Экономикалы талдау дістері. қ ә Негізгі экономикалы

Экономикалы талдау дістері. қ ә Негізгі экономикалы қ к рсеткіштерді болжау дістері ө ә Орында ан: Аманхожа А. ғ Тобы: ФА 13 -002 —

Жоспар • Экономика талдау п ніә • Экономикалы талдау дістері қ ә • аржы шаруашылы жоспар Қ қ • аржы шаруашылы болжау т рлері Қ қ ү

• Талдау (грек тілінен алын анда analisis)- ғ рамдас б лшектерді, талданатын ж йелер құ ө ү элементтерін ж не оларда болатын згеріс ә ө тенденциясын аны тау а болатын қ ғ былыстар мен рдістерді ылыми зерттеу құ ү ң ғ дісін айтады ә • Экономикалы талдау қ — экономикалы қ былыстар мен рдістерді рамдас құ ү құ б лшектерге б луге негізделген ж не ө ө ә байланыстарды барлы к пт рлілігін ж не ң қ ө ү ә т уелділігін о у а негізделген мазм нын ә қ ғ ұ пайымдауды ылыми дісі болып табылады. ң ғ ә

Д ріхана йымдарыны ызметін ә ұ ң қ талдау объектілеріне мыналар жатады: • ндірістік Ө • Саудалы қ • оймалы Қ қ

Экономикалы талдау а ойылатын қ ғ қ талаптар : • На тылы қ қ • Ма саттылы қ қ • Оперативтік • Объективтілік • Шынайылы қ

Аналитикалы ж мыс келесідей ретпен қ ұ ж ргізілгені д рыс: ү ұ Ж мыс жоспарын ұ растыру құ Материалдарды жинау ж не тексеру ә Шаруашылы қ ызметті талдау қ дістерін олдана ә қ отырып зерттеу Талдау н тижелерін ә жалпылау

Экономикалы талдау дістері мен т сілдеріқ ә ә д ст рлі ә ү • абсолютті, • орта • салыстырмалы к сіпорынны шаруашылы ә ң қ ызмет экономикалы қ қ н тижелігін жо арылатады. ә ғ Негізгі дістерге ж не ә ә экономикалы талдау қ абылдауларына жатады қматематикалы қ

Салыстыру дісіә • Е здік к рсеткіштермен салыстыру ң ү ө • Жоспарлы м ліметтермен салыстыру ә • ткен кезе дегі м ліметтермен Ө ң ә салыстыру • Орташа м ліметтермен салыстыру ә

Топтау дісіә • К рсеткіштерге рт рлі факторларды ө ә ү ң тигізетін серін аны тау а болады. ә қ ғ • Жоспарлы ж не есеп беру к рсеткіштері ә ө топталады.

Тізбектеп ою дісіқ ә • Жалпы массадан жоспарлы к рсеткіштерді ө ң орындалуына серін тигізетін негізгі, шешуші ә факторларды б леді ж не оларды ретін аны тайды. ө ә ң қ • факторлы талдау- б л жекелеген себептерді қ ұ ң орытынды к рсеткіштерге тигізетін серін зерттеуді қ ө ә ң реттелмеген т сілдер к мегімен талдау. Факторлы ә ө қ талдау орытынды к рсеткіштерді оны рамдас қ ө ң құ б ліктеріне жіктесе тура, ал оны жеке элементтерін ө ң жалпы орытынды к рсеткішке біріктірсе кері болуы қ ө м мкін. ү

Экономикалы талдауды е басты кезе і: қ ң ң ң • Материалдарды аналитикалы ндеу; ң қ ө • ажетті кестелер растыру (график, Қ құ диаграмма); • К рсеткіштерді ж йе руы; ө ң ү құ • Б лінген к рсеткіштерге ы пал жасау; ө ө қ • Факторларды ы палын жасау; ң қ • Бар резервтерді ба алау; ғ

• Пайдасы[ өңдеу ] • экстенсивтілігімен (әлеуметтік саяси және экономикалық құбылыстардың кең шеңберін қамтиды) • қарқындылығымен (кәміл техника мен әдістерді қолдануды түсінеді); • тиімділігімен (қорытындысында қаржыны басқару қойған міндеттерге жетудің қажеттілігін білдіреді) адамдарға пайда келтіреді. • Тәсілдемелері[ өңдеу ] • Қаржылық жоспарлаудың мына тәсілдемелер пайдаланылады: • автоматтық (өткен жылдың деректері келесі жылға көшіріледі). Инфляция кезінде деректер инфляцияның коэффициенттеріне көбейтіледі. Бұл әдіс ең қарапайым әдіс болып табылады және, әдеттегідей, уақыт жетіспеушілігі кезінде пайдаланылады; • статистикалық (өткен жылдардың шығыстарын қосып, өткен жылдардың санына бөледі); • нөлдік база тәсілдемесі (барлық айқындамалар қайта есептелуі тиіс бұл әдіс нақтылы қажеттіліктерді есепке алады және оларды мүмкіндіктерімен үйлестіріледі). • Жоспарлауда қолданылатын қаржылық көрсеткіштер[ өңдеу ] • Негізінен, қаржылық жоспарлауда қолданылатын көрсеткіштер әр салада әртүрлі. Олардың ең танымал түрлері мыналар: • өнімді өткізуден түсетін табыс ; • өткізілген өнімнің өзіндік құны; • жалпы табыс; • кезең шығысы; • негізгі қызметтен түсетін табыс; • табыс салығының сомасы [1] [2].

