Бuстиҥ Алтай Кожоҥдор Алтай Кайдыҥ ла узе улустыҥ
__*Jepum*__ Jepum болгон бу тайгалар Агын суулар, кайалар Чактардаҥ келген бу jерим Чаҥкыр айас теҥерим Элбек бÿткен бу jалаҥдар Амыраган баaтырлар. Чактардаҥ турган корумдар – Ундылып калган őйлőр. Терлеп калган бу őштÿнеҥ Коруп алган Алтайым. Агын суулары, аҥ-куштары Тынын берген Алтайым Эмиль Теркишев 1998 j.
__* Аттар *__ Маҥтаган аттардыҥ Jaражын, jаражын Чойилип барааткан Аргымак аттардыҥ. Аттар, аттар Аргымак аттар, Сакыгар, сакыгар, Сакыгар, нőкőрлőр, Сакыбай мени, Маҥтада бердилер. Кажайган каскактаҥ Меҥдештÿ тÿшкилейт. Кажи ла тÿнде олор jорыкта Кырлыктыҥ суузы Меҥдештÿ кечкилейт. Эмиль Теркишев 1997 j
__* Балама *__ Jÿрÿмниҥ jолдорын сананып Jÿрегим согуп, сÿÿнедим. Баламныҥ jанына отурып Ойногонын кőрÿп. Ойнозоҥ, балам, ойнозоҥ Элбек бÿткен jалаҥга. Jÿгÿрзеҥ, балам, jÿгÿрзеҥ, Амыр турган тууларга. Ойнозоҥ, балам, ойнозоҥ Ойгор топшуур тыҥдалап Ойнозоҥ, балам, ойнозоҥ, Омок-седен jÿгÿрип. Jашта őскőн jеринди Jажина ундыба качан да Jайым jараш jерине Jажина оморко сÿÿндеп. Энениҥ сÿÿдинеҥ эмеле, Ойгор баатыр чыдазын. Аданыҥ сőстőрин угып Алтай угын апарзын. Ойнозоҥ, балам, ойнозоҥ Ойгор jанар jерине Jÿгÿрзеҥ, балам, jÿгÿрзеҥ, Jайым, элбек jалаҥга. Ойнозоҥ, былам, ойнозоҥ Ойгор jанар тыҥдалап. Ойнозоҥ, балам, ойнозоҥ, Ойгор чőрчőк тыҥдазан. Алтай адын тÿжÿрбей Jÿрÿмниҥ jолдорын алтаарыс. Jайым jараш Алтайда Алтайдыҥ келер уулы сен. Аданныҥ jорткон jериле Jааназаҥ, балам, jорторыс Jараш бÿткен Алтайды Jаназаҥ, балам, кőрőрис. Ойнозоҥ, балам, ойнозоҥ, Ойгор jанар тыҥдалап. Jÿгÿрзеҥ, балам, jÿгÿрзеҥ, Jайым, jараш jÿрÿмге. Эмиль Теркишев 2002 j
__* Jepeн адым *__ Jеерен адым минеле, Jердин сыгын кырларым Jеерен адым jаражын – Jорголоордо кайкайдым! Сары адым миниле, Сары кырды кырлаарым Сары адым jаражын – Сайгаларда кайкайдым! Кайчы кулакту аргымак Куйругы койузын, jаражын – Кайкыр Алтайды эбирип Канатту куштый учадым. Мош агаштыҥ тозинен Топшуур jондоп, ойноорым. Jеерен адымныҥ jалынан Кылдарын őрÿп, согорым. Эмиль Теркишев 1998 j
__* Тууларым *__ Туулар бажин кайкап кőрőдим Таскылдар бажы карга кőмÿлген. Тымык айдыҥ эҥирде чокторы Санаамды jеҥилтип, кожоҥго бастыртым. Э-э-эй тууларым! Э-э-эй сууларым! Э-э-эй Алтайым! Энеим! Кушкаштар ÿндери торгылат аркада, Кожондоор кÿним келет эҥирде. Чанкыр теҥери алдында Албатым Кÿзÿни чечектий jайылат. Эмиль Теркишев 1997 j
__* Jaй *__ Jайгы jараш бу jалаҥда, Jелген jалган jалбагында Jажыл őлőн ортозында Jалбагынаҥ jадарым ба? Элбек, элбек бу jалаҥда, Элик баскан бу Алтайда Эрjинемди мен минеле Эре кыска туштарым ба? Кőк őлőнниҥ бу ÿстинде Кőкÿп-ойноп аларым ба, Кÿмÿш jоргоны минеле, Кожоҥымды кÿÿнзерим бе? Эмиль Теркишев 2007 j
__* Meн – алтай *__ Őскőн jерис бистиҥ алкышту Őзőк – тамырым агару "Őскÿс бис" – деп айтпагар, Őскőн jерим – Кан-Алтай! Байлу тайга мőҥкÿде Бис тегин őскőнис пе? Байлу бийик Алтайда Баатыр эрлер бисте! Мен – алтай, мен, Туулар ортодо чыккан Алтай мен! Мен – алтай эр, Аҥдап – куштап jÿрген Алтай эр! Őзум берген тууларым, Őскőн jерим быйанду. Оморкоп jÿргем мен, Őскőн jерим агару! Эмиль Теркишев 2007 j
__* Учадым *__ Учадым, учадым Jер ÿстиле учадым Ак мőҥкÿлер бажыла Алтайымда! Учадым, учадым Аргымагым минеле, Оморкоп мен jÿредим Бу jериме! Jадарым, jадарым Бу jериме аҥданып, Кожондоп мен мантаарым Бу jеримди! Келерим, келерим Чактар – чактар ажыра Келерим мен бу jерге Алтайымга! Эмиль Теркишев 1998 j
Уч –сӱмер Ак мőҥкÿлер ортодо Уч тőбőзи кőрÿнген, Кайыр Алтай эбиреде Кырларыла jайылган. Ак мőҥкÿге кőмÿлткен, Ынаарыла оролгон, Кадын быжы – Уч-сÿмер! Ÿч-Сÿмерим кőрÿнип, Теҥериге сайылган. Ÿч-Сÿмерим – Курбустан, Бажырайын, алкайын. Баатырларыс мÿргÿген, Чактан келген Алтайыс, Чечектери jайылган Арчын jытту тууларыс! Арчын jытту туулардыҥ Ээрлерине баш болзын! Агарып турган тууларга Албатым келип бажырзын Албатыма кÿч берген Ÿч-Сÿмерим, Курбустан, Алтай баатыр кеберлÿ, Телекейди кайкаткан! Эмиль Теркишев 1999 j
__* Санаалар *__ Тÿби jок теҥеридий Санаалардыҥ бийигин Jер тÿбине jедерге Jер санаалар jедер бе? Учы jок санааларга Учына jедерис пе? Уча берген бойымды Кожоҥымда кőрőрим бе? Ачу jÿрÿм алдында Бийикте мен jÿредим Jÿрегимде jеҥимин, Кожоҥыстын jаражын. Тымык, араай эзин, Тынарга да jеҥилин. Толкундалган бу талай Кőк айас теҥерим! Эмиль Теркишев 2000 j
__* Баатырдыҥ сӧзи *__ Алтайыма чак келер, Кеен чӱмдӱ бу Алтайда, Албатыбыс азып jӱрер, Кебис jараш бу jалаҥда, Ачу корон суу ичип, Ак тайганыҥ эдегинде, Албатым астыгар Ак талайдыҥ jарадында Тегин эмес jӱрӱм jӱрген Алтайда, Алтайда! Баатырыс jуртаган. Кижи, кижи, оҥдошпой, Jаҥ блаажып согужар. Ары кӧрзӧ, андый эмес, ӧскӧ калык ол келип, Бери кӧрзӧ, мындый эмес, ӧскӧ jаҥ га ӱредер. Ары кӧрзӧ - айудый, ӱредер, ӱредер! Бери кӧрзӧ - бӧрӱдий, Коркор сӧс ол билбес Качан бирде Алтайга Баатырыс jуртаган. Алтай баатыр уул келер. Албатыбыс ойгонып, Алтайынаҥ алкышту: Алтай jаҥын бирлик Аткан огы чике тийер, билип, Эткен эдим эптӱзи Jаранар , jаранар, jӱрӱмис! Минген ады jаражы, Айткан сӧзи чечени. Угыгар, угыгар! Калганчыда баатыр айткан: "Келер-келер бу чактарда Кебис jараш бу jалаҥда, Кеен чӱмдӱ бу Алтайда Кубулар, кубулар, jӱрӱмис! Эмиль Теркишев 1998 j
__* Кара-Суу *__ Моҥкунен аккан Кара-Суу Ичеримде jакшызын, Мош буркеген Алтайда Jуреримде jаражын. Табырап аккан Кара-Суу Ичеримде jакшызын, Тал буркеген Алтайда Jуреримде jакшызын. Тайганан аккан Тамыр-Суу Ичеримде jакшызын, Таш jабынган тайгалар Короримде jаражын. Толголып аккан Кара-Суу Кечузине баш болзын, Торко сынду Алтайдын Ажузына баш болзын!
Скачать презентацию Бuстиҥ Алтай Кожоҥдор Алтай Кайдыҥ ла узе улустыҥ
Бuстин Алтай Кожондор.ppt