Күйдіргі Жедел жұқпалы ауру адамға ауру жануарлардан жұғады

Күйдіргі Жедел жұқпалы ауру, адамға ауру жануарлардан жұғады. Тән белгілері: Жиі карбункуланың пайда болуы, сирек – висцеральдық форманың пайда болуы. 1876 жылы Р. Кох таза дақылды бөліп алған. 1848 жылы Поллендер қоздырғыштарын тапқан.

Күйдіргі § § Тұқымдастығы: Bacillicaceae Туыстастығы Bacillus. Түрі: B. anthtracis Морфологиясы: тізбектеліп орналасқан, грам - оң, ірі, қозғалмайды. § Ағзадан тыс – споралар түзеді, ортасында орналасады. Талшығы жоқ. § Ағза ішінде – капсула түзеді. § Факультативті анаэробтар.

Дақылдандыру § § Факультативті анаэроб Қарапайым қоректік орталарда жақсы өседі. Оптимальды температурасы 34 - 37 С, p. H- 7. 2 - 7. 5 ЕПА- да ірі бұдыр шеттері тегіс емес, R- пішінді колониялар, «медузаның басы» немесе «арыстанның жалына» ұқсайды. § ЕПС- та мақта түйіршігі секілді өседі, сілкіген кезде орта мөлдір. § Пиницилин қосылған қоректік орталарда 3 -6 сағ кейін бациллалар – «маржан алқасына» ұқсас.

Ферментативтік белсенділігі жоғары § Көмірсуларды қышқылға дейін ыдыратады (мальтозаны, глюкозаны). § Крахмалды, казеинды, инсулинді гидролиздейді. § Желатинді ерітеді (ұшы төмен қараған шырша тәрізді) § Нитраттарды түзеді § Эритроциттерді гемолиздемейді.

Резистенттілігі § Тірі организде қоздырғыш вегетативті түрде болады. § Сыртқы ортада тұрақты спора түзеді. § Қоздырғыш споралары жоғары тұрақтылықпен ерекшеленеді. § Қоршаған ортада өте ұзақ уақыт сақталады.

Антигендік қасиеті § Күйдіргі микробының негізгі екі антигені болады. Жасуша қабырғасында соматикалық, полисахаридтік антигені бар. § Асколидің приципатациялық реакциясымен анықталады. § Капсулалық протеиндік антиген фагоцитарлық әсерге қарсы тұрады.

Патогенділік факторлары § Күйдіргі микробының патогенділік факторларына экзотоксині мен капсуласы жатады. § Экзотоксин күйдіргі патогенезінде және спецификалық иммунитеттің түзілуінде негізгі орын алады. § Ол үш ақуыздық компоненттерден тұрады: § I- ісіну факторы(ІФ) § II- протективтік антиген(ПА) § III- леталдық фактор(ЛФ)

Патогенезі § Қоздырғыштың негізгі ену қақпасы зақымдалған тері. § Қоздырғыштың енген жерінде күйдіргі карбункулы пайда болады. § Макрофагтар қоздырғышты лимфа тамырларына тасымалдайды. § Қоздырғыш қан арқылы бүкіл ағзаға таралады. § Қоздырғыш экзотаксиннің әсерінен туындайды. § Күйдіргілік токсин – леталдық § - ісінулік § - иммунодепрессивтік белсенділікке ие. § Инкубациялық кезеңінің ұзақтығы – бірнеше сағаттан 14 күнге дейін созылады.

Клиникалық формалары § - терілік (карбункулдар) § - ішектік (ауыр интоксикация, құсу, жүрегі айну, мұрыннан қан кету) § - өкпелік (бронохпневмония, бациллалар қақырықпен бөлініп шығады) § Септицемиялық § Иммунитет – аурудан кейін тұрақты иммунитет, рецидивтер болуы мүмкін.

Диагностикасы § Бактериологиялық: § - Сұйық ортада мақта секілді тұнба береді, орта мөлдір түрінде қалады. § Тығыз қоректік ортада: R – формалар – «медуза базасы» , «арыстан жалы» ; авирулентті штамдар – S формалы. Антраксинмен аллергиялық сынама (алғашқы күннен және ұзаққа созылады + реакция) Серодиагностика (термопреципитациялық реакция, Асколи реакциясы). Пенициллиндік сынама – «маржан моншақ» феномені.

