БЕЗГЕК(МАЛЯРИИ) Безгек ( Маlаrіа -безгек)—б линфекциялы

БЕЗГЕК(МАЛЯРИИ)

Безгек ( Маlаrіа -безгек)—б линфекциялы анауруы, ұ қ қ оладамды алтыратып, алас р ызады. Б лбезгекпен қ ұ ғ ұ ауыратынадамны анынанбезгекпаразиттерінсорып ң қ алатыншыбын-шіркейлер, маса-соналарар ылы қ тарайдыж неоларбас аадамдышагып, оны анына ә қ ң қ безгекинфекциясынт сіреді, бірнешем рте айталатын ү ә қ аурут рі. ү Безгек-Plasmodiumт ымдасында ы ұқ ғ арапайымдыларменша ырылатын, трансмиссивті қ қ механизменберілетінадаморганизміндеэритроциттерді за ымдап, клиникасында стамат різді ызбамен, қ ұ ә қ гепатоспленомегалиямен, анемиямен тетін ө антропоноздыинфекция. . Таратушы Anopheles тобына жататын масалар. Клиникасында стамалы ызба, ұ қ гипохромды анемия , тала қ пен бауырдың суіболадыө

Этиологиясы оздыр ышы-Plasmodiumт ымдасыны , SpjrjzelaҚ ғ ұқ ң класыны арапайымдылары. Адамда ң қ плазмедийларды 4 т ріаурудытудырады: ң ү P. vivae-3 к ндікбезгекті оздыр ышы ү ң қ ғ P. falciparum-тропикалы безгекті оздыр ышы қ ң қ ғ P. malariae-4 к ндікбезгекті оздыр ышы ү ң қ ғ P. elale-овалебезгекті оздыр ышы ң қ ғ Плазмодийларды биологиялы циклі 2 т рде теді: ң қ ү ө спорогония(жынысты циклы)Anophelesт ымдас қ ұқ масаларды организмінде теді. ң ө щизогония(жыныссызцикл)адаморганизмінде

Масаларауруадамдынемесетасымалдаушыларды ша анкезде анменбіргемасаорганизмінееркекққ қ ж не р ашыгематоциттеренеді. Спорогония 1 -1 -5 ә ұ ғ айішінде тіп, спорозиттер алыптасуымен ө қ ая талады. Адаморганизмінеспорозиттер қ инфекциялан анмасаны сілекейіменде(ша ан ғ ң ққ кезде)щизогония 2 кезе мен теді: ң ө бауырклеткаларында–тіндіщизогония эритроциттерде–эритроцитарлыщизогония

Тінді щизогония ұзақтығы: P. vivae-6 т улікә P. falciparum-8 т улік ә P. malariae-15 т улік ә P. elale-8 т улік ә Эритроцитарлыщизогония за ты ы: ұ қ ғ P. vivae-48; P. falciparum-; P. malariae-; P. elale-

Эпидемиологиясы Инфекцияк зі: ауруадам, тасымалдаушыж неө ә Anophelesт ымдасмасалары. Инфекцияландыру ұқ уа ыты: қ тропикалы безгекте– 1 жыл адейін қ ғ 3 к ндікж неовалебезгекте 1 -2 жыл ү ә 4 к ндікбезгекте–к пжылдар(10 жылданаса) ү ө Тараумеханизмітрансмиссивті. Таратушысы: Anophelesт ымдасыны масалары. Тарау ұқ ң жолдары–трансмиссивті(гемотрансфузиялы ) қ сирек: трансплацентарлы босан анкезде ғ

