Фармакодинамика — дегеніміз д рілік заттарды

Фармакодинамика — дегеніміз д рілік заттарды серінен болатын ә ң ә организмдердегі згерістер ж йесі. рбір ө ү Ә згерістер динамика бойынша — пайда ө бол аннан бастап жойылып кеткенге дейін ғ дамиды. згерістер субторшалы Ө қ де гейде басталып, биологиялы ж йені ң қ ү ң рт рлі физиологиялы функцияларына, ә ү қ ор аныс реакцияларына, оларды қ ғ ң сімталды ымен бас ада мірлік м ні бар ө ғ қ ө ә былыстарды белсенділігіне ы палын құ ң қ тигізеді.

Дәрілік заттың әсер ету эффектісі. Фармакологиялы реакциясы. қ Жо арысезімталды. ғ қ Толеранттылы. қ Тахифилаксия.

Дәрілік заттардың әсер етуі. Рецепторлар. Ионды канал. қ Ферменттер. Транспорты система. қ Ген.

Д рілік заттарды адам а засына ә ң ғ сері: ә Негізгі сер ә Жанама сер; ә Уытты сер; ә

Фармакодинамика-б л д рілік ұ ә заттарды биологиялы серлері, ң қ ә сонымен атар сер ету орны мен қ ә механизмі. рт рлі дозада болсада бірдей Ә ү максимальді сер к рсетеді ә ө.

Дәрілік заттардың дозасы. ЕД 50%-нау ас а керекті терапиялы сер қ қ қ ә ша ыратын д рілік зат м лшері. қ ә ө ЕС 50%- д рілік заттарды плазмада ы ә ң ғ концентрациясы. Д рілік затты максимальді ә ң 50% райтын сері. құ ә LD 50%-50%жа дайда экспериментальді ғ адамда летальді д рілік зат м лшері. ә ө Орташа терапиялы жане минимальді қ токсикалы м лшер арасында ы атынас қ ө ғ қ жо ары болса д рілік зат ауіпсіз боп ғ ә қ саналады.

ТИ. Терапиялы индекс –д рілік зат қ ә ауіпсіздік лшемі. LD 50%жане ED 50% қ ө атынасы. қ ТИ жо ары м лшерлі д рілік затты ғ ө ә ң ауіпсіздігіні ау ымды шекарасын қ ң қ д лелдейді. ТИ LD 50 жане ED 50 ә атынасында жо ары бол ан сайын ауіпсіз, қ ғ ғ қ арты м лшері иынды ту ызады. қ ө қ қ ғ

Дәрілік заттың терапиялық концентрация деңгейі. Д рілік затты терапиялы серін ә ң қ ә амтамасыз ету шін плазмада ы қ ү ғ минимальді концентрациясын стап ұ т ру ажет. Б л концентрация мг% (мг! ұ қ ұ 100 мл) лшенеді жане б л терапиялы ө ұ қ де гей деп аталады. Терапиялы сер ң қ ә к рсететін плазмада ы д рілік зат ө ғ ә концентрациясы д рілік затты ә ң концентрациясы д рілік затты сері ә ң ә мен нау ас жа дайына байланысты. қ ғ

Терапиялық әсер кеңдігі. Б л к рсеткіш емдеу т ртібіні ұ ө ә ң са талуын аны тайды. Егер д рілік қ қ ә затты уа ытында абылдамаса қ қ организмдегі де гейі терапиялы ң қ де гейден т мен т седі. Осыны ң ө ү ң серінен д рілік затты жиі абылдап ә ә қ плазмада ы де гейі р сат етілген ғ ң ұқ шекарасынан жо арлап, токсикалы ғ қ к рініс береді. ө

Рецепторлар –д рілік заттарды ә ң к птеген рецепторлары реттеуші белоктар ө болып саналады. Сондай –а қ ферменттер: рлымды жане құ тасмалдаушы белоктар не рецепторлар болуы м мкін. ү

