Эндодонт туралы ым. р т рлі тістерді

Эндодонт туралы ым. р т рлі тістерді тіс ұғ Ә ү ң уыстарыны морфологиялы ерекшеліктері. қ ң қуыстарыны морфологиялы ерекшеліктері. қ ң қ Біріншілік эндодонтиялы жол ашу. Т бір қ ү зекті ж мыс зынды ы, лшеу дістері, ө ң ұ ұ ғ ө әзекті ж мыс зынды ы, лшеу дістері, ө ң ұ ұ ғ ө ә ымы. Эндодонтиялы аспаптар, ойылатын ұғ қ қ талаптары, маркировкасы. Эндодонтты емдеу қ кезе дері. ң

эндодонт Бул лпа мен периодонт абынуы ұ қ кезіндегі жергілікті патологиялы қ рдіске шырайтын тіндерді ү ұ ң жиынты ы. ғ Д лелдеп айт анда – ол лпа ж не ә қ ұ ә уыс абыр асын райтын дентин қ қ ғ құ ( лпа-дентинді жиынты ы). ұ ғ

Клиницисттер бу ан та ы ғ ғ лпа-периапикальды ұ жиынты ын ғ осады. қ Оны ішіне лпа мен тіс ң ұ уысыны қ ң абыр асында ы қ ғ ғ дентиннен бас а т бір қ ү шы ма айында ы тіндер ұ ң ғ (апикальды периодонт, цемент, кортикальды пластинка) кіреді.

Эндодонтия тіс уысында (сауыт б лігінде ж не қ ө ә т бір зектерінде) орналас ан ү ө қ тіндеріні морфологиясы туралы, ң лпа мен периодонт ұ тіндерінде патологиялы рдістер пайда қ ү болуыны ж не а ымыны ң ә ғ ң ерекшеліктері туралы, диагностика мен емдеу дістері туралы ә ЫЛЫМ. Ғ

Ас ынба ан тісжегіқ ғ Ас ын ан қ ғ тісжегі лпа абынуы Ұ қ Периодонт абынуы қ

Ас ынба ан тісжегіқ ғ тісті тек ана атты ң қ қ тіндерінде орналас ан тісжегі. қ Уа ытында емделмесе, ас ынып лпа қ қ ұ абынуына ауысады, содан кейін – тіс қ айналасын орша ан периодонт а қ ғ қ тарайды да периодонт абынуын қ тудырады. лпа абынуы мен периодонт Ұ қ абынуын қ ас ын ан тісжегі қ ғ дейміз. Барлы стоматологиялы ауруларды қ қ ал анда лпа ж не периодонт абынулары ғ ұ ә қ 25 % — 40 % жа дайларда кездеседі. ғ

К зіргі уа ытта ә қ эндодонтия терапиялы стоматологияны ішінде аса қ ң ма ызды б лімі болып саналады. Себебі ң ө – лпа ж не периодонт тіндеріні ұ ә ң абынуы жиі кездеседі, бул аурулар б кіл қ ү организмны одонтогендік улануын ң тудырады, даму ж не а ымыны ә ғ ң ерекшеліктері бар.

Эндодонтиялы емқ – тістерді пішіні ж не ызметтерін ң ң ә қ са тау а арнал ан шаралар. қ ғ ғ

Тістерді топографиясың

Тістерді топографиясың Тіс уысыны қ ң элементтері: Т бесі ө Табаны абыр алары Қ ғ Са асы (ауызы) ғ Т бір зектері ү ө Т бір шы ү ұ Т бір зекті тесігі ү ө ң (апикальды тесігі)

Т бір шыны схемалы суретіү ұ ң а – т бір зегіні ү ө ң тарылуы (физиологиялы қ шы) ұ б – анатомиялы қ шы ұ в – т бірді ү ң цементі (рентгенологиялы шы) қ ұ

Физиологиялы қ тесіктен анатомиялы қ тесікке дейін 0, 7 — 0, 8 мм. Физиологиялы қ тесіктен т бір ү шына дейін – ұ 0, 9 -1, 1 мм.

Т бір шы тарма тарыү ұ қ Негізгі т бір зегінен ү ө р де гейінде ә ң ашылатын осымша қ т бір зектері ү ө (латеральды зектері) ө кездеседі. Олар т бір ү шы айма ында са а а ұ ғ ғ ғ сас тарма тары ұқ қ (дельтовидные ответсвления) райды құ ж не ә т бір шы ү ұ тарма тары қ деп аталады.

Т бір зегіні тарма тарыү ө ң қ

Тісті бір т бірінде т бір зектеріні ң ү ү ө ң орналасуына арай 4 т рін ажыратады қ ү (( Weine бойынша):

Егде адамдарды згерістерің ө 1 – кіреукені ажалуы. ң қ 2 – дентин абатыны қ ң алы дауы. қ ң 3 – мойын б лігіні ө ң ашылуы. 4 – тіс уысыны қ ң кішіреюі. 5 – цемент абатыны қ ң алы дауы. қ ң

Жо ар ы жа ты орта ы к рек тісіғ ғ қ ң ңғ ү Тіс уысы конус қ т різді, бір т бір ә ү зегі, латеральды ө зектері 24% ө жа дайда, т бір шы ғ ү ұ тарма тары 1 % қ жа дайда кездеседі, ғ т бірі дистальды ү ба ытта иілген, ғ к лдене кесіндісінде ө ң овал т різді. ә

Жо ар ы жа ты б йір к рек тісіғ ғ қ ң ү ү Тіс уысы конус т різді, қ ә 99 % — 1 т бір зегі, ү ө 1 % — 2 т бір зегі. ү ө 26 % — латеральды зектері, ө 3 % — т бір шы ү ұ тарма тары. Т бір шы қ ү ұ дистальды-та дай ң ба ытында иілген, зегі ғ ө жі ішке, к лдене ң ө ң кесіндісінде овал т різді. ә

Жо ар ы жа ты с йір тісіғ ғ қ ң ү Тіс уысы конус т різді, қ ә 99 % — 1 т бір зегі, ү ө 1 % — 2 т бір зегі. ү ө 30 % — латеральды зектері, ө 3 % — т бір шы ү ұ тарма тары. қ Т бірі б йірінен ысыл ан, ү ү қ ғ зегі ке , к лдене ө ң кесіндісінде овал т різді. ә

Жо ар ы бірінші кіші азу тісғ ғ Тіс уысы вестибуярлы-та дай қ ң ба ытта орналас ан, ғ қ 80 -95% — 2 т бір, 2 т бір зегі, ү ү ө 19 % — 1 т бір, ү 4 % — 1 т бір зегі. ү ө 50 % — латеральды зектері, ө 3 % — т бір шы тарма тары. ү ұ қ Т бір шы б лігінде ү ұ ө дистальды ба ыттал ан, ғ ғ к лдене кесіндісінде 8 ө ң цифра т різді. ә

Жо ар ы екінші кіші азу тісғ ғ Тіс уысы вестибуло-та дай қ ң ба ытында орналас ан, ғ қ 90% — 1 т бірі, 9% — 2 т бір, ү ү 70% — 1 т бір зегі, ү ө 24% — 2 т бір зегі. ү ө 60% — латеральды зектері, ө 3% — т бір шы тарма тары. ү ұ қ зегіні са асы са ылау Ө ң ғ ң т різді, т бірі шында ә ү ұ дистальды ба ыттал ан, ғ ғ к лдене кесіндісінде 8 ө ң цифра т різді. ә

Жо ар ы бірінші лкен азу тісғ ғ ү Тіс уысы алды ы 2/3 қ ңғ б лігінде орналас ан, ө қ шб рыш т різді, ү ұ ә вестибуло-та дай ң ба ытында орналас ан. ғ қ 58% — 3 т бірі, 3 т бір ү ү зегі, ө 15% — 2 т бірі, ү 40% — 4 зегі, 4 -ші зегіні ө ө ң са асы рт-медиальды ғ ұ мен та дай зектеріні ң ө ң арасында тетін ө сызы ында орналасады. ғ

