К кірт ыш ылыү қ қ Тексерген:

К кірт ыш ылыү қ қ Тексерген: алабаева М Қ Орында андар: Есжан А ғ Ма абай Ш қ сербай М Ө Та атар А ң

Жоспар: 1) Кіріспе 2) Физикалы ж не химиялы асиеттеріқ ә қ қ 3) ндірісі Ө 4) Экономикасы 5) олданылуы Қ 6) орытынды Қ

Кіріспе К кірт ыш ылы ү қ қ – к кіртті ма ызды осылыстарыны бірі. Химиялы формуласы ү ң ң қ H 2 SO 4. Ол – екі негізді к шті ыш ыл, орта ж не ыш ыл т здар т зеді. Техникада ү қ қ ә қ қ ұ ү к кірт ыш ылы деп к кірт (VI) оксидінен ж не суды р т рлі м лшерінен т ратын ү қ қ ү ә ң ә ү ө ұ ж йені айтады (n. SO 3 * m. H 2 O): ү 1) H 2 SO 4 – к кірт ыш ылыны моногидраты, n=m=1 (100% ыш ыл); ү қ қ ң қ қ 2) H 2 SO 4 * (m-1)H 2 O – сулы к кірт ыш ылы, m>n; ү қ қ 3) H 2 SO 4 * (n-1)SO 3 – олеум, m<n.

Физикалы асиеттеріқ қ Концентрациялы к кірт ыш ылы – т ссіз, шпайтын, май т різдес, суда жа сы ү қ қ ү ұ ә қ еритін, с йы зат. Ты ызды ы 1, 85 г/см 3, массалы лесі 98%. 553 К-де айнайды, 283, 4 ұ қ ғ ғ қ ү қ К-де кристалданады. К кірт ыш ылыны ыл ал тарт ышты асиеті бар. Егер концентрлі ыш ыл бар ү қ қ ң ғ қ қ қ стаканды біраз уа ыт ашы алдырса, ауада ы су буын сі іріп алады да, ыш ыл қ қ қ ғ ң қ қ ыдыстан асып т гіледі. ө Концентрлі к кірт ыш ылы адам терісіне, а аш а, мата а тисе, арайтып к йдіреді. ү қ қ ғ қ ү Сонды тан онымен ж мыс істегенде са тану керек. Теріге не мата а тиген кезде, тез қ ұ қ ғ арада сумен жуып, содан со ас содасы ерітіндісімен шаю керек. ң

Химиялы асиеттеріқ қ 1) Концентрлі ыш ыл бромсутек, йодсутек ыш ылдарын тоты тырады: қ қ қ 8 HI + H 2 SO 4 = 4 I 2↓+ H 2 S↑ + 4 H 2 O 2 HBr + H 2 SO 4 = Br 2 + SO 2↑ + 2 H 2 O 2) К міртекті к мір ыш ыл газына, к кіртті к кірт екіоксидіне дейін тоты тырады: ө ө қ қ ү ү қ C + 2 H 2 SO 4 = 2 SO 2↑ + CO 2 + 2 H 2 O S + 2 H 2 SO 4 = 3 SO 2 + 2 H 2 O 3) Бірнеше металдарды (Au, Pt, Ir, Rh, Th бас а) к кірт екіоксидіне дейін тоты тырады: қ ү қ Cu + 2 H 2 SO 4 = Cu. SO 4 + 2 SO 2+ 2 H 2 O 4) Концентрлі ыш ыл Fe, Cr, Al, Ba, Ni, Co сия ты металдармен рекеттеспейді. қ қ қ ә 5) С йылтыл ан к кірт ыш ылы кернеу атарында ы сутекті сол жа ында ы металдармен ұ ғ ү қ қ қ ғ ң ғ ғ рекеттеседі: ә Mg + H 2 SO 4 = Mg. SO 4 + H 2 6) С йылтыл ан ыш ылды тоты тыр ышты асиеті жо. Сульфаттар мен гидросульфаттар т зеді: ұ ғ қ қ ң қ ғ қ қ қ ү Na. OH + H 2 SO 4 = Na. HSO 4 + H 2 O 2 Na. OH + H 2 SO 4 = Na 2 SO 4 + 2 H 2 O 7) К кірт ыш ылы негіздік оксидтермен рекеттесіп, сульфаттар мен су т зеді: ү қ қ ә ү Cu. O + H 2 SO 4 = Cu. SO 4 + H 2 O 8) К кірт ыш ылы мен оны ерігіш т здарына сапалы реакция: ү қ қ ң ұ қ Ba. Cl 2 + H 2 SO 4 = Ba. SO 4 + 2 HCl

