Эпилепсия. Парциальды ж не ә генерализденген эпилептикалы талмалар.

Эпилепсия. Парциальды ж не ә генерализденген эпилептикалы талмалар. Параксизмалды қ жа дай ғжа дайғ. . Диагностика. Емі. Орында ан : Д ғ йсембинова Ж. ү 623 ВОП абылда ан: Балтаева Ж. Ш. Қ ғАО «АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» ПСИХИАТРИЯ ЖӘНЕ НАРКОЛОГИЯ КУРСЫМЕН НЕВРОПАТОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ

Эпилепсия — этиологиясы әр түрлі қайталамалы талмалармен сипатталатын, нейрондардың шектен тыс разрядының нәтижесінде туатын және түрлі клиникалық көріністер мен параклиникалық симптомдармен жүретін бас миының созылмалы ауруы. Пароксизмальды жағдай — тырысулық және тырысусыз эпилептикалық пароксизмдермен көрінетін кең ұғымды түсінік. В. А. Карлова (1995), бойынша пароксизмальды жағдай — церебральды негіздегі талма ( ұстама ) көрінетін кенеттен созылмалы патологиялық жағдайының нашарлауынан пайда болатын, қысқы уақытты, бұзылыстың қайтымдылығы мен қайталануға бейім, стереотипті жағдай.

Этиологиясы Эндогенді: генетикалы негізі – к птеген нейронды қ ө разрядтарды пайда болуы шін тырыспалы дайынды ң ү қ қ немесе параксизмальді реактивтілік, эпилептикалы қ стамаларды айталануына келеді, ұ ң қ ә Экзогенді: бас миыны органикалы за ымдануымен ң қ қ байланысты эпилептикалы белсенділікті т ра ты қ ң ұ қ оша ы: ғ — перинатальді факторлар, — бас-ми жара аттары, қ — нейроинфекция, — интоксикация, — тамырлар аурулары, — ж йке ж йесіні аурулары ү ү ң.

Таралуы Популяцияда 0, 3 – 2, 0% құрайды Батыс және Орталық Еуропада эпилепсиямен 6 миллион адам ауырады. 20 жылдың ішінде шамамен 15 миллион адам эпилепсиямен ауырады. Ресейде эпилепсиямен ауру 0, 5 млн. адамды құрайды, жылына 54 мыңға жетеді.

Эпилептикалы стамаларды қ ұ ң классификациясы: I. Генерализденген стама ұ 1. Тырыспалы а. тонико-клоникалы қ б. тоникалы қ в. Клоникалы қ г. миоклоникалы қ д. атониялы қ 2. Абсанстар а. типті б. атипті

II. Парциальді (фокальді) стамаларұ A. арапайым парциальді стама. Қ ұ 1. Моторлы 2. Сенсорлы 3. Вегетативті 4. Психикалы қ Б. К рделі парциальді стама. ү ұ 1. арапайым парциальді стама болып басталады да Қ ұ есіні б зылуына келеді ң ұ ә 2. Есіні б зылуымен басталады ң ұ B. Екіншілік генерализденген парциальді стама. ұ 1. Екіншілік генерализденген арапайым парциальді қ стама ұ 2. Екіншілік генерализденген к рделі парциальді стама ү ұ 3. арапайым парциальді стаманы к рделі Қ ұ ң ү парциальді стама а ауысады ж не кейін генерализденеді ұ ғ ә.

Эпилепсияны , эпилептикалы синдромдарды ң қ ң халы аралы жіктемесі. (Нью-Дели -1989). қ қ 1. Эпилептикалы оша ты (фокальды, қ қ ң локальды: парциальды) белгілі бір орналасуымен байланысты эпилепсия ж не ә эпилептикалы синдромдар. қ 1. 1. Идиопатикалы локальд қ і негізделген эпилепсия (жас ерекшеліктерімен байланысты). 1. 2. Симптоматикалы локальді негізделген қ эпилепсия. 1. 3. Криптогенді локальді негізделген эпилепсия.

