Гипоталамус –гипофиз –б йрек сті безі ү ү

Гипоталамус –гипофиз –б йрек сті безі ү ү ж йесі ү Орында ан: аназар А ғ Қ абылда ан: Сагинбаев . Т Қ ғ Қ Тобы: ЖМ-218. А. Яссауи атында ы аза -т рік университеті Қ ғ қ қ ү Медицина факультеті

Жоспар 1. Кіріспе 2. Гипоталамо –гипофиздік ж йеү 3. Орталы ж йке ж йесіні ішкі с лініс қ ү ү ң ө бездерге сері ә 4. Гипофизді б лімдері ң ө орытынды Қ Пайдалан ан дебиеттер ғ ә

Кіріспе азіргі кезде эндокриндік бездерді секрециялы ызметіне орталы ж йке Қ ң қ қ қ ү ж йесіні барлы б лімдеріні сері(ми сы арларларыны ыртыстары, ү ң қ ө ң ә ң ң қ гипоталамус, лимбия ж йесі т, б) р д режеде зерттеліп аны талып отыр. Оларды ү ә ә қ ң ішінде гипоталамус ерекше орын алады. Гипофиз бен гипоталамусты арасында ы ң ғ ж йкелік гуморальды байланыс екеуіні ат аратын ызметтеріні бір екенін ү қ ң қ қ ң д лелдейді. Гипоталамусты супраоптикалы ж не паравентрикулярлы нейрондар ә ң қ ә қ аксондары гипофиз ая шалары ар ылы оны арт ы б ліміне теді. Гипоталамусты қ қ ң қ ө ө ң атал ан ядролары нейросекрециялы ызмет ат арады, я ни олар т рлі ғ қ қ қ ғ ү нейросекрециялы гармон т різдес заттар т зеді қ ә ү

Гипоталамус -гипофиздік ж йеү Эндокринология ішкі с лініс бездерді ө ң физиологиясы мен патологиясы ылым ретінде 19 ғ асырды 2 –ші жартысында алыптас ан. Б л ғ ң қ қ ұ ба ытта ы ылыми зерттеулерді негізін А. Бертольд ғ ғ ғ ң салды. Ол еркек жануарларды жыныс бездерін сылып ң алып таста анда негізгі ж не осымша жыныс ғ ә қ белгілеріні згеріп, ал б л безді айтадан денесіне ң ө ұ қ орнат анда, оны жа дайы айтарлы тай жа саратынын қ ң ғ қ қ аны тады. қ

Оларды ж йке талшы тары ар ылы б лінетіндігі ң ү қ қ ө нейрогистологиялы , физиологиялы ж не биохимиялы қ қ ә қ дістермен д лелденген . Нейрогипофизді гормондары белок ә ә ң нейрофизинмен осылыста болып, ан а ткенде б л қ қ ғ ө ұ байланыстан босайды. Гипоталамусты т зетін заттары гормон ң ү емес, прогормон болып саналады. Гипофизді арт ы б лімінде ң қ ө олар бден жетіліп гормон а айналады я ни гипофизді арт ы ә ғ ғ ң қ б лімі гипоталамус бірт тас рылымды ж не рекеттік ө ұ құ қ ә ә рылым болып саналады. Гипофизді алды ы ж не орта ы құ ң ңғ ә ңғ б лімдері гипоталамуспен ан тамырлары ар ылы я ни ө қ қ ғ гуморалды жолмен байланысады. Виллизи ше берінен ң тарайтын жо ар ы гипофиз артериясы алдымен ілмектер мен ғ ғ т йіндерден т ратын ал аш ы капиллярлы торды т зеді. Б л ү ұ ғ қ ү ұ тор а гипоталамусты нейросекрециялы жасушалары келіп ғ ң қ штары нейрокапиллярлы т йіспелер т зетін ж йкелік тор ұ қ ү ү ү жасайды.

Гипоталамус ж йке ж йесіні б лігі. М нда ж йкелік реттеу ү ү ң ө ұ ү эндокриндік реттеуге ауысады. Гипоталамус ядроларыны ң нейрондары б ліп шы аратын нейропепидтер либирин ж не ө ғ ә статин деп аталады. Со ы кездегі химиялы зерттеулерді ңғ қ ң н тижежінде гипоталамуста полипептидтерден рал ан ә құ ғ бірсыпыра бологиялы белсенді заттар т зілетіні қ ү аны талды. Оларды р айсысы гипофизді алды ы ж не қ ң ә қ ң ңғ ә аралы б лімдерінде белгілі бір гармонны т зілу қ ө ң ү жылдамды ына сер етеді. Либерин (лат. Liber-бос деген ғ ә ма ынада) босатушы, к шейтуші, ал статин –то татушы, ғ ү қ тежеуші(а ыл. State- тежеу) факторлар. азіргі кезде 7 ғ Қ либерин мен 3 статин аны талып отыр. Либериндер тобына қ кортиколиберин, триолиберин, люлиберин, фольлиберин, соматолиберин, меланолиберин ж не пролатрлиберин ә жатады.

Орталы ж йке қ ү ж йесіні ішкі ү ң с лініс бездерге ө сері ә вегетативтік ж йке ж йесіні ү ү ң талшы тары қ мен гипоталамус гипофиз ж йесі ү ар ылы іске қ асады.

Гипофизді арт ы б лігі ң қ ө –нейрогипофиз пирамида т різді лкен ә ү жасушалар –питуициттерден ж не ә гипоталамусты нейросекрециялы ң қ жасушаларыны талшы тарынан ң қ т рады. Нейрогипофизді екі ұ ң гармоныны екеуі де (вазопрессин мен ң окситоцин) гипоталамуста т зіліп, ү нейросекрециялы нйрондарыны қ ң бойымен гипофизге жетеді де сонда са талады. Вазопрессин б йректі қ ү ң несеп жиналатын т тігінде суды ү ң айтадан денеге сі уін детіп несеп қ ң ү к лемін азайтады, сонды тан оны ө қ антиурездік гармон дейді. Вазопрессин шектен тыс азайса, несеп алыптан қ тыс к п шы ады. Окситоцин жатыр ө ғ еттерін жиырылтады, жатырды ң жиырылуы, сіресе тол а кезінде ә ғ қ к шейеді. Б л гармон рса та ы ү ұ құ қ ғ н рестені тууын тездетеді, с т ә ң ү т зілуін, оны шы уын детеді. ү ң ғ ү

Гипофизді орта ы б лігінде меланотропин ң ңғ ө т зіледі. Б л гормон терідегі жасушаларды ү ұ бояушы т йіршіктерді к бейтіп жасуша ү ө талшы ын ке ейтеді ж не оларды біркелкі ғ ң ә ң орналасуын амтамасыз етеді. М ны қ ұ ң салдарынан тері арайып кетеді. Адамны қ ң к нге к йген кезде тоты уы осы ан ү ү ғ ғ байланысты. К н с улесіні сер нен ү ә ң ә ә интермедин сері к шейіп теріде ара зат ә ү қ фусцин т зілуі дейді. Интермедин т зілуін ү ү ү де гипоталамус реттейді орытынды Қ

Пайдаланылған әдебиеттер Неврология” І-том С. айшыбаев Қ Алматы 1999 “ Неврология” ІІ-том С. айшыбаев Қ Алматы 2003 www. google. ru youtube. ru Т сіп алиев “ Физиологиялы ү қ қ негіздер” А т бе 2011 қ ө

Н а з а р а у д а р ғ а н д а р ы ң ы з ғ а р а х м е т