* * Кіріспе * 1. Энергияны үнемдеу * 2. Тұрмыстағы энергия тиімділігін арттыру * 3. Энергиялық ресурстарды тұтынушыны энергетикалық тексеру * 4. Энергия тиімділігі көрсеткіштері * 5. Энергиятиімділігін арттыружөніндегі іс-шаралар * 6. Мемлекеттік мекемелерге арналған үлгі энергия үнемдеу * Қорытынды * Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе *
* * Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі саласындағы нормативтікқұқықтық база жəне техникалық реттеу * Қазақстан Республикасының 2050 ж. кезеңг арналған энергетикалық стратегиясы. Қазіргі таңда мемлекеттік деңгейде бірқатар бағдарламалықстратегиялық құжаттар бар: * ● 2010 ж. Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары * ● 2012 ж. «Қазқстан 2050» стратегиясы * ● 2013 ж. Қазақстан Республикасының «жасыл экономикаға» көшу кнцепциясы * ● 2015 ж. «Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың бес институционалдық реформаны іске асыру бойынша 100 нақты қадам» ұлт жоспары * Энергия үнемдеуді негізгі үш құрамдас бөлімнен тұратын құрылымдық схема түрінде ұсынуға болады
*
*
*
* * Жылуды үнемдеу * Біздің еліміз солтүстікте орналасқан және өз баспанамызды жылылау – қалыпты жағдай. Жылылаудың бірнеше қарапайым тәсілдері бар: * терезе жақтаулары мен есіктер ойықтарындағы қуыстарды бітеу. Бұл үшін монтаждау көбіктері, өздігінен кеңейетін тұмшалауыш таспалар, силиконды және акрилді тұмшалауыштар және т. т. қолданылады. Нәтижесінде үйжайдағы ауа температурасы 1 -2 градусқа көтеріледі; * терезелер мен есіктердің жапқыштарын жылылау. Түрлі өздігінен желімделетін тығыздағыштар мен төсемдер қолданылады. Терезелерді тығыздау тек периметрді бойлап қана емес, сондай-ақ жақтаулардың арасында да жүргізіледі. Нәтижесінде үй-жайдың ішіндегі температура 1 -3 градусқа көтеріледі. * камералары көп шыны пакеттері бар пластикалы немесе ағаш терезелер орнату. Егер әйнекте жылу тойтарғыш таспа болса, және терезенің конструкциясында желдеткіштер қарастырылған болса, жақсы. Онда үйжайдағы температура қысыжазы тұрақтырақ болады, ауа таза болады әрі жыл ауаның көп көлемін шығарып тастап, терезені жүйелі түрде ашып отыру қажеттігі болмайды. Нәтижесінде үйжайдағы температура 2 -5 градусқа көтеріледі және көше шуылы деңгейі азаяды;
* * *Түсіндірме сөздігі «индикаторды» түрлі ұғымдармен анықтайды, бұл тұжырымдаманың қай саласына жатқандығына байланысты: инженерия, химия, өмір немесе жаратылыстану ғылымдары. Көрсеткіштің кейбір көрсеткіштері бар екенін айту өте қарапайым. Аздап қиындатады: көрсеткіш әртүрлі статистикалық мәндердің кезкелгені болуы мүмкін, олар бірге кейбір көрсеткіштерді береді.
*
* * бюджеттік мекемелерде мынадай ұйымдық үлгі энергия үнемдеу шаралары бөлінеді: * 1) бюджеттік мекемелерде энергия тасымалдаушылардың шығындарын бақылауға және энергия үнемдеу шараларын жүргізуге жауапты тұлғаларды тағайындау. Энергия үнемдеуге жауапты адамның біліктілігін арттыру. * 2) ірі ұйымдардың жанынан мамандандырылған «энергия бюроларын» құру. * 3) ұйымның жұмыс істеу тәртібін жетілдіру және ғимараттарды жарықтандыру, желдету, сумен жабдықтау жүйелерінің жұмысын оңтайландыру. * 4) энергия пайдалану жүйелерін және бөлек энергия қондырғыларын пайдалану және қызмет көрсету қағидаларын сақтау, жарықтандыру, желдету жүйелерін, жылу перделерін және т. т. қосу және ажырату кестелерін енгізу. Қажетті аймақтарға жарықтандыру қосуды орталықсыздандыру. Жүйелерді қосу-ажыратуды бақылауға жауапты адамдарды тағайындау. * 5) шырағдандарды пайдалану, оларды тазарту, терезе жақтауларын уақтылы жөндеу, терезелерді желімдеу, санитариялық тораптарды және т. т. жөндеу жұмыстарын ұйымдастыру. * 6) оқушылармен және қызметкерлермен энергия үнемдеу мәселелері жөнінде түсіндірме жұмыстарын жүргізу. * 7) жүйелі энергетикалық тексерістерді жүргізу, энергетикалық паспорттарды әзірлеу және түзету. * 8) энергия тұтынуды ұдайы мониторингтеу.
* * Бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік (муниципалдық) мекемелер үшін мынадай үлгі энергия үнемдеу шаралары бөлінген, атап айтқанда [12]: * мемлекеттік (муниципалдық) мекемелердің ғимараттарын жылу энергиясын есептеу аспаптарымен жарақтандыру; * мемлекеттік (муниципалдық) мекемелер ғимараттарында энергетикалық ресурстарды есепке алудың коммерциялық тораптарын ұйымдастыру; * мемлекеттік (муниципалдық) мекемелер үшін жылу қорғау параметрлері жоғары жаңа ғимараттар салу; * жылыту мақсатына арнап ресурстардың үлес шығынын азайту талабын енгізе отырып, ғимараттарға күрделі жөндеу жүргізу; * әкімшілік ғимараттарды жылылау және оларды жеке жылу пункттерімен жарақтандыру; * әкімшілік ғимараттардың ескірген конструкциялы газды қазандықтарын жаңарту және ПƏК 92 % төмен емес жаңаларымен айырбастау; * мемлекеттік (муниципалдық) мекемелердің ғимараттарындағы жеке жылу пункттерін қайта жаңарту;
* *Соңғы жылдары отандық экономиканың энергия сыйымдылығы 46% -ға өсті, ал орта есеппен 30% металл және басқа да негізгі энергияны қажет ететін өнімдерді өндіруге энергия шығынын арттырды, 25% электр энергиясын тұтынуды және жан басына жылуды төмендетті. Қоғамдық желідегі электр энергиясының жоғалуы жылына 120 млрд. КВт / сағ дейін немесе өндіріс көлемінің 13, 5% дейін артты. Мұнайдың жылдық шығыны 10 -12 млн. Тоннаға, ал мотор отыны - 11 -12 млн. Тоннаға бағаланады, бұл тиісінше 3, 7% және 5, 7% құрайды. Сонымен бірге, энергияны үнемдеудің әрбір пайызы ұлттық табыс көлемін 0, 35% -ға арттырады.
* 2013 ж. Қазақстан Республикасының «Жасыл экономикаға» көшуі жөніндегі Тұжырымдамасы * 2012 жылғы 13 қаңтардағы «Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы» ҚР № 541 -IV заңы * Куликова, Л. В. Энергия үнемдеу: кәсіпорынның энергетикалық зертеулерін жүргізу бойынша оқыту-әдістемелік құрал. [Электронды ресурс]: Əдістемелік нұсқаулар. — Электрон. дер. — Барнаул: Алт. МТУ, 2011. — Қолжетімділік режимі: http: //elib. altstu. ru/elib/typog/epb/Kulikova_eop. pdf. * Энергетикалық экспресс-аудит бойынша оқыту-әдістемелік құрал / А. Санковский, А. Новосельцев, Е. Збродько, Г. Таткеева, В. Розен, Т. Евтухова, * А. Чернявский. - Қарағанды: Қар. МТУ. – 2014. – 123 бет. (ISBN 978 -601 -296 -715 -9) * Энергетикалық консалтинг [Электронды ресурс]/ Қолжетімділік режимі: URL http: //e-audit. ru/consult/index. shtml. * Колесников, А. И. Өнеркәсіптік және коммуналдық кәсіпорындардағы энергия үнемдеу: Оқу құралы. [Мәтін] / А. И. Колесников. М. : ИНФРА-М, 2010. – 124 бет. * Данилов, О. Л. Энергетика мен технологиядағы энергия үнемдеу / О. Л. Данилов; А. Б. Гаряева редакциясымен. М. : Баспа ЭИМ, 2003. – 188 бет. * Энергия тиімділігі көрсеткіштері (МЭА) * Энергетикалық менеджмент жүйелері (энергия аудитін қоса алғанда). Басшыларға арналған оқыту курсы - Deutsche Energie-Agentur Gmb. H (dena) – ақпан, 2017. – Қазақстан * Лекционные материалы к учебно-методическому комплексу «Практические вопросы реализации государственной политики в области энергосбережение и повышение энергетической эффективности» / сост. З. М. Гальперина. Министерство Энергетики Российской Федерации. ФГБУ «Российское энергетическое агентство» . – М. , 2014. – 466 с. * Электр энергетикалық жүйелер мен желілер [Электронды ресурс]/ * Қолжетімділік режимі: URLhttp: //esis-kgeu. ru/elstipst/496 -elstipst. * Энерго-портал. Тиімді энергия үнемдеу [Электронды ресурс]/ Қолжетімділік режимі: URL http: //portal-energo. ru. *