Эпилепсияны , эпилептикалы синдромдарды ң қ ң халы аралы жіктемесі. (Нью-Дели -1989). қ қ 2. Жайылмалы эпилепсия ж не эпилептикалы ә қ синдромдар. 2. 1. Идиопатикалы жайылмалы эпилепсия (жас қ ерекшеліктерімен байланысты). 2. 2. Жайылмалы криптогенді немесе симптоматикалы қ эпилепсия (жас ерекшеліктерімен байланысты). 2. 3. Жайылмалы симптоматикалы эпилепсия ж не қ ә эпилептикалы синдромдар. қ 2. 3. 1. Спецификалы емес этиологиялы жайылмалы қ симптоматикалы эпилепсия (жас ерекшеліктерімен қ байланысты). 2. 3. 2. Спецификалы синдромдар. қ

Эпилепсияны , эпилептикалы синдромдарды ң қ ң халы аралы жіктемесі. (Нью-Дели -1989). қ қ 3. Фокальды немесе жайылмалы т рлерге жатпайтын ү эпилепсия ж не эпилептикалы синдромдар ә қ 3. 1. Жайылмалы ж не фокальды стамалармен ж ретін ә ұ ү эпилепсия ж не эпилептикалы синдромдар. ә қ 3. 2. Жайылмалы ж не эпилептикалы синдромдар а т н ә қ ғ ә емес к ріністермен ж ретін эпилепсия ж не ө ү ә эпилептикалы синдромдар. қ 4. Спецификалы синдромдар. қ 4. 1. Белгілі бір жа даймен байланысты стамалар. ғ ұ 4. 2. Жал ыз стама немесе эпилептикалы статус. ғ ұ қ стамаларды типтері эпилептикалы стамаларды Ұ ң қ ұ ң халы аралы жіктемесінде к рсетілген. қ қ ө

Триггерлі механизм Эпилептикалы нейрондар – ерекше патофизиологиялы асиеті барқ қ қ (таламусты бейспецификалы ядролары) ң қ Эпилептикалы оша қ қ Екіншілік оша тар қ шіншілік оша тар Ү қ Эпилептикалы ж йе қ ү Антиэпилептикалы ж йе, қ ү к пірді ретикулярлы ө ң ядролары, мишы , қ йры ты ядро, құ қ орбитофронтальды ыртыс қ

Эпилептикалы стама қ ұ критерийі : : 1) пароксизмальды (кенеттен) 2) ыс а уа ытты қ қ қ 3) стереотипті 4) к п жа дайларда амнезиямен ө ғ бай алатын есіні б зылуы. қ ң ұ

Эпилепсияны клиникалы ң қ к рінісінде негізгі синдромны ө ң 3 т рі ү болады. Пароксизмальды б зылыстар ұ Эпилепсиялы психоздар қ Т л аны эпилепсиялы згерістері ұ ғ ң қ ө

Клиника Ауру ұстар алдында адамның басы ауырып, мең-зең болады, қолы дірілдеп, көзі қарауытады, бір жерді шыр айналып, айқайлап, есінен танып құлайды. Аузынан көбігі ағады, басын соғып, тілін шайнайды. Денесі сіресіп, көгеріп қатып қалады да, бірнеше секундтан кейін басын соққылап, селкілдей бастайды. Бұдан кейін науқас адам біразға дейін есін жия алмай, ұйықтап кетеді. Оянғанда не істеп, не қойғанын білмейді. Кейде ауру жеңіл ұстап, селкілдемей-ақ есінен танып құлайды, ұстама тез басылады.