ндірісіӨ К кірт ыш ылын алу шін шикізаттар: ү қ қ ү к кірт, металл сульфидтері мен сульфаттары, жылу электр ү станцияларыны алды газдары, м най алды тары, пирит. ң қ қ ұ қ қ Оны алуды бірнеше дісі бар: ң ә 1) Камералы діс. ХІХ асырда алхимик Валентин аш ан ал аш ы діс. Б л діс ауада к кірт пен калий селитрасыны ә ғ қ ә ұ ә ү ң оспасыны жануына негізделген. Процесс ыш ылда ерімейтін ор асынмен аптал ан камерада ж ргізілді. қ ң қ қ қ ғ ү 2 KNO 3 + 2 S + 2 O 2 = K 2 SO 4 + SO 3 + NO 2 + NO SO 3 + H 2 O = H 2 SO 4 2) азіргі кезде к кірт ыш ылын алуды екі дісі бар: Қ ү қ қ ң ә Пиритті не к кіртті ртеу: ү ө 4 Fe. S 2 + 11 O 2 = 2 Fe 2 O 3 + 8 SO 2 + Q 2 S + 2 O 2 = 2 SO 4 2 SO 2 + O 2 = 2 SO 4 Нитрозды діспен к кірт ыш ылын алу: ә ү қ қ SO 2 + NO 2 = SO 3 + NO К кірт (VI) оксиді сумен к п жылу б ле ж ріп рекеттседі: ү ө ө ү ә SO 3 + H 2 O = H 2 SO 4 + Q

К кірт ыш ылын алу а арнал анү қ қ ғ ғ зертханалы ондыр ы қ қ ғ К кіртті жа у ж йесі: ү ғ ү 1 – газометр; 2, 2 а – оттекті кептіруге арнал ан ғ к кірт ыш ылы йыл ан ыдыстар; ү қ қ құ ғ 3 – H 2 SO 4 (конц. ) йыл ан ыдыс; құ ғ 4 – к кіртті жа у шін шыны пеш; ү ғ ү 5 – б ркілген H ү 2 SO 4 стап алатын ұ қ бос шай ыш ыдыс; ғ Жанасу ондыр ысы: қ ғ 7 катализатормен тотырыл ан 8 т тік; ғ ү 9 – электр пеші; 10 – милливольтметр; 11 – жылу сезгіш элемент; К кірт (VI) оксидіні сі ірілу ж йесі: ү ң ң ү 12 – дистилденген сумен толтырыл ан абсорбер; ғ 13 – электрс згі; ү 14 – индукциялы катушка; қ 15 – электр желісімен осылатын т зеткіш; қ ү 16 – U т різді т тік; ә ү 17 – ас т зы мен т з оспасымен толтырыл ан стакан. ұ ұ қ ғ

Экономикасы К кірт ыш ылы, олеум тауарлы німдеріні лемдік ндірісіні к лемі 2014 жылы ү қ қ қ ө ң ә ө ң ө 904 млн. $ асты. Е ірі ндіруші елдер: Замбия (24%), Канада (14, 9%), Германия (10, 2%), Жапония ң ө (6, 14%), Перу (6, 12%).

К кірт ыш ылы мен олеумні лемдік ндірісі (2014 жыл ы экспорт)ү қ қ ң ә ө ғ

К кірт ыш ылы мен олеум тауарлы німдерін импорттаушы ірі елдер: А Ш (23%), ү қ қ қ ө Қ Филиппин (19%), ытай (5, 58%), Франция (5, 16%), Марокко (3, 73%). лемдік импорт к лемі 2014 жылы Қ Ә ө 905 млн. $ болды.

лемдік нары та к кірт ыш ылын олдануды салалы рылымыӘ қ ү қ қ қ ң қ құ

Жанасу әдісімен күкірт қышқылын алу жұмысының нәтижелері Титрлеу н тижесі, гә Алын ан ыш ыл ғ қ қ массасы, г К кірт ыш ылыны ү қ қ ң шы ымы % ғ 0, 0018 0, 00245 0,

орытындыҚ К кірт ыш ылы – шаруашылы ма ызы жа ынан е ү қ қ қ ң ғ ң к шті ыш ыл. Ол нерк сіпті т рлі салаларында ү қ қ ө ә ң ү ажетті німдер алу а негізгі реагент ретінде аса қ ө ғ ма ыз а ие. К кірт ыш ылын таби и шикізаттар ң ғ ү қ қ ғ азай ан азіргі заманда р т рлі ндіріс алды тарынан ғ қ ә ү ө қ қ алу лкен р л ат арады. ү ө қ