Безгектің басты симптомдары

Ауыратындар Эндемиялы оша тардак бінесе 2 -5 жаста ыбалаларқ қ ө ғ ауырады. абылдаум мкіншілігі-жо ары. Иммунитет: Қ ү ғ т ра тыемес, т рінебайланысты тебаяут рде ұ қ ү ө ү алыптасады. қ К бінесе ө безгек масасының ша уынанж ады. Vғ ұғ асырданберібелгілі, балшы ма ында ытропикалы ғ қ ң ғ қ немесесубтропикалы аума тардаке тара ан. қ қ ң ғ Паразитті ауіптілігі ң қ XX асырғ басындааны талды. қ Жылсайын лемдед лосыауру а 250 млн. адам ә ә ғ шалды ып, оны 2 млн-ы айтысболады. Безгекбас а ғ ң қ қ паразитт рлеріне ара андаауырлау, тіптісо ы лімге ү қ ғ ң ө келеді. Б лар анды ызылжасушаішіндетезтарайды. ә ұ қ қ Жаппай 42 -72 са атаралы ындашы ады. Кейінадам 4 -10 ғ ғ ғ са ат ажуы тітіркеніп, ызуы40, 6 — адейінк теріледі. ғ қ қ қ ғ ө Ж небасы аттыауырады. Безгекпенк ресуді бірденбір ә қ ү ң жолыосынытаратушымасалардыжою.

Безгектің әртүрлі түрлерінің клиникалық ерекшеліктері: Тропикалы безгек: қ стамаларк бінесет скедейінбасталады ұ ө ү алтыраукезе і ыс алауж неб се деу теді қ ң қ қ ә ә ң ө ызукезе і(температура 39 -40 С)10 -12 са — а қ ң ғ қ дейін терлеукезе і–шыл ылда антербаспайды ң қ ғ 3 к ндік безгек: ү стамаларт стенкейін(14 -15 са )туады ұ ү ғ атты алтырау15 минуттан 2 -3 са — адейін қ қ ғ қ терлеукезе і 15 минуттан 2 -3 са ат адейін тіп, ң ғ қ ө аттытершы уменсипатталады. қ ғ

Овале-безгек: стамаларк бінесекешкіліуа ыттаұ ө қ немесет ндабасталады ү атты алтырау15 минуттан 2 -3 са ат а қ қ ғ қ дейінболады ызукезе і 2 -6 са ат қ ң ғ генерализденгентерменая талады қ 4 к ндік безгек: ү стамаларк бінесет скіуа ыттаболады ұ ө ү қ

Емі Этиотропты: патогенетикалық симптоматикалы қ рецидивтерге арсы қ Этиотроптыемді гематотропты препараттардан бастайды(хинин, артемицин, хлоронил, прогуанил, фансидар)

Аурудың соңы сауығу резидуальды өзгерістер қалыптасу өлім (көбінесе тропикалық безгекте)

Диспансеризация Безгекпенауырыпбол андарж неэндемиялы оша тарданғ ә қ қ келгенадамдар а 3 айбойыдиспансерлікба ылауж ргізіледі. ғ қ ү Егерсізбезгекпенауырдым-аудепсезіктенсе ізнемесе ызба ң қ стамасыжиі айталайберсе, м мкіндігінше андытексерту ұ қ ү қ шінемдеумекемесінебары ыз. Безгекті ү ң ң фальципарум деп аталатынаса ауіптіт рлерітара анжердежеделт рде қ ү ғ ү емдеудібаста ыз. ң Егерсізбезгекпенауыруде гейіжо арыаудандат рса ыз, кез ң ғ ұ ң келгенысты ты себепсізк терілуінебезгекті белгісіретінде қ ң ө ң ара ыз. Безгекке арсы зі ізт р анжердежа сыемболып қ ң қ ө ң ұ ғ қ ж ргенд рілерді абылда ыз. ү ә қ ң Егерд ріішкенненкейінт уірірекболабастаса ыз, біра , ә ә ң қ ызбабірнешек нненкейін айталаса, онда, м мкін, сізге қ ү д рініалмастырып, бас асынішугетуракелетіншы ар. Б л ә қ ғ ұ женіндежа ынма да ыемдеумекемесіненке есалы ыз. қ ң ғ ң ң Егербезгекпенауыратынадамталып алаберсенемесе қ менингитті ң бас адабелгілерібай алса, ондаб ладамдақ қ ұ церебральдыбезгекболуым мкін. Бірденбезгекке арсыд рі ү қ ә шанышы ыз. ң

