Фармацевтикалы қ кадрларды та дау ң Ма

Фармацевтикалы қ кадрларды та дау ң

Ма саты: қ Студенттерді Фармацевтикалы қ кадрларды та даумен ң таныстыру

Фармацевтикалы кадрларды қ дайындау ж не пайдалану ә азір д рілік заттар айналым сферасында ж мыс істейтін адамдардан Қ ә ұ фармацияны болаша ы тікелей т уелді. Фармацевтикалы білімі бар ң ғ ә қ мамандар тек ана б лшектік д ріхана ж йесінде ж мыс істемейді, қ ө ә ү ұ сонымен атар отанды , шетелдік фармацевтикалы компанияларда, қ қ қ ДЗ ндірісі ж не бас а фармацевтикалы тауар бойынша йымдарда, ө ә қ қ ұ д ріхана оймаларында ж не к терме фирмаларда, ә қ ә ө ба ылау-аналитикалы лабораторияларда ж не де д рілер сапасын қ қ ә ә ба ылау орталы тарында да ж мыс жасайды. Фармацевтикалы қ қ ұ қ білімі бар мамандар здеріні маманды карьерасын жасай алатын ө ң қ барлы йымдарды тізіп айту м мкін емес. Алды ы б лімдерде қ ұ ү ңғ ө айтыл андай, фармацевтикалы ызметке тек ана арнайы ғ қ қ қ фармацевтикалы білімі бар адамдар жіберіледі — орта немесе жо ары. қ ғ Барлы орта ж не жо ары фармацевтикалы білімі бар адамдар қ ә ғ қ бекітілген т ртіпке сай фармацевтикалы кадрлары деп аталады. ә қ

Мамандарды дайындау • Орта фармацевтикалы білімді медициналы ж не қ қ ә фармацевтикалы училище ж не колледждерде алу а қ ә ғ болады, ал жо ары- фармацевтикалы академияда, ғ қ медициналы академияны фармацевтикалы қ ң қ факультетінде, университет, институттарда, сонымен атар қ классикалы университеттерді медициналы немесе қ ң қ фармацевтикалы факультеттерінде алу а болады. қ ғ • Елімізде орта медициналы ж не медициналы персонал қ ә қ ызметін йымдарда ж не дайындау ж йесіне згерту енгізу қ ұ ә ү ө бойынша ж мыстар ж ргізілуде. Орта медициналы ж не ұ ү қ ә фармацевтикалы білімні к п салалы ж йесін дамыту қ ң ө ү жолдары ж не міндеттері, негізгі ма саттары аны тал ан. ә қ қ ғ

Кадрлы саясатқ Денсаулы са тау ж не фармацевтикалы б лімдерде болып қ қ ә қ ө жат ан згерістер жа а кадрлік саясатты алыптастыруды қ ө ң қ ажет етті. қ Жа а кадрлік саясатты негізгі ма саты медициналы ж не ң ң қ қ ә фармацевтикалы кадрлерді пайдалануды жо ары қ ң ғ эффективтілігі болып табылады: мамандарды е бек ызметін іске асыру ж не за дылы ң ң қ ә ң қ базасын дайындауды жетілдіру; денсаулы са тау ж йесіні ажеттілігі ж не кадрларды қ қ ү ң қ ә дайындау ж йесін халы аралы талаптар а с йкес келтіру; ү қ қ ғ ә е бек н тижелігі ж не жо ары эффективтілігі шін ң ә ә ғ ү персоналды ж йелеу. ү

• «Фармация» біліктілігі орта білімі бар арнайы мамандандырыл ан ғ кадрларды дайындауды базалы ң қ атауларын арастырады. Орта қ фармацевтикалы білімі бар маман қ рт рлі ызметте, мемлекеттік ә ү қ ж не жеке йымдарда ж мыс істей ә ұ ұ алады.

Мемлекеттік ж не муниципалды денсаулы ә қ са тау ж йесінде ж мыс істейтін мамандар қ ү ұ шін орта фармацевтикалы персоналдарды ү қ ң лауазым атаулары бекітілген: фармацевт, а а ғ фармацевт, киоск сатушысы, оптика сатушысы. Бекітілген лауазым атауы ж не ә маманны біліктілік категориясын есепке ала ң отырып, мемлекеттік ж не муниципалды ә мекемелерде Бірлік нары к рсеткіш тарма ы қ ө ғ бойынша разряды ж не е бек а ысы ә ң қ аны талады. қ

• Кадрларды та дауң — фармацевтикалы қ йымдар а бекітілген лауазым атаулары ұ ғ негізінде міндетті ж мысты ат ара алатын ұ қ мамандарды (кандидат) ша ыру. Е бек қ ң туралы за а с йкес немесе мамандарды ңғ ә жина тауда іскерлік белгілері бойынша қ кадрларды та дау принципі олданылады. ң қ ы ын шектеуге ж не ж мыс а абылдау Құқ ғ ә ұ қ қ кезінде жынысына, лтына, дініне, ұ леуметтік жа дайына арау а жол ә ғ қ ғ берілмейді.