лкен генерализденген тонико-клоникалы стамаларҮ қ ұ басы-басыны б рылуы ж не нау асты лауы ң ұ ә қ ң құ — тоникалы фаза қ — 10 -20 сек. Бірінен кейін бірі, келесілер: к зді ашуы, б гу, ө ң ү олды ратациясы мен кетуі, басты жазуы, тоникалы ай ай, олдарын жазу, қ ң ә ң қ қ қ ая ты жазу ротациясы ж не келуі. Апноэ теріні цианозын ша ырады қ ң ә ә ң қ — клоникалы фаза қ — шамамен 30 сек. ыс а уа ытты барлы денені б ккіш Қ қ қ қ ң ү тарылуларымен к рінеді. Б л жа дайда жиі тілін тістеп алады, кейде еріксіз ө ұ ғ з рді шы аруыда болады ә ң ғ стама жалпы вегетативті реакциямен: тахикардия ж не ↑А , Ұ ә Қ арашы ты л аюы, гипергидроз, гиперсаливациямен атар ж реді. қ қ ң ұ ғ қ ү — стаманы жалпы за ты ы 20 сек-тан 2 минут а дейін болады. Ұ ң ұ қ ғ қ стамадан Ұ кейінгі кезе ң (кейде стамадан кейінгі команы ос ан кезінде) бірнеше минуттан ұ қ қ бірнеше са ат а дейін болуы м мкін. ғ қ ү

Миоклониялы стама қ ұ Миоклония — ыртысты, ыртыс асты немесе қ қ ж лынды де гейде зікті, ыс а уа ытты, ыр а ты ұ ң ү қ қ қ ғ қ немесе ыр а сыз б лшы еттерді тартылуларын ғ қ ұ қ ң айтамыз, Миоклониялы стамалар жалпы бір реттік немесе қ ұ оларды ыс а сериялармен шектелуін сипаттайды. ң қ қ Эпилептикалы миоклонии к бінесе екі жа ты, қ ө қ мультифокальді ж не асимметриялы болуы сирек емес. ә Бір реттік стама шамамен 1 секунд а созылады, ол то ұ қ қ со андай болып келеді. ққ Миоклониялы тартылулар абсанстар ж не қ ә парциальді стамалар рлымында бай алуы м мкін. ұ құ қ ү

Атониялы (акинетикалы немесе астатикалы ) стамалар: қ қ қ ұ Б л нау асты жиі бас жара аттарына келетін, тонусты бірден ұ қ қ ә ң жо алып, нау асты еденге лауымен сипатталады. ғ қ ң құ стама за ты ы — бірнеше секунд (1 минут а дейін). Ұ ұ қ ғ қ Же іл т рінде стама басты салбырауымен (егер нау ас стол басында ң ү ұ ң қ отырса) немесе т менгі жа ты салбырауымен к рінеді. ө қ ң ө Тонусыны т мендеуі тек атониялы стама кезінде ана емес ң ө қ ұ ғ абсанстар, арапайым немесе к рделі парциальді стамалар кезінде де қ ү ұ бай алады, біра ол кенеттен еденге ламайды, біртендеп отыр андай қ қ құ ғ болады. Атониялы абсанстар а ара анда атониялы стамалар за ыра ж не қ ғ қ ұ ұ ғ қ ә стамадан кейінгі былыстар бай алады. ұ құ қ

Абсанстар ыс а уа ытта кенеттен есті шуімен, за ты ы Қ қ қ ң ө ұ қ ғ бірнеше секунд ж не же іл клоникалы , тоникалы немесе ә ң қ қ атониялы компонентты атып алумен, автоматизмдармен қ қ қ вегетативті к ріністермен сипатталады. ө Типті абсанс – за ты ы 5 -20 сек ж не ол же іл ұ қ ғ ә ң клоникалы тартылулармен, сіресе мимикалы қ ә қ б лшы еттерде, б лшы ет тонусыны згеруімен, кейде ыс а ұ қ ң ө қ қ автоматизмдармен, вегетативті к ріністермен, сонымен атар ө қ пик разрядтармен, я ни ЭЭГ-да жиілігі 3 сек баяу ғ тол ындармен атар ж руі сипатталады. қ қ ү стама кенет бастал андай кенет ая талады. Ұ ғ қ стамадан кейін, стамадан кейінгі шатасулар болмайды. Ұ ұ Абсанстар орша ан орта т рма нау асты зінеде білінбеуі қ ғ ұ қ қ ң ө м мкін. ү