• аржылы жоспарлауҚ қ — б л аржылы механизмні осал ы ж йесі, ұ қ қ ң қ қ ү саналы бас аруды аса ма ызды элементтеріні қ ң ң ң бірі ж не леуметтік-экономикалы ә ә қ жоспарлауды рамды б лігі. ң құ ө — Ол экономиканы йлесімді ж не тепе-те дік ң ү ә ң дамуына жетуге, бірт тас ұ лтты шаруашылы кешеніні барлы ұ қ қ ң қ буындарыны ызметін йлестіруге, ң қ ү о амды ндіріс суіні жо ар ыны қ ғ қ ө ө ң ғ ғ қ қ ң амтамасыз етуге, халы ты леуметтік ор ау а қ қ ә қ ғ ғ ба ыттал ан. ғ ғ

аржылы жоспарлауды на тылы Қ қ ң қ міндеттері аржылы саясатпен ай ындалады. қ қ қ • аржылы ресурстарды алыптастыру к здерін қ қ қ ө ж не оларды м лшерін аны тау; ә ң ө қ • орталы тандырыл ан ж не қ ғ ә орталы тандырылма ан орлар, лтты қ ғ қ ұ қ шаруашылы ты салалары қ ң ж не кімшілік-аума ты б лімшелер арасында ә ә қ қ ө аражаттарды б луді о тайлы йлесімдерін қ ө ң ң ү белгілеу; • ресурстарды пайдалануды на тылы ң қ ба ыттарын аны тау ж не ғ қ ә ажетті резервтер жасау. қ

Шаруашылы ж ргізуді қ ү ң нары ты жа дайларында қ қ ғ шаруашылы ж ргізуді қ ү ң белгіленетін т пкі н тижелеріне ү ә ы пал етуші к птеген қ ө факторларды екі штылы ына ң ұ ғ байланысты аржылы жоспарлау қ қ к бінесе ө болжау ретінде ж ргізіледі. ү

• Болжам — арнайы ылыми зерттелім ғ негізінде болаша та андайда бір қ қ жай-к й туралы ы тималды ү қ қ жорамалдау. • Жоспар — іс- рекеттерді немесе ә іс-шараларды ж зеге асыруды ү ң т ртібін, мезгілдерін ж не д йектілігін ә ә ә аны тайтын тапсырмаларды біры ай қ ң ңғ ма сатына жетуге ба ыттал ан зара қ ғ ғ ө байланысты ж йе. ү

аржылы болжау р т рлі Қ қ ә ү дістердіә олдануды ажет етеді: қ қ • экономикалы дерістерді аны тайтын қ ү қ факторлар а арай аржы жоспарлары ғ қ қ к рсеткіштеріні динамикасын бейнелеп ө ң к рсететін ө экономикалы моделдерді қ жасау; • корреляциялы -регрессиялы қ қ талдау; • тікелей сараптамалы қ ба алауғ

аржыны жоспарлау (болжау) Қ белгілі дістерді к мегімен ә ң ө ж зеге асырылады, оларды ү ң атарына жататын е қ ң ма ыздылары мыналар: ң

• 1. Есеп- исапты -талдамалы дісқ қ қ ә. Оны ң ма ынасы аржылы к рсеткіштерді ғ қ қ ө оларды динамикасын белгілеу негізінде ң аны тауда болады. Есеп- исаптар есепті қ қ кезе ні жетістіктері ж не оларды суді ң ң ә ө ң немесе т мендеуді салыстырмалы т ра ты ө ң ұ қ ар ынына т зету негізінде ж ргізіледі. қ қ ү ү

• 2. Сарапты ба алауларқ ғ дісі жоспарлау ә объектісіні жай-к йіні параметрлерін ң ү ң аны тау шін аса білікті мамандарды — қ ү ң сарапшыларды т жірибесін пайдалануды ң ә ажет етеді. қ • 3. Нормативтік діске с йкес жоспарлы ә ә аржылы к рсеткіштер белгіленген қ қ ө нормалар мен нормативтерді негізінде ң есептеп шы арылады. ғ

4. Баланстық діс шы ындарды оларды жабу ә ғ ң к здерімен йлесушілігін, аржы жоспарларыны ө ү қ ң барлы б лімдеріні , сонымен бірге ндірістік ж не қ ө ң ө ә аржылы к рсеткіштерді зара йлесуін қ қ ө ң ө ү арастырады. аржы балансыны талаптарын са тау қ Қ ң қ • к сіпорынны , саланы , бюджеттерді , б кіл лтты ә ң ң ң ү ұ қ шаруашылы ты шы ындары мен табыстарыны қ ң ғ ң арасында йлесімсіздікті пайда болуынан ү ң са тандыру а; қ ғ • лтты шаруашылы ты дамытуды ажетті ұ қ қ ң қ ар ындары мен йлесімдерін аны тау а; қ қ ү қ ғ • ішкі резервтерді ж мылдыруды ескере отырып ұ оларды жан-жа ты негіздеуге м мкіндік береді. қ ү

• 5. Ба дарламалы ма саттығ қ қ діс р т рлі ә ә ү де гейлерде — жалпы лтты , салалы , ң ұ қ қ бастап ы де гейлерде ж зеге асырылатын қ ң ү ылыми-техникалы ба дарламалар негізінд ғ қ ғ егі аржылы болжау дістеріні бірі қ қ ә ң ретінде рынок жа дайларында дамып отыр. ғ • 6. Экономикалы математикалы қ қ дістер ә ЭВМ-ді пайдалана отырып есеп- исаптарды к п н с алылы ы қ ң ө ұ қ ғ жа дайларында е жа сы шешімдерді ғ ң қ та дау шін олданылады. ң ү қ

Пайдаланылған әдебиеттер • https: // kk. wikipedia. org • http: //www. uniface. kz / • Криков В. И. , Прокпишин В. И. Организация и экономика фармации. — М. : Медицина, 1991. -С. 397 -407. • http: //kaskasu. kz

Назарларыңызға рахмет!!