• Кадрлерді б луді йымдастыру ө ұ фармацевтикалы ызметті атаулары негізінде қ қ ң ж не д ріхана ж мысыны к лемі ж не оны ә ә ұ ң ө ә ң йымды рылымы ж не ж мыс орныны ұ қ құ ә ұ ң санымен аны талып, ж ргізіледі. Мысалы, қ ү ндірістік б лімі бар д ріханалы мекемеде, ішке ө ө ә қ олдану а ж не с йы д рілік т рлерді дайындау қ ғ ә ұ қ ә ү бойынша ж мыс орны йымдастырылады, ұ ұ нта ж не пилюля ж не фармацевтикалы ұ қ ә ә қ бас а ж мыс орындары д ріні рецептсіз босату қ ұ ә б лімінде йымдастырылады. ө ұ

О ыту ж не біліктілігін жо арлатуқ ә ғ О ытуды ма саты- д ріхана йымын керекті қ ң қ ә ұ т жірибесі бар ж не д ріхананы негізгі ә ә ә ң міндеттерін іске асыру а абілетті адамдармен ғ қ амтамасыз ету болып табылады. қ О у т рі тетін орын ж не ызметке кіру қ ү ө ә қ процесімен аны талады. ызметке кіру процесіні қ Қ ң о уы йым а кіру кезінде, жа а лауазым а немесе қ ұ ғ ң ғ жа а ж мыс а та айындалуы, белгілі да дылары ң ұ қ ғ ғ жетіспеушілік кезінде ж ргізіледі. ү тетін орында ы о у ж мыс орнында Ө ғ қ ұ ж мыстан босатылып о ытылады. ұ қ

Ж мыс орнында ұ о ытуды бірнеше қ ң т рлері бар: н с ау ү ұ қ (инструктаж), ротация, айталау (дублирование). қ

Н с ау (инструктаж)- ұ қ тікелей ж мыс орнында ж мыс ұ ұ істеу т сілдерін т сіндіру ж не к рсету. Н с ау ә ү ә ө ұ қ мамандандырыл ан міндеттерге кіретін на ты ғ қ процедура мен операцияларды ме геруге ба ыттал ан. ң ғ ғ Ротация- жа а ызметкер ндірістік процесті барлы ң қ ө ң қ этаптарымен танысу шін 1 б лімнен 2 -ші б лімге ү ө ө немесе 1 ж мыс орнынан 2 -ші ж мыс орнына ауысып ұ ұ отырады. айталау (дублирование)- Қ жа а ызметкерлерді тікелей ң қ ауыстыратын адаммен оны ж мысыны б лігін ң ұ ң ө орындай отырып ж мыс жасайды. М ндай ауыстыру ұ ұ д ріханалы йымдар а ж мыс орында дайын ә қ ұ ғ ұ ызметкерді ою а кепілдік береді. қ қ ғ

• Ж мыстан босатылып о ытуды ерекшелігі ұ қ ң білікті жо арлату болып табылады, ол ғ институттарды ж не факульттерді ң ә ң жетілдіру курстарында, мемлекеттік ж не ә мемлекеттік емес білім мекемелерінде лицензиясы бар ызмет т рімен айналасу а қ ү ғ ы ы бар мекемелерде ткізіледі. 5 жылда құқ ғ ө бір рет маман міндетті т рде біліктілігін ү жо арлату шін о уы керек. Білікті ғ ү қ жо арлату осы мамандандырыл ан ғ ғ дайынды ты жо ары д режеде стап т ру а қ ғ ә ұ ұ ғ ыкпал етеді.

• Аттестация (іскерлігі, маманды ы туралы ғ мінездеме) • Маманны біліктілік д режесін ж не ң ә ә маманды — ызмет талаптарына с йкестігін қ қ ә аны тау шін аттестация ткізіледі. Оны қ ү ө ң ма саты маманды біліктілігіні суін, та дауды қ қ ң ө ң жа сарту, б лу ж не кадрларды пайдалану, қ ө ә маманды ж не лауазымды міндеттерді ат ару қ ә қ қ шін персоналды жауапкершілігін жо арлатуды ү ғ реттеу болып табылады. «Фармация» маманды ы ғ бойынша орта фармацевтикалы білімі бар ж не қ ә д ріхана мекемесіні ме герушісіні лауазымын ә ң ң ң ат арады, а а фармацевт, фармацевт т л алар қ ғ ұ ғ аттестацияланады.