Парциальді (фокальді) стамаларұ Ми ыртысында ы эпилетикалы озумен қ ғ қ қ шектелетін б лік н тижелері, ө ә Бас миында ы оша ты рдісті к рсетеді ғ қ ү ө стаманы парциалдылы ы туралы оны Ұ ң ғ ң клиникалы к ріністері мен ЭЭГ м ліметтері қ ө ә ар ылы аны тайды, қ қ Парциальді стамалар 3 топ а б лінеді: ұ қ ө 1. арапайым парциальді стамалар; Қ ұ 2. арапайым моторлы парциалды стамалар; Қ ұ 3. арапайым сенсорлы парциалды стамалар қ ұ

Джексонов эпилепсиясы клоникалы тырысу қ талмаларыны есті са талу кезіндегі кез келген б лшы ет ң ң қ ұ қ топтарынан басталып белгілі бір кезектілігі бойынша таралып, асында жат ан жа а б лшы еттерді біртіндеп қ қ ң ұ қ оршаумен сипатталады. Кейде процеске ол, ая ж не бір қ қ қ ә жа та ы жарты дене кіреді. Джексонов эпилепсиясы тек қ ғ ана периодты айталамалы талмаларды есті б зылуынсыз қ қ ң ұ ж реді. Бас а да н с асы бар жергілікті тырысу бол анда, ү қ ұ қ ғ талманы жо ар ы шы ында естен тану ж не стама ң ғ ғ ң ә ұ тырысуды лкен талмалы сипат а ие болады. ң ү қ

Кожевников эпилепсиясы. Бірінші рет 1894 жылы А. Я. Кожевников сипаттал ан, ғ неврологияны алаушысы, осы форманы тапты. Б л форманы ң қ ұ ң эпилептикалы талмалардан ерекшелігі талмалар арасында кез қ келген б лшы ет тобында кешке дейін болатын клоникалы ұ қ қ тырысулар болып табылады. зіні жиілігінде тербеле отырып, Ө ң олар кейде шо ырлануы ж не есті жо алуымен тырыспалы ғ ә ң ғ талмалар а ауысуы м мкін. Себебі болып созылмалы деуші кене ғ ү ү энцефалитіні формасы болып табылады. Біра бас а да ң қ қ этиологиялы факторлар бар- сифилис, цистицеркоз ж не т. б. қ ә

Эпилептикалы статус қ — ол эпилептикалы стамалар қ ұ бірінен кейін бірі те жиі айталанатын, арасында нау ас есін ө қ қ жиып лгермейтін (сериялы стамалар а ара анда) немесе бір ү ұ ғ қ ғ ана стама 30 минут а созылатын жа дайды айтады. ғ ұ қ ғ

Статусты ас ынуы: ң қ — тыныс б зылыстары (апноэ, нейрогенді кпе ісінуі, ұ ө аспирациялы пневмония), қ — гемодинамикалы б зылыстар (АГ, ж рек ыр а ыны б зылысы, қ ұ ү ғ ғ ң ұ ан айналымны то тауы), қ ң қ — Вегетативті б зылыстар (гипертермия, бронхиальді ұ гиперсекреция, су), құ — Метаболикалы б зылыстар (ацидоз, гиперкалиемия, қ ұ гипергликемия немесе гипогликемия). — С йектерді сынуы, сонымен атар омырт аны да сынуы, ү ң қ қ ң — рабдомиолиз, — Б йрек жетіспеушілігі, ү — ДВС ж не балтырды тере веналарыны тромбозы, ә ң ң ң — Ми ісінуі ж не бас ми ішілік гипертензия, ә — Ми гипоксиясы, — гипертермия, — ыртыс веналарды тромбозы. Қ ң

