Басқару қызметінің мәдениеті Орындаған: Елжанова А Мамандық:

Басқару қызметінің мәдениеті Орындаған: Елжанова А Мамандық: Мейірбике ісі Курс: 4 Тобы: 403 -1 Қабылдаған: Алшынбаева Л

Жоспар: 1. Этикаменэтикет 2. Менеджментэтикасыкәсіби этикаретінде izden. kz

1. Этикаменэтикеттіңмәндері — жақын, өзарабайланысты, қосымша пайдаланылатынұғымдар, әрине, этиканыңмәнікеңірек. Этикет — бұлқоғамдықұйымдармен, басқа адамдарменбайланысжасаған кездегі мінез-құлықережелерінің жүйесіболыптабылады. Этикет қоғамғанемесеадамдартобына тиісті немесетиістіемес нәрселердібелгілейді, алэтика өнегелік категорияларынқолданады. Этикаменэтикетерекшеліктерін сипаттайтын мысалдарғатоқталайық. izden. kz

Бірфирманың қызметкері іскерлік жаңалықтарда сөзалып, өз фирмасының тауарларын жан-жақтымақтап, одан артық болмайтынына сендірді. Этикетжағынаноның жасаған қателігі –асамақтаншақтық, ал этикажағынан–жағдайларға объективті көзқарасты қалыптастыратын жаңалықбағдарламасыменөз тауарын жылжытудұрысемес. izden. kz

· Роберт Осборн “Hollywood Reporter» газетінің корреспонденті «MGM» кинокомпаниясының супержұлдызы. Норма. Ширер туралы біреудің пікірінсұрағанда: «Норманы түсіну өтеқиын. Егер де одан халқалайдепсұрасаң, ол саған соншамаәңгімелейді. . . » Егерде. Сізіскерлік ортада жеке өміріңіз туралы тымкөпмөлшерде айтсаңыз, бұл — этикетті бұзу. Ал, фирмадағы асақұпиялыидеяларыңызтуралы артықайтсаңыз этикалық нормаларды бұзасыз. izden. kz

Этикалықнормаларды этикалық және моралдық принциптерденажыратып қарастыруға болмайды. Мәдениетті адам — ол тиісті мінез-құлықнормаларын біліпқана қоймай, соныменқатароларды сақтап, үлгі болатынтұлға. «После бала» әңгімесінде Л. Н. Толстойбірнеше сағатбұрынбарлық мәнерлерге ие екенін көрсеткенполковниктің бағынышты адамын рақымсыз жазалағанына жасөспірім баланыңсоншалықты таңқалғанын сипаттаған. izden. kz

«Этикет» сөзі — французпатшасы Людовик. ХІV заманынанбастап қолданыста. Бірақадамдардың арасындағы қарым-қатынас ережелерікөне заманнан бастап қалыптасқан. Көне египет тұрғындары және басқа да шығысхалықтарыауызша, жазбаша келіссөз жүргізіп, соғыстар жариялап, шекара белгілеп, тұтқындарайырбастап тұрған. Бұлхалықаралықіс-әрекеттер белгілеген әдет-ғұрыпқасайжүргізілген. Әрбірхалықэтикеттіңдамуына үлес қосып, ұлттық ерешелігін енгізген. Көпшілік дәстүрлер — ұлттық игілік, кейбіреулері басқахалықтарда да қолданысқа енген. izden. kz

Скандинав елінің дәстүрінесай ең жоғары орын жоғары қонаққаарналады. Бұлдәстүр халықаралықэтикетке енген. Қазіргіуақыттаэтикеттің негізгі принциптерікеңқолданыста қалыптасқан, олардыңішіндегі басымдылары — әйел адамзатын, үлкендерді сыйлау, тазалық, эстетикалықпринцип. Адамныңмінез-құлығы әдеміболып, ғажайыпсезімояту қажет. izden. kz

Мінез-құлықтың жалпыпринциптері, этикеттіңнегізгіталаптарымен нақтыланады. Джен Ягер «Деловой протокол» кітабында іскерлік этикеттің негізгі принциптеріне тоқталған: 1. ұқыптыболыңыз 2. айтқансөзіңіздіңсалдарын ойлаңыз 3. сыпайы, әдепті, мейірімдіболыңыз 4. текқанаөзіңіздіойламаңыз 5. дұрыскиімкиюдібіліңіз 6. ауызша, жазбаша жазуережелерін ұстаныңыз izden. kz

1. Ұқыптыболыңыз. Бұлпринцип батысіскерлік мәдениетінің «Мәңгізаңына» жатады: іскерлік кездесу, ісшараларғауақытында келу, жобаларментапсырмаларды уақытындатапсыру. Кешқалу — Сіздіңатыңызға, басшылықжәне компанияатыназиянәкелуі мүмкін. Соңғыжылдарыбірнеше жердежұмысжасауға, міндеттерді атқаруғабайланыстыбұл принципті қолдануқиындапкетті, бірақ өз өзектігінжойғанжоқ. Кейбір елдің мәдениеттеріндекешігіп келугеәртүрлі көзқарастар бар. Мысалы, Латын. Америкаелдерінде жартысағатқакешкелу рұқсат етіледі, Германиядаіскерлік кездесулерге уақытындакелу керек. izden. kz

2. Айтқансөзіңіздіңсалдарын ойлаңыз. Интернет, электрондықпошта дамуыменбұлпринциптіңорны маныздыболыпкеледі. Интернеттегі чатнемесефорумғақатысқанда, Сізөзіңізжұмысатқаратын фирманыңішкі ақпараттасымалдаушысысыз. Артықештеңе айтыпқоймаңыз. 3. Сыпайы, әдепті, мейірімдіболыңыз. 1990 ж. нарықтағыкомпанияларжетістігінің негізгі факторы- қызметкөрсету сапасыболады. Қандайдаболмасын жағдайдасыпайы, әдепті, мейірімді болукерек. Әдепсізадаммен жұмысжасауешкімгеұнамайды. izden. kz

4. Текқанаөзіңіздіойламаңыз. Бұлпринципөз өзектілігін ешқашанжоғалтпайтыншығар, бұл — этикеттіңнегізгіпринципі. Басқаны ойлаутектұтынушыларменемес, соныменқатарәріптестермен, басшылармен, бағыныштыларменқарым-қатынас жасағанда дазаңдыболуытиісті. Басқаныңпікірінтүсінугетырысу, әріптестердің, басшылардыңнемесе бағыныштылардыңтарапынансынпікір, ұсыныстарқабылдауғаашықболыңыз. Ескертулердітыңдауғажәнеