KİŞİLİK ve BENLİK Hazırlayan Öğr Elnara Makhmudova

KİŞİLİK ve BENLİK Hazırlayan: Öğr. Elnara Makhmudova

Kişilik nedir? Kişilik : personality Latince’de tiyatro oyuncularının yüzlerine taktıkları maske anlamına gelen “persona” kökünden gelmektedir.

Tanımı Ø Ø Ø Kişinin toplumda oynadığı roldür. Bireysel farklılıkları vurgulamak için kullanılır. Geçmişin, mevcut zamanın ve geleceğin oluşturduğu bir bütündür. Yaşam tarzıdır. İnsanın ilgi alanlarını, tutumlarını, yeteneklerini, konuşma tarzını, dış görünüşünü, çevreyle uyum biçimini kapsayan bir kavramdır.

Özellikler Ø Doğuştan getirilen + sonradan kazanılan özellikler Ø Sosyal ortam içinde sergilenen davranışların toplamıdır. Ø Bedensel + zihinsel özellikler Ø Davranışların toplamından oluşur ve davranışlara yön verir. Ø Her kişilikte doğuştan getirilen bir mizaç vardır ve bu mizaç kişiliğin vazgeçilmez bir özelliğini oluşturur. Ø Tutarlı ve süreklidir.

Kişiliğin Temel Özellikleri Her insan, başka insanları sevmede etkili olabilen birçok kişilik özelliği sıralayabilir. Yani, başka değişkenlerin eşit olması koşuluyla, dürüst insanları, dürüst olmayanlardan, yardım severleri yardım sevmeyenlerden, nazik olanları, kaba olanlardan hem kolayca ayırt edebiliriz ve hem de daha fazla severiz. N. Anderson’ın 1960 yılında yaptığı araştırmaya göre; üniversite öğrencilerinin en çok ve en az değer verdikleri özellikler şunlardır: • Samimiyet • Dürüstlük • Sadakat • Gerçekçilik • Güvenilirlik • Bağlanılabilirlik • Yalancılık • Sahtekarlık • Dürüst olmama

Kişiliği Oluşturan Ögeler Ø Kalıtımsal yapı faktörleri (göz rengi, ten rengi, boy, yürüyüş, duruş biçimi) Ø Kültürel faktörler Ø Aile faktörü Ø Sosyal yapı ve sosyal sınıf faktörü Ø Çevre ve arkadaş faktörü Ø Kitle iletişim araçları

1. Kalıtımsal Yapı Faktörleri: İnsanlar kişisel özelliklerinin çoğunu doğuştan getirirler. 2. Kültürel Faktörler: Kalıtımsal olarak sahip olunan özelliklerin toplumun şekil vermesiyle insanların kişilik yapıları oluşur. İnsanlar içinde doğup büyüdükleri toplumun kültürlerinden çok etkilenirler ve bu etkileme neticesinde standart davranışlara sahip olurlar. 3. Aile Faktörü: Kişilik oluşumunda en önemli ve etkili faktör ailedir. Aile içi karşılıklı ilişki biçimi de kişiliğin oluşmasında önemlidir. Anne ve baba ilişkilerinde karşılıklı saygı ve sevgi ön planda ise, çocuklar da saygı ve sevgiyle hareket eder. Anne ve babası otoriter davranan çocukların insan ilişkilerinde sert davrandıkları yapılan araştırmalarla doğrulanmıştır.

4. Sosyal Yapı ve Sosyal Sınıf Faktörleri: Kişilerin gelişmesinde kişilerin ait oldukları sosyal sınıflar ve içinde bulundukları alt kültürler de etkili Sosyo-ekonomik açıdan iyi durumda olan bir sınıf içinde doğan bir çocuk, büyük ihtimalle geliri, yaşam tarzı, sosyal statüsü yüksek bir meslek sahibi olacak ve bu konumuna göre davranış sergileyecektir.

Kişilikle İlgili Kavramlar Ø Karakter: İnsanın içinde yaşadığı çevrede geçerli olan değer yargılarını ve ahlak kurallarını kullanış biçimidir. Ör: İkiyüzlü, dürüst, nankör, bencil…vb. Ø Mizaç (Huy): Bireyin duygusal denge durumunu ifade eden özelliklerin tümüdür. Ör: neşeli mizaç, soğukkanlı mizaç, kızgın mizaç, melankolik mizaç…vb. Ø Yetenek: Bireylerin davranışlarını düzenlemede yararlandıkları zihinsel ve bedensel kapasiteleridir.

BENLİK • İnsanın kendi kişiliğine ilişkin kanılarının bütünü, insanın kendisini tanıma ve değerlendirme şeklidir. • Benlik kişiliğin öznel yanıdır. Benlik kavramını daha iyi anlamak için, insanın kendisine sorduğu sorulara yine kendisinin içtenlikle cevap vermesi gerekir. Bu sorulardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

• Ben neyim? İnsanın kendisini tanıması için öncelikle bu soruya cevap araması gerekir. (Ör: Çirkinim, Akılsızım, Güzelim, Akıllıyım) • Amaç ve Hedefim Nedir? Bu soru ile kişi toplumsal yaşamdaki statüsü rolü ve saygınlığını tespit etmektedir. Yani benliğinde kendisini nasıl görmek istediğini, kendisine nasıl bir değer biçtiğini belirlemeye çalışmaktadır. • Ne yapabilirim? Bu soruyla kişi kendi kapasitesini belirlemeye çalışır. (Ör: İyi koşarım, yüzerim, çok çalışırım, iyi espri yaparım, Kriz durumlarında çözüm üretmekte başarılıyımdır vb. ) • Doğru ve Yanlış Olanlar Nelerdir? Değer Yargılarım Nedir? İnançlarım Nelerdir? Bu sorulara verilen cevaplarla kişi içinde yaşadığı sosyal çevreden kendisine göre edindiği değerler sistemini tanımaya çalışır.

Benliğin günlük davranışlarımızın ve yaptığımız işlerin üzerinde önemli etkileri vardır. Çünkü benlik içimizde bizi denetleyen, gözetleyen, değerlendiren ve bunların sonucunda nasıl davranmamız gerektiğini belirleyen içsel bir güçtür. İnsanın ruh sağlığı için, benlik tasarımı (ideal benlik) ile gerçek yaşantılar arasında bir dengenin sağlanması gerekir. İnsan ideal benliğe ne kadar uygun hareket ederse, o derece sosyal yaşamında huzurlu olacaktır. İnsanın kendi değer yargıları ve ideallerine göre hareket ve mücadele etmesi, onun hem ruhsal hem de sosyal bakımdan kendisine olan saygısını ve güvenini arttıracaktır. Kısacası daha huzurlu olacaktır. Aksi durumda çeşitli huzursuzluklar söz konusu olacaktır.

Benlik Ø İdeal benlik, Ø Sosyal kimlikler.

İdeal Benlik: Her bireyin sahip olmak istediği özellikler, yetkinlikler ve değerler vardır. Kişi bu özelliklere gerçekten sahip olduğuna inanmak ve başkalarını da inandırmak ister.

Sosyal Kimlikler: İnsanlar ait oldukları ve değer verdikleri gruplar içinde kurdukları sosyal etkileşimler sonucunda sosyal kimlikler geliştirirler. Kişi, arkadaş grubunda başka, spor yaptığı klüpte farklı, çalıştığı dernekte farklı, iş yerinde farklı roller üstlenir; farklı rollerin gerektirdiği sosyal kimliğe uygun davranışları sergiler.

Sen Aslında Kimsin? (test) https: //onedio. com/haber/bu-meshurkisilik-analizi-testine-gore-sen-aslindakimsin--463952

Dikkatniz için teşekkür ederim