Диагностикасы стамаларды (немесе психикалы Ұ ң қ ызметтерді б зылысыны ) эпилептикалы қ ң ұ ң қ таби атын д лелдеу ғ ә Эпилептикалы оша ты орналасуын табу қ қ ң Ауруды этиологиясын табу ң Эпилептикалы б зылыстарды Халы аралы қ ұ қ қ жіктемеге сай белгілі бір форма а жат ызу ғ қ

ЭЭГ — ні диагностикада ы ролің ғ стамаларды р т рлері зіні спецификалы ЭЭГ Ұ ң ә ү ө ң қ к ріністерімен ерекшеленеді ө ЭЭГ ми нейрондарыны эпилептиформды белсенділік т ріндегі ң ү эпилептикалы б зылысын объективті тіркейді: қ ұ спайк шкір тол ын ү қ шкір – баяу тол ын ү қ Эпилепсиямен ауыратын нау астарды к бінде жай ЭЭГ қ ң ө зерттеуде эпилептиформды белсенділікті бай ау м мкіндігі қ ү т мен. ө Видео ЭЭГ мониторлау ж не холтерлік ЭЭГ (амбулаторлы) ә мониторлау эпилепсияны диагностикалауда ма ызды роль ң ат арады. қ

Признаки Основной этиологический фактор Цереброваскулярный n=27(34, 6%) Эпилептический n=24 (30, 8%) Кардиальный n=18(23, 1) Психопатологически й n=9 (11, 5%) Средний возраст 71+4, 8 62+9, 4 68+3, 7 75+7, 6 Данные анамнеза Церебральный атеросклероз, инсульт, аномалии церебральных сосудов Черепномозговая травма, инсульт, другая резидуальная органическая недостаточность ИБС, инфаркт миокарда, сердечные аритмии Признаки деменции Факторы провокации Перемена положения головы и тела Недосыпание, алкоголизация, гиперинсоляция, перегревание Физическая нагрузка, психоэмоциональное перенапряжение Стресс, изменения привычных условий жизни (переезд, госпитализация) Предобморочное состояние Головокружение, общая слабость Может быть аура, часто головная боль, головокружение Часто отсутствует, может быть нехватка воздуха, боль в груди Тревога, растерянность, дезориентация. Может быть злобность, раздражительность. Клинические проявления приступа Бледность кожных покровов, отсутствие судорог, часто – очаговая неврологическая симптоматика Судороги, прикус языка, постприступный гемипарез. Стереотипность приступов, часто приступы сна Бледность, цианоз кожи, снижение АД, нарушение сердечного ритма, возможны судороги Внезапные падения, сопровождающиеся снижением мышечного тонуса Соматический статус Часто артериальная гипертензия, распространенный атеросклероз Различный, нет четких корреляций Часто признаки кардиальной патологии Часто признаки распространенного атеросклероза Неврологический статус Очаговая неврологическая симптоматика, стато-координаторн ые расстройства Очаговая микросимптоматика, при постинсультной эпилепсии — гемипарез Возможны проявления цереброваскулярной болезни Часто – очаговая симптоматика, инсультоподобные признаки, ТИА Психический статус Легкие когнитивные нарушения, церебрастенический синдром Часто – изменения личности по эпилептическому типу Легкие когнитивные нарушения Прогрессирующие когнитивные нарушения, конфабуляции