Жо ар ы екінші лкен азу тісғ ғ ү Тіс уысы алды ы 2/3 қ ңғ б лігінде орналас ан, ө қ шб рыш т різді, ү ұ ә вестибуло-та дай ң ба ытында орналас ан. ғ қ 80% — 3 т бірі, 19% — 2 ү т бірі, ү 57% — 3 т бір зегі, ү ө 40% — 4 зегі, 4 -ші зегі ө ө рт-медиальды зегіне ұ ө жа ын, қ 2% — 2 зегі. ө

Т менгі ортан ы к рек тісө ғ ү Тіс уысы са ылау қ ң т різді, ә медио-дистальды ба ытта ысы ы, т бір ғ қ ңқ ү зегі жі ішке. ө ң 70% — 1 т бір зегі, ү ө 30% — 2 зегі. ө

Т менгі б йір к рек тісө ү ү Орта ы тіске ңғ ара анда қ ғ лкенірек, ү 55% — 1 т бір зегі, ү ө 45% — 2 зегі. ө 2 т бір зегі бір (30 ү ө %) ж не екі (15 %) ә апикальды тесігімен ая талады. қ

Т менгі с йір к рек тісө ү ү Тіс уысы ршы қ ұ қ т різді, ә 98% — бір т бір, бір ү т бір зегі, ү ө 2% — 2 т бір, ү 6% — 2 т бір зегі. ү ө зегі жа сы теді, Ө қ ө ке , т бірді шы ң ү ұ дистальды жа а ққ ба ыттал ан. ғ ғ

Т менгі бірінші кіші азу тісө Тіс уысы домала қ қ пішінді, 75 % — 1 т бірі, бір ү т бір зегі, ү ө 20 % — 2 т бірі, екі ү т бір зегі. ү ө зегі овал т різді, Ө ә жа сы теді. қ ө

Т менгі екінші кіші азу тісө Тіс уысы овал қ т різді, ә 97 % — 1 т бірі, бір ү т бір зегі, ү ө 3 % — 2 т бірі, екі ү т бір зегі. ү ө

Т менгі бірінші лкен азу тісө ү Тіс уысы тікб рыш қ ұ т різді, ә 98 % — 2 т бір, ү 80% — 3 т бір зегі, ү ө 13 % — 2 т бір зегі, ү ө 7 % — 4 зегі (4 -ші ө зегі дистальды ө т бірінде ү орналасады).

Т менгі екінші лкен азу тісө ү Тіс уысы қ тікб рышты, ұ 84 % — 2 т бірі, ү 15 % — 1 т бірі, ү 77 % — 3 т бір зегі, ү ө 13 % — 2 зегі, ө 7 % — 4 зегі ( 4 -ші ө зегі дистальды ө т бірінде орналасады), ү 3 % — 1 зегі. ө

шінші т менгі ж не жо ар ы Ү ө ә ғ ғ лкен азу тістері үлкен азу тістеріү Пішіндері, зектерді саны, туі, ба ыты ө ң ө ғ р-т рлі болу м мкін ә ү ү

Жо ар ы жа ты кіші азу тістеріғ ғ қ ң

Біріншілік эндодонтиялы жолы қ (БЭЖ) Біріншілік эндодонтиялы жолы тісжегі уысыны қ қ ң орналасуымен байланысты: I ж не II класс — шайнау бетінен; ә III ж не IV класс – к рек ж не с йір тістерді тіл ә ү ң немесе та дай жа бетіні ортасына шы арады; ң қ ң ғ V класс – тісжегі уысын егеп-талалап, пломбылау қ керек ж не тіс уысыны орналасу ерекшеліктерін ә қ ң еске алып шайнау немесе оральды бетінен трепанациялы тесігі ар ылы жол ашу; қ қ Сау тістерде – тіс уысыны орналасу қ ң ерекшеліктерін еске алып шайнау немесе оральды бетінен трепанациялы тесігі ар ылы жол ашу; қ қ

Біріншілік эндодонтиялы жол ашуқ

Біріншілік эндодонтиялы жолы қ (БЭЖ) — тік ж не ыс а болу керек ә қ қ

Жо ар ы жа тістерді топографиясығ ғ қ ң

Томенгі жа тістерді топографиясық ң

БЭЖ

Тісті ж мыс зынды ың ұ ұ ғ Физиологиялы қ тарылымынан кесу ырына қ немесе шайнау бетіне дейін аралы ы. ғ

Т бір зегіні ж мыс зынды ыү ө ң ұ ұ ғ Физиологиялы қ тарылымынан зекті са асына ө ң ғ (аузына) дейін аралы ы ғ

Тісті ж мыс зынды ын аны тау шін келесі ң ұ ұ ғ қ ү дістерді олданамыз: ә қ математикалы , қ рентгенологиялы , қ электрометрикалы. қ

Математикалы дісқ ә Тістерді ж не т бірлеріні ң ә ү ң зынды ыны ұ ғ ң к рсеткіштері жазыл ан ө ғ арнайы таблицалар болады Онда тісті ж не ң ә т бірлеріні зынды ыны ү ң ұ ғ ң м ні ж не де тіс сауыты мен ә ә т біріні м лшеріні ү ң ө ң атынасы, т бір зектеріні қ ү ө ң саны, апикалды тесікті ң кездесу жиілігі, зекті ө ң исаю ба ыты к рсетіледі қ ғ ө. Біра , б л діс негізгі діс қ ұ ә ә болып саналмайды.

Дуровты эндодонтиялы ң қ шаблон-линейкасы

Диагностикалы рентгенсуретқ Бул діс сенімді ә болып саналады. Ж мыс зынды ы ұ ұ ғ рентгенологиялы қ шынан 0, 5 -1 мм ұ ыс аша болу қ қ керек.

Диагностикалы рентгенсуретқ А – екі зегі к рінеді ө ө В – т рт зегі к рінеді ө ө ө ｰ

Электрометрикалы -Апекслокатор қ

Апекслокатор Ж мыс істеу ұ а идалары қ ғ периодонтты ң дентиннен згеше ө электрлік потенциал а жауап беруіне ғ негізделген

Апекслокатор Аппаратты ш ң ү индикациясы бар: цифрлы , дыбысты қ қ ж не с улелік ә ә

Т мен дыбыс , ө экранда апекске дейін анша мм. қ ал анды ын қ ғ ғ к рсетеді ө зік- зік дыбыс, Ү ү жасыл лампочка жыпылы тайды, қ экранда 0, 0 к рсетеді ө То тамайтын қ дыбыс, ызыл қ лампочка жанады

ЭНДОДОНТИЯЛЫ АСПАПТАРҚ

Эндодонтиялы аспаптарды қ ң элементтері Ж мыс б лігі ұ ө Силиконды стоп (резінке) Сабы

Эндодонттік аспаптарды ң ISOISO стандарты бойынша негізгі параметрлері: Аспапты ж мыс зынды ы ң ұ ұ ғ – шынан стайтын сабына дейін ұ ұ аралы ы (18, 21, 25, 28, 31 мм); ғ

Эндодонттік аспаптарды ң ISOISO стандарты бойынша негізгі параметрлері (2): Аспапты к лемі ң ө – аспапты шыны ң ұ ң диаметріне с йкес келеді (егер шыны ә ұ ң диаметрі 0, 15 мм болса, аспапты размері – ң 15 -ші размер болып саналады).

Эндодонтиялы аспаптарды 3 қ ң т рлі маркировкасы болады: ү Т рлі-т сті маркировкасы — ү ү

Эндодонтиялы аспаптарды 3 қ ң т рлі маркировкасы болады (2): ү Геометриялы маркировкасы қ

Эндодонтиялы аспаптарды 3 қ ң т рлі маркировкасы болады (3): ү Н мерлі маркировкасы ө

““ орта диаметрлі аспаптар” «Золотая середина» – Golden medium

— Қолмен жұмыс істейтін — Машина көмегімен жұмыс істейтін — Бұрап жасалынған — Фрезероскамен (кесіп) жасалынған — Өтуге арналған — Кеңейтуге арналған — Пломбылауға арналған. Эндодонт иялық аспаптар

Машина к мегімен ө ж мыс істейтін ұ олмен Қ ж мыс ұ істейтін

Кескіш аспаптарды істеп шы ару ғ дістері әдістеріә А. А спапты ң К-стилі. 1 — металл дайындаманы б рап жасау ұ 2 — маталл талшы тарыны здіксіздігі (толассызды ы) қ ң ү ғ В. Аспапты Н-стилі. ң 3 — металл дайындаманы фрезеровкамен жасау. 4 — фрезеровкамен дайында ан кезінде металлды бетінде металл талшы тарыны ғ ң қ ң зілуі ү

Эндодонтиялы аспаптар қ 6 топ а б лінеді: қ ө 1. Диагностикалы аспаптар; қ 2. Т бір зек са асын ке ейтуге арнал ан; ү ө ғ ң ғ 3. Т бір зегінен ж мса тіндерді алатын ү ө ұ қ аспаптар; 4. Т бір зекті туге арнал ан; ү ө ө ғ 5. Т бір зекті ке ейтуге арнал ан; ү ө ң ғ 6. Т бір зекті обтурациялау а арнал ан. ү ө ғ ғ

1. Диагностикалы аспаптарқ Миллер т бір инесі ү Тісті зынды ын лшейтін аспап ң ұ ғ ө (глубиномер) олданылатын ма асаттары: Қ қ Т бір зегіні ба ыты мен ткізгіштігін аны тау ү ө ң ғ ө қ шін; ү зек са асын іздеу шін; Ө ғ ү Т бір зектеріне д рі-д рмек е гізу ж не кептіру ү ө ә ә ң ә шін. ү

2. Т бір зек са асын ке ейтуге ү ө ғ ң арнал ан аспаптар ғарнал ан аспаптарғ Гейтс-Глидден б р ы (дриль) ұ ғ Синонимдері: Гейтс, Gates-Glidden drill, Gates, GG. Баяу айналымда ж мыс істеуге негізделген. ұ

Гейтс-Глидден б р ы (дриль)ұ ғ

Ларго б р ысыұ ғ

3. Т бір зегінен ж мса тіндерін ү ө ұ қ алатын аспаптар лпаал ыш – Ұ ғ пульпоэкстрактор 40 тісше орналас ан, ба ыты қ ғ и аш ж не аздап қ ғ ә жылжымалы болып келеді.

4. Т бір зегін туге арнал ан ү ө ө ғ аспаптар К-риммер (Керр дрили) Хромникельді болаттан жасалынады, майыс а , кесу қ қ абілеті те жо ары. қ ө ғ

К-риммер т рлеріү К- flexoreamer – те майыс а немесе иілгіш ө қ қ аспап, жі ішке ж не исы зектерді туге ң ә қ қ ө ө болады, K-reamer forside — жі ішке зектерді ту шін, ң ө ө ү сіресе нау ас ауызын толы ашалмайтын ә қ қ жа дайларда ғ Pathfinder CS — к міртекті болаттан жасал ан ө ғ (углеродистая сталь) Кесіндісі т ртб рышты ж не шб рышты ө ұ ә ү ұ ймалардан б рау технологиясымен құ ұ дайындалады.

