ

НАЗАРЛАРЫ ЫЗ А РАХМЕТ!Ң Ғ