Патогенезі Тіндешизогониябезгекті барлы т рлеріндең қ ү инкубациялы мерзімгес йкес теді. Безгекті барлы қ ә ө ң қ клиникалы к ріністеріэритроцитарлыщизогония а қ ө ғ байланысты: инкубациялы мерзімая ында қ ғ эритроциттерді ішінетіндімеразоиттаренеді. ң эритроцитарлышизогониябасталады Оны за ты ы: ң ұ қ ғ 3 к ндік 48 са ат ү ғ тропикалы – 48 са ат қ ғ овалебезгекте– 48 са ат ғ 4 к ндікбезгекте– 72 са ат. ү ғ

Н тижесіндебезгекпароксизміпайдаболады. Безгекә пароксизміб лэритроцитарлыщизогониян тижесінде ұ ә пайдаболатынпирогендізаттарыны патогенезі серіне ң ә сенсибилизденгенорганизмні спецификалы емес ң қ жауаптыреакциясы. р стамакезінде: Ә ұ ан абиологиялы белсендізаттаршы ады қ ғ тамырларды ткізгіштігіжо арылайды ң ө ғ анс йы ты ытінгешы ып, ісіндіреді қ ұ қ ғ ғ трембтарпайдаболады Анемияпайдаболуында ыжа дайлар: ғ ғ паразитемияны де гейі ң ң за ымдал анэритроциттерді саны қ ғ ң аутоиммунды згерістер(гемолиз, сіресетропикалы ө ә қ безгекте)

Клиникасы Безгек стамасы детте 3 сатыдант рады: ү ә ұ Безгек алтырауданбасталадыж небасжиі қ ә ауырады. Нау ас15 минуттан 1 са ат адейін қ ғ қ алтырайды. қ алтырауысты ты к терілуінежал асып, ол Қ қ ң ө ғ 40°- адейінж неодандажо арык теріледі. қ ә ғ ө Адам лсірейді, терісі ызарады, сандыра тайды. ә қ қ Ысты бірнешеса атнемесек нбойы қ ғ ү са талады. қ А ырындаадаммалшынатерлейдіж неысты қ ә қ т седі. стамаданкейінадам лсірейді, біра зін ү Ұ ә қ ө біршамасергексезінебастайды.

деттеадамдабезгеккезінде р2— 3 к нсайынӘ ә ү ызуболады(безгекті т ріне арай), ал стама қ ң ү қ ұ басталатынкезінде ызук нсайын айталайды. қ ү қ Ысты ты т суіменкетерілуіо тын-о тын згеріп қ ң ү қ қ ө т рады. Сонды тансебепсізысты ык терілген рбір ұ қ ғ ө ә адам анынбезгеккетексертукерек. қ Созылмалыбезгекк бінетала ты лкеюімен ө қ ң ү анны азаюынасебепшіболады. қ ң Жасбалалардабетті бозаруымен анны азаюы ң қ ң бір-екік нненкейінбасталады. Б лжа дайбезгек ү ұ ғ мидыза ымда анкездеболады(церебральды қ ғ безгек), ызба стамасыестентану стамасына қ ү ү жал асады. Нау асты олык гістартады, ғ қ ң қ ө демалысыжиілеп, тере дейді. (Ескерту: Емшек ң с тінембегенбалаларбезгекпентымжиіауырады). ү

Безгектің 4 түрі бар: 3 к ндікү 4 к ндік ү тропикалы қ овалебезгегі Безгек циклді т рде теді: ү ө продромальдыкезе ң ыбакезе і қ ң 2 -ліклатенттікезе ң ертерецидивтеркезе і ң кешрецидивтеркезе і ң Ауырлы ы бойынша безгек: ғ же іл ң орташаауырлы та қ ауырт рде теді ү ө

Инкубациялық кезең: 3 к ндікбезгекте 10 -11 к нү ү овалебезгекте 11 -16 к н ү 4 к ндікбезгекте 21 -24 к н ү ү тропикалы безгекте 9 -16 к н қ ү Продромальдыкезе за ты ы2 -4 к н ң ұ қ ғ ү -басауруы -артралгия, миалгия — лсіздік ә ызба кезе і за ты ы 3 -5 к н. Қ ң ұ қ ғ ү -жо ары ғ температура — лсіздік, басауруы ә -миалгия, артралгия -бел ауырсынуы -гепатоспленомегалия Безгекпароксизмкезе і за ты ы6 -12 ң ұ қ ғ са атғ ызбалы стама 3 кезе ненҚ ұ ң теді: ө — ышу қ -ысты тау қ -терлеукезе і ң

Жалпы белгілері: басауруы гепатоспленомегалия жо арытемпература 39 -40 Сғ басайналу, су құ галлюцинация, алтырау қ тахикардия 2 -ліклатенттікезе ң субфебрильдітемпература вегетативтіб зылыстар ұ Ертерецидивтеркезе і 2 аптанемесе 3 айданкейін ң пайдаболады. басауруы миалгия ызбаболмайды қ гепатоспленомегалия Кешрецидивтер6 айданкейінпайдаболады. Клиникалы белгілер қ болады, кейдеауыр теді ө.

Асқынулар церебральдыбезгек гемоглобулинді ызбақ инфекция-токсикалы шок қ Диф. диагностика: клиникалы к ріністермен қ ө эпидемиологиялы м ліметтермен қ ә лабораторлытексерумен

Алдын алу жолдары Anopheles albimanus масасыадам олынша уда. Б лмасақ ғ ұ безгектасушыж немасад рілерібезгектен ор ануды ә ә қ ғ ң бірденбіршешімі. Безгекысты жа бырлымаусымдардажиіболады. Біра қ ң қ к ш-жігерж мсап, оныболдырмау аболады. Барлы алдын ү ұ ғ қ алушараларыжеделіскеасырылу атиіс ғ зі іздішыбын-шіркей, масаданаула ста ыз. Оларжо Ө ң қ ұ ң қ жергенемесемасаханада йы та ыз. Баланы бесігінмаса ү қ ң ң кірмеу шінж аматаменжауып оюкерек. ү ұқ қ Безгектенсезіктенсе ізжеделемдеугекірісі із. Сіземделіп, ң ң сауы аннанкейінсіздіша аншіркейбас а аауруды ққ ққ қ ғ таратпайды Осыаурудыемдейтіноргандармен, оларды кілдерісізді ң ө ң ауылы ыз акелгенкезде, ынтыма тасыпж мысісте із. Егер ң ғ қ ұ ң сізді отбасым шелеріні біріні ысты ык терілсе, олар а ң ү ң ң ғ ө ғ б лж ніндехабарлап, айты ызж неоларды аналып, ұ ө ң ә ң қ анализжасауынам мкіндікжаса ыз. ү ң

Шіркейлердіж неоны ры тарын рты ыз. Шіркейлерә ң ұ қ құ ң лассудатезк бейеді. То андарды, ш ырларды, лассу ө ғ ұңқ жиналып алатынескібанкнемесе тылардытазарты ыз. қ құ ң Шіркейлерк беюім мкінбарлы суто андарыннемесе ө ү қ ғ батпа ты р аты ыз. мдардыбамбук адаларымен қ құ ғ ң Құ қ толтыры ыз. ң Безгекке арсыд рілерді дайыпайдалануар ылыбезгекті қ ә ұ қ болдырмау аболадынемесеоны таралуынелеуліт рде ғ ң ү азайту аболады. ғ Безгектішеттененгізуге арсышаралар қ Ауруларменпаразиттасымалдаушылардыуа ытында қ ай ындапемдеу қ Химиопрофилактикаж неэтиотроптыпрепараттар: ә безгек стамасыны то тауына ұ ң қ тасымалдаушылы алыптасуына арсы қ қ қ