Рецепторлардың 4 типі бар. 1 тип. Рецептор ионды қ канал(н-холинорецепторлар, ГАМКа-рецепторлар). 2 тип. Рецептор G-белок(адренорецепорлар, дофамин рецепторлар. ) 3 тип. Рецептор тирозинкиназа (Na –уретикалы пептид, су факторы, қ ө инсулиндік рецепторлар) 4 тип. Ішкіклеткалы рецепторлар(рецептор қ стероидты гармон)

Бірінші т рі- екіншілікті тасмалдау а ү ғ атысатын рецепторлар. қ Екінші т рі- ДНК транскрипциясын ү реттейтін, рлымы белоктарды құ ң конфигурациясына сер ете отырып ген ә экспрессиясын згертетін жасуша ішілік ө рецепторлар.

Рецепторлардың рөлі. Д рілік затты рецепторлармен ә ң байланысу д режесі д рілік ә ә заттарды рецепторлы м лшері, ң қ ө формасы, молекула зарядымен аны талады. Б л кілт пен лып деп қ ұ құ аталады. Д рілік затты рлымыны ә ң құ ң аз ана згерісі зара рекеттесетін ғ ө ө ә рецепторлар т рін ауыстыруы м мкін. ү ү

Дәрілік заттың концентрация деңгейі жане мөлшері, Д рілік заттарды белсенділігі рецепторлармен ә ң рекеттесуіне байланысты. Д рілік зат -рецептор , ә ә кешенді динамикалы т зіліс, д рілік зат рецептор қ ү ә ретінде диссоциация жане ассоциация а шырап , ғ ұ со ан с йкес аффинитетпен байланысып, т зілетін ғ ә ү кешенді т ра тандырады. Осыны н тежесінде ұ қ ң ә рецепторлармен байланыс ан д рілік зат боса су қ ә ң тепе-те дігінде болады. Енгізетін м лшерді ң ө жо арлат анда бос зат к бірек т зіліп плазмада ы ң қ ө ү ғ де гейі жо ары тепе-те дікті о а ы ыстырады. Б л ң ғ ң ңғ ғ ұ к птеген кешен т зілуіне келеді жане терапиялы ө ү ә қ сер максимальді де гейге дейін к шейеді. ә ң ү

Рецепторлармен байланысқандағы физиологиялық әсер. К птеген д рілік заттар мембранада орналас ан ө ә қ рецепторлармен байланысады. Б л рецепторлар ұ жасушаішілік екіншілікті тасмалдаушыларды ң де гейін аны тайтын ң қ ферменттермен, протейнкиназа С немесе тирозинкиназамен байланыс ан белоктар. қ Рецептор стимуляциясы екіншілікті тасмалдаушыларды белсенуімен босап шы уына ң ғ келеді. Ол жасуша ішінде каскад реакциясы ә ретінде тіп , арнайы жасушаны реакциясымен ө ң ая талады, мыс. тегіс б лш жиырылуы, ж рек со у қ ұ ү ғ жиілігі жо арлайды, энергия оры згереді. ғ қ ө

Рецепторлар аганисті –эндогенді рецепторлармен байланыстырып белсендіретін заттар. Аганист немесе лиганда кешенінде бол анда ана рецептор белсеніп арнайы ғ ғ реакция а т седі. Лиганда ғ ү рецепторларды зара рекеттесуі ң ө ә динамикалы процесс. Белсендіруші қ серді стап т ру шін д рілік зат ә ұ ұ ү ә лиганда-рецептор комплексіне диссоцияцияланып айта рецепторлармен қ байланысады.

Дәрілік зат әсер ету түрі. Жергілікті сер- жергілікті сер ету ә ә анестетик. Системалы сер- ан а т скенен қ ә Қ ғ ү кеиінгі эффекті. Рефлекторлы сер-тері тітіркенуі. ә Басты сер– абылда ан д рі ә қ ғ ә эффектісі. Жанама сері – фармакологиялы ә қ сері, жанама жане арама- арсы асері. ә қ қ

Тікелей сер. ә Жанама сер- тіндер мен организмге ә жанама сері гемодинамиканы ә жа сарта отырып, диурез ді қ жо арлатады. ғ Орталы сер. қ ә Перифериялы. қ Селективті емес.