ЛИСТЕРИЯЛАР ( LISTERIA туыстасты ы )ғ Туыстасты ы

ЛИСТЕРИЯЛАР ( LISTERIA туыстасты ы )ғ Туыстасты ы ғ : Listeria Firmicutes б ліміө Listeria туыстасты ында ы бактериялар: L. innocua, l. ғ ғ monocytogines, L. wilshimeri, L. iwanovi, L. rayi, L. murrayi. Листериоз — Listeria monocytogenes оздыратын қ рт рлі ф ымдармен сиппатталатын ж палы ауру, ә ү ғ ұқ оны ішінде баспа сепсистік ж не ж йкелік т рлері ң ә ү ү басым к рініс береді. ө Листериоз оздыр ышын қ ғ М. Хапфес 1911 жылы аш ан. Туыстасты хирург Д. Листер атымен атал ан. қ қ ғ

МОРФОЛОГИЯСЫ Ж НЕ Ә ТИНКТОРИЛДЫ Қ АСИЕТТЕРІ Қ Listeria monocytogenes – ыс аша немесе с л қ қ ә иілген тая шалар, немее қ коккобактериялар. Жа ындыда бір-біріне ғ атарласып немесе б рыш қ ұ жасап орналасады. Талшы тары ж не қ ә капсуласы бар, спора т збейді ж не грам о. ү ә ң

ДА ЫЛДЫ СІРУҚ Ө Листериоз оздыр ышы- аэроб, ке інен қ ғ ң олданылатын оректік ортадасілтілі қ қ жа дайда ж не 37 С температурада седі. ан ғ ә ө Қ осыл ан оректік ортада жа сы седі- са , қ ғ қ қ ө ұ қ жартылай м лдір, н зік гемолиз айма ы бар ө ә ғ колониялар т зеді. Кейбір штамдары сары ү немесе ызыл пигмент т зеді. Микроаэрофилдер қ ү бол анды тан атмосферада 5 -10 % СО 2 бар ғ қ жерде жа сы дамиды. қ

Ферменттік белсенділігі Биохимиялы қ белсенділігі т мен. ө Глюкозаны ыш ыл а қ қ ғ дейін ыдыратуы м мкін. Индол, ү к к ртті сутек ү ү б лмейді, желатинді ө ыдыратпайды ж не ә каталаза т збейді. ү

Антигендік рылымықұ Листериялар О- ж не Н –антигенгеие, ә антигендеріні рылым ерекшеліктеріне ң құ байланысты 7 серологиялы варианттары қ аны тал ан. қ ғ Патогенді факторлары Листериоз оздыр ышы эндотоксин қ ғ т зеді. Гемолитикалы , лицитинизалы ү қ қ белсенділігі бар, моноцитоздарды ынталандырушы асиетке ие қ

Резистенттілігі Листериялар т ра ты: т менгі температурада, ұ қ ө кептіргенде жа сы са талады, айнат анда 3 -5 қ қ минут ішінде жойылады. Т менгі температурада ө жа дайда суда, д ндерде, сабанда бірнеше ғ ә жылдар бойы са талуы м мкін. С т пен етте 4 С қ ү ү –та жойылмайды ж не де к бейе алады. ә ө Жануарларды сезімталды ы ң ғ. Листериялар а к п жануалар сезімтал. ғ ө

ЭПИДЕМИОЛОГИЯСЫ Листериоз сапронозды инфекциялар а жатады, ғ оны оздыр ышына сырт ы орша ан орта негізгі ң қ ғ қ қ ғ тіршілік ететін орын. Листериялар к птеген ө таби и нысандарда табыл ан, е алдымен с р ғ ғ ң ү ш пте ж не мал азы сімдіктерде аны тал ан. ө ә қ ө қ ғ Листериялар к птеген жабайы ( тыш андар, ө қ до ыздар, т лкілер ) ж не й жануарлары мен ң ү ә ү стардан ( сиыр, ор оян, тауы тар ) б лінеді. құ қ қ ө Олар малазы ты ж не суды ішкенде бір-бірінен қ ә ж тырып, адам а ж тыру к зі болуы м мкін. ұқ ғ ұқ ө ү Листериозды негізгі таралу жолдары ң алиментарлы — ет, сыр, к к ністі қ ү ө ө олдан анда қ ғ.

ПАТОГЕНЕЗІ Инфекцияны ену а пасы-к біне ас орыту, тыныс алу ң қ қ ө қ жолдарыны шырышты абы ы, жара аттал ан тері. ң қ ғ Листериялар ан а т сіп, ан ар ылы қ ғ ү қ қ ретикулалы -эндотелиалды ж йе а заларына қ ү ғ (бауыр, к кбауыр, лимфа т йіндері)ж не ж йке ж йесіне ө ү ә ү ү теді. Б л а заларда листериомалар ( згерген ө ұ ғ ө жасушалары мен мононуелеарлы фагоциттерден, сонымен бірге оздыр ышты жиынты ынан т ратын қ ғ ң ғ ұ т йіндер)пайда болады. Листериомалар некроз а ү ғ шырауы м мкін, н тижесінде органдарда дистрофиялы ұ ү ә қ згерістер пайда болады. Листериялар ө б зыл анда интоксикацияны ту ызатын эндотоксин ұ ғ ғ б лінеді. Фагоциттерді за ымдалуы н тижесінде ө ң қ ә иммундытапшылы жа дайы ас ынады қ ғ қ.

КЛИНИКАЛЫ БЕЛГІЛЕРІ Қ Жасырын кезе і 2 -4 апта а созылады. Ауру ң ғ баспа, сепсис, с зек т рінде туі м мкін, кейде ү ү ө ү ОЖЖ за ымдалуы басымдылы к рсетуі қ қ ө мумкін(менингиттер, энцефалиттер, миды ң абсцесі, психоздар). А ымы бойынша ғ листериоздарды жедел, жеделасты ж не ң ә созылмалы т рлері бар. Сепсис т ріндегі ү ү листериоз жа а туыл ан н рестелерде ң ғ ә ана рлым ауыр тіп жо ары лімге келеді. ғұ ө ғ ө ә

ИММУНИТЕТІ Ауыр аннан ғ кейін негізінде жасушалы қ сипатта ы ғ т ра сыз ұ қ иммунитет алыптасады. қ

МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ДИАГНОСТИКАСЫ Зерттеуге алынатын материал-қан, ми-жұлын сұйықтығы. көмей шайындысы, ұрық айналасындағы су. Зерттеу әдістері-бактериологиялық, серологиялық, аллеогия лық ПТР. Бактериологиялықәдіс кезінде тиісті қоректік ортаға сеуіп материалды, төмен температурада өсіруді, бөлінген дақылдың идентификациялауды биохимиялық және антигендік қасиеті бойынша идентификациялауды қолданады. Серологиялық әдістер: КБР, қос сарысумен қойылатын тікелей емес гемаглютинациялық реакция, ИФТ және листериозды диагностикуммен қойылатын АР(динамикалық түрде жүргізіледі. Молекулярлы-генетикалық әдіс: ПТР.

ЕМДЕУІ. Антибиотиктер та айындайды ( мыс, тетрациклин, ғ левомицетин т. б ) СА ТАНДЫРУЫ Қ. Бейспецификалы қ са тандыру ж ргізіледі. Инфекция қ ү оша ында ы жануарларды еті мен с тін ғ ғ ң ү тек жо ры температурамен деуден кейін ғ өң ана пайдаланылады. Ж кті йелдерді ғ ү ә жануарлармен атынаста болмайтын қ ж мыс а ауыстыру ажет ұ қ қ.