• Аттестацияция а дайынды кезінде міндетті ғ қ т рде оны ткізу т ртібін, маманды тар тізімін, ү ң ө ә қ критерий, ба алауын бекіту керек. ғ • азіргі кезде орта білімі бар мамандар шін Қ ү аттестация бір ба ытта- фармация, ал жо ары ғ ғ білімі бар мамандар шін, 3 ба ытта: фармацияны ү ғ бас ару мен экономикасы, фармацевтикалы қ қ химия ж не фармакогнозиядан ткізіледі. ә ө • Д рімен амтамасыз ету ж йесінде ызмет ә қ ү қ ететін барлы т л алар, маманды білімі бар қ ұ ғ қ дипломнан бас а, сертификат алуы ажет. қ қ

• Сертификат- маман дайынды ын мемлекеттік білім ғ стандартына с йкестігін д лелдейтін жат. ә ә құ Сертификатты емтихан т жірибелік да ды, қ ә ғ сауалнама (ауызша) ж не тестілеу ба алары кіреді. ә ғ Сертификатты 5 жылда бір рте міндетті т рде ү д лелдеп т ру керек. Орта фармацевтикалы ә ұ қ ызметкер, біліктілік категориясын ал ысы келсе, қ ғ алдымен аттестацияны маманды бойынша ң қ біліктілігін жо арлату курсында дайынды тан теді, ғ қ ө сонан со аттестациялау комиссиясына арызын ң береді, белгіленген формада ы аттестация пара ын ғ ғ ж не йым басшыларымен бекітілген со ы ә ұ ңғ жылдарда ы ж мысы туралы есебін ткізеді. ғ ұ ө

• Е бекті ор ау ж не ауіпсіздік жа дайын жасауң қ ғ ә қ ғ • Фармацевтикалы ызмет е бек ж не ж мыс істеу жа дай қ қ ң ә ұ ғ сипатына ерекше к іл б лу керек, йткені олар рт рлі өң ө ө ә ү ндірістік ортада рт рлі жа ымсыз факторлармен кездесіп ө ә ү ғ отырады, оны ішінде ж йке-эмоционалды к йзеліс, еріксіз ң ү қ ү ж мыс істеу позасы, жа ымсыз микроклимат, ж мыс ұ ғ ұ орында жары ты жетіспеушілігі, зиянды химиялы қ ң қ заттар, ультрадыбыс, иондану ж не т. б. Елімізде медициналы ә қ ж не фармацевтикалы ызметкерлерде маманды ауруы ә қ қ қ суде, 5 жылда (1995 ж. -1999 ж. дейін) 60% к п маманды ө ө қ ауруы тіркелген. Со ы жылдарда маманды ауруыны ңғ қ ң рылымында тыныс алу жолдарыны туберкулезі, сары сулы құ ң гепатит, бронх астмасы, дерматиттер, д рілік-медикаментті ә аллергия, экзема к бейген. Ауруды негізгі массасы ө ң созылмалы т рге ауысады. ү

• Е бекті ор ауда мемлекет саясатыны ң қ ғ ң негізге алатын негізгі принциптері болып табылады: • йымны ндірістік ызмет н тижесіне ұ ң ө қ ә атысы бойынша ызметкерлер қ қ денсаулы ын ж не мір ауіпсіздігін ғ ә ө қ амтамасыз ету; қ • мемлекеттік басшы органдарын, ж мыс ұ берушілерді ба ылау ж не бай ау қ ә қ йымдарымен зара байланыста болу; ұ ө

• Сау ж не ауіпсіз е бек шарттарын ә қ ң амтамасыз етуде шешуші роль ж мыс қ ұ берушіге тікелей тиісті, ол з тарапынан ө амтамасыз етуге міндетті: қ • материалдар ж не шикізат оладнылады, ә қ рал-жабды тар, мекемені эксплуатация құ қ кезінде ызметкерлер ауіпсіздігі; қ қ • р ж мыс орнында е бек шарттарын ор ау ә ұ ң қ ғ талаптарына с йкестігі; ә • ж мыс орында е бек шарттары ұ ң жа дайларын ба ылауды йымдастыру. ғ қ ұ

Е бек шарты ж не е бек шарттары бойынша ж мыс орындарын ң ә ң ұ аттестациялау • Ж мыс а абілеттілік- белгілі уа ыт ішінде на ты берілген ж мыс ұ қ қ ұ сапалы орындалу абілеттілігін сипаттайтын а заны физиологиялы қ ғ ң қ ж не психикалы м мкіндігін аны тайтын адамны хал-жа дайы. ә қ ү қ ң ғ • ндірістік орта факторларына физикалы , химиялы ж не Ө қ қ ә биологиялы факторлар жатады. қ • Физикалы фактор- б л температура, ыл алдылы , ауа ж ру қ ұ ғ қ ү жылдамды ы, ндірістік шу, ультрадыбыс, вибрация, аэрозольдар, ғ ө жары тандыру (таби и, жасанды), ауаны электр зарядтарыны қ ғ ң ң б лшектері. ө • Химиялы фактор- химиялы талдау дістерінде олданылатын қ қ ә қ ба ылау а арнал ан химиялы синтез жолымен алынатын қ ғ ғ қ антибиотиктер, витаминдер, гормондар, ферменттер, а уыз қ препараттары. • Биологиялы фактор- б л микроорганизмдер: продуценттер, тірі қ ұ клеткалар споралары.

Назарлары ыз а ң ғ рахмет