5. Т бір зегін ке ейтуге арнал ан ү ө ң ғ аспаптар К-файлдар

К-файлдарды т рлерің ү K-flexofile – те ө майыс а аспап, қ қ иілген зектерді ө ке ейтуге арнал ан; ң ғ K-file nitiflex – никель-титаннан жасал ан аспап, ғ мы ты, иілгіш, қ исы зектерді қ қ ө туге арнал ан. ө ғ

Н-файл

Hedstroem file (Н-файл) Т бір зекті абыр асын ү ө ң қ ғ тегістеуге ж не ке ейтуге ә ң арнал ан аспап ғ Т бір зекте б рау а ү ө ұ ғ болмайды, тек ана қ жо ары-т мен ба ытта ғ ө ғ ж мыс істеуге болады ұ

Рашпиль 50 тісшесі бар, аспапты осіне тік ң б рышпен ұ орналас ан. қ

Джи-Ти файлдар Профайлдар протейперлер

6. Т бір зекті обтурациялау а ү ө ғ арнал ан ғ — Т бір зегін толтыру а ү ө ғ арнал ан аспап ғ (каналонаполнитель, Лентуло) — Спредер — Плагер

Эндодонтиялы емні кезе деріқ ң ң 1. Ал аш ы рентгенологиялы тексеру ғ қ қ 2. Тістерді жансыздандыру 3. Тістерді о шаландыру (изоляциялау) қ 4. Тіс т бірлеріні зек аузына еркін кіру ү ң ө 5. Тісті ж мыс зынды ын аны тау ң ұ ұ ғ қ 6. Т бір зегін дайындау ү ө 7. Т бір зегін деу (механикалы , ү ө өң қ химиялы ) қ 8. Т бір зегін пломбылау ү ө 9. Рентген тексеру 10. Тісжегі уысын пломбылау. қ

1. Ал аш ы рентгенологиялы ғ қ қ тексеру

2. Тістерді жансыздандыру

3. Тістерді о шаландыру қ (изоляциялау)

Раббердам

Квикдам А – классикалы қ раббердам, В – квикдамда тесіктерді тесу С – квикдамды ауыз уысына кіргізу қ D – квикдам ойылды [Vivadent] қ

Оптидам постериор. А – Оптидамды дайындау B – Оптидамы рамка а бекіту, ғ D – кламп к мегімен тіске бекіту ө С – барлы керек тістерді изоляциялау қ

4. Тіс т бірлеріні зек аузына ү ң ө еркін кіру

5. Тісті ж мыс зынды ын ң ұ ұ ғ аны тау қаны тауқ

6. Т бір зегін дайындауү ө

7. Т бір зегін деу ү ө өң (механикалы , химиялы ) қ қ(механикалы , химиялы )қ қ

8. Т бір зегін пломбылауү ө

9. Рентген тексеру

10. Тісжегі уысын пломбылау. қ

Эндодонтиялы микроскоп қ эндодонтиялы командасымен қэндодонтиялы командасыменқ

Назарлары ыз а рахмет!ң ғ

Кері байланыс 1. Эндодонт 2. Эндодонтия 3. Тіс уысыны элементтері қ ң 4. Физиологиялы шы қ ұ 5. Анатомиялы шы қ ұ 6. Рентгенологиялы шы қ ұ 7. Тісті ж мыс зынды ы ң ұ ұ ғ 8. Т бір зекті ж мыс зынды ы ү ө ң ұ ұ ғ 9. Эндодонтиялы аспаптар анша топ а б лінеді қ қ қ ө 10. Т бір зек са асын ке ейтуге арнал ан аспаптар ү ө ғ ң ғ 11. Т бір зекті туге арнал ан аспаптар ү ө ө ғ 12. Т бір зекті ке ейтуге арнал ан аспапатар ү ө ң ғ 13. Т бір зекті ж мса тіндерін алу а арнал ан аспаптар ү ө ң ұ қ ғ ғ 14. Диагностикалы аспаптар қ 15. Т бір зекті толтыру а арнал ан аспаптар ү ө ғ ғ