Емдеуі – Антибиотиктер, спецификалық иммуноглобулин § Профилактикасы § - Тірі күйдіргі вакцинасы – СТИ (санитарлық техникалық институт). § Вакцина эпидемиялық көрсеткіш бойынша: мал шаруашылғымен және де мал өнімдерін дайындаумен айналысатындар арасында вакцина егу жүргізіледі § Жедел профилактикасы – күйдіргіге қарсы иммуноглобулин § Бейспецификалық алдын алу, науқастарды уақытысында анықтау, оқшаулау және емдеу § Ветеринарлық бақылау

Туляремия § Таксономиясы. § Туыстастығы: Francisella, түрі: F. tularensis § Морфологиясы: § Ұсақ, полиморфты, кокктәрізді және таяқшатәрізді гр(-) бактериялар. § Талшықтар (-) § Споралар (-) § Капсула (+)

Дақылдандыруы § Аэроб, қарапайым қоректік орталарда өспейді. § Дефибринденген қан, сарысу, цистин, тиамин, глюкоза қосылған қоректік орталар. § Тауық эмбрионының сарыуыз қапшығында § Колониялары домалақ, майда, шеті тегіс

Ферментативтік белсенділігі: § Өте төмен, тұрақты емес Антигендік қасиеттері: қабықшалық Vi-, соматикалық 0 -антигендері. Патогенділік факторлары: эндотоксин, капсула. Резистенттілігі: Қоршаған ортада ұзақ уақыт сақталады, әсіресе төменгі температурада 8 -10 ай.

Эпидемиологиясы: § Инфекция көзі: кеміргіштер. § Жұғу жолдары: трансмиссиялық Қарым -қатынас тұрмыстық § Тағамдық. § Ауалы-тамшылы § Таратушылар: кене, маса, бүргелер бөгелектер. § Ағзаға тері арқылы, сілекей, лимфа түйіндері арқылы(көбейіп)қанға өтеді.

Клиникалық түрлері: § Ультцерогландулярлы(жаралы-бубон ды), окулогландулярлы(көзбубонды), торакальды(өкпелік), абдоминальды(асқазан-ішекті). § Ұзақтығына байланысты: жедел, созылмалы, рецидивті. § Иммунитет-ұзақ тұрақты.

Диагностикасы: § Серодиагностика (2 аптадан АД қан сарысуында). § Жануарларды экспериментальды жұқтыру(ақ тышқандар, теңіз шошқалары) § Термопреципитация реакциясы § Туляринмен –тері-аллергиялық сынама(+)(аурудың 3 -5 күннен бастап)

Емдеуі – Антибиотиктер Профилвктикасы § Туляремия- кең таралған ауру, сақтандыруы қиын. § Эндемиялық аймақтарда-вакцинация Гайский-Элберттің тірі вакцинасыиммунитет 5 -6 жыл Бейспецификалық профилактикасы ошақтарда кеміргіштер мен тасымалдаушылармен күресу.

Күйдіргі § Ауру жануарлардан адамға жұғатын, ауыр интоксикациямен, тері және лимфа түйіндерінің зақымдануымен сипатталатын жедел инфекциялық ауру. § Сипаты: -Карбункул түзілуі және сирек жағдайда висцеральды түрлері дамиды.

Патогенезі § Толық анықталмаған. Бірде бір АГ немесе токсин өз бетімен ауру туғызбайды.

Патогенділік факторлары: § Вируленттілігіне байланысты:

Күйдіргі (сібір жарасы) § Тұқымдастығы Bacillaceae. Bac. Anthtracis § - Грамм (+) қозғалмайтын таяқшалар. Ағзадан тыс – спорасы ортада орналасады. § Вегетативті түрлері § Ағзада – капсула түзеді. § Факультативті анаэроб § Дақылдық қасиеттері: § Бациллалар – аэробтар § Негізгі қоректік орталарда (шикі және пісірілген картоп, сабынның тұндырмасы) жақсы өседі.

Биохимиялық қасиеті § § § § § Көмірсуларды ыдыратады(мальтозаны, глюкозаны) Крахмал, казеинді гидролиздейді. Желатинді ұйытады(төңкерілген шырша) Нитраттарды қалыптастырады. Эритроциттерді гемолиздемейді. Антигендері : - түрлік К- АГ - топтық соматикалық Патогендік факторлары: - токсин - капсула Иммунитеті – инфекцияға қарсы, токсинге қарсы.

Эпидемиологиясы § § § Инфекция көзі – ауру жануарлар Таралу жолдары: Қатынасты – тұрмыстық Аэрогенді Тағамдық Трансмиссиялық