Дополнительные методы исследования Основной этиологический фактор Цереброваскулярн ый, n=25 32, 1% Эпилептический, n=19 24, 4% Кардиальный, n=19 24, 4% Психопатологическ ий, n=7 9% ЭКГ Часто признаки ИБС. Могут быть признаки ИБС, признаки метаболических нарушений. Нарушения пейсмейкерной и проводящей системы сердца Возможны признаки ИБС, сердечной недостаточности. ЭЭГ Часто — десинхронный низкоамплитудный вариант с высоким индексом бета активности Преобладает высокоамплитудны й гиперсинхронный вариант с высоким индексом острых волн и периодическим замедлением в височных областях Полиморфная картина с преобладанием десинхронного варианта с высоким индексом бета активности Часто — замедление основных ритмов ЭЭГ 1 -2 степени, амплитудный фон чаще повышенный. MMSE От 24 до 28 баллов – умеренные когнитивные нарушения От 23 до 28 баллов – умеренные когнитивные нарушения От 24 до 29 баллов – легкие или умеренные когнитивные нарушения Менее 22 баллов – деменция различной степени выраженности ТК УЗДГ Часто – паттерн стеноза и/или паттерн затрудненной перфузии в ВББ Регуляторные нарушения гемоциркуляции, чаще снижение резерва вазодилятации. Снижение резерва вазодилятации, паттерн затрудненной перфузии Часто – паттерн стеноза и затрудненной перфузии, снижение ИВМР МРТ ГМ Перивентрикулярн ый лейкоареоз. Лакунарные инсульты, кортикальная атрофия 1 -2 ст. Часто – сосудистые и/или посттравматически е очаги глиоза, атрофия коры 2 -3 ст. Перивентрикулярн ый лейкоареоз, кортикальная атрофия 1 -2 ст. Почти облигатно — мозговая атрофия 2 -3 степени, лакунарные инсульты

Тырыспалы стама кезіндегі тактика: ұ 1. стама кезіндегі нау ас а к мек ол жара аттардан ж не аспирациядан Ұ қ қ ө қ ә са тау. қ 2. Нау асты т секке немесе еденге жат ызады, шама келгенше ырымен, қ ө қ қ нау ас а ауіпті заттарды жаныннан алып тастаймыз. қ қ қ 3. Жа асы мен белдігін босатамыз. ғ 4. Тілді шайнауыны алдын алу а тырыспа ыз, себебі тістерді арасына ң ғ ң ң андай да бір зат салу н тижесі тістерді сынуына негіз болады. қ ә ң 5. Диазепамды к к тамыр а енгіземіз (реланиум, 10 мг натрия хлоридіні ө ғ ң изотониялы ерітіндісінде) к бінесе стама уа ыты 5 -10 минтан ас ан кезде. қ ө ұ қ қ 6. стамадан кейін реланиумді б лшы етке енгізген т жірибеде – б л шара Ұ ұ қ ә ұ ажетсіз, себебі ол стамаларды айталануы алдын алмайды. қ ұ ң қ 7. Нау ас бден есін жи анша оны араусыз алдыру а болмайды қ ә ғ қ қ ғ

Емдеу принциптері Д рілік заттарды ж не оларды м лшерін ә ә ң ө индивидуальді та дау п ң ринципі Емдеуді здіксіздігі ж не за ты ы ң ү ә ұ қ ғ стамаларды толы жо алуына арамастан емді та ы да 2 – 3 Ұ ң қ ғ жыл збеу керек (Эди М. Ж. , Тейлор Д. Х. , 1983). ү Американды алымдар Д. Бруни т Б. Д. Уилдер (1984) талма а қ ғ ғ арсы емді стамаларды жо алуына 5 жыл тол аннан кейін қ ұ ң ғ ғ барып до ару керек деп санайды. ғ Д рі м лшерін т мендету баяу ту керек (6 – 8 апта) ә ө ө ө Комплекстілік Эпилепсия а арсы ем бас а да дістермен бірге ғ қ қ ә ж руі шарт: дегидратациялы, вазоактивті ж не ү ә бас алар. қ Д рілерді зара алмастыру ә ө

Емі Парциалды стамаларда: карбамазепин (ұ 600 -1200 мг т улігіне), ә Вальпраттар ( 1000 -1500 мг т улігіне), фенитоин. ә Генерализденген тонико-клоникалы стамаларда, абсанстарда, қ ұ миоклоникалы стамаларда: пальпроаттар, ламотриджин. қ ұ Эпилептикалы статустарда: диазепам қ 2 мл к ктамыр ішіне. ө айталап енгізу тек 10 -15 Қ минуттан со. Егер сері болмаса ң ә фенитоин, гексенал, тиопентал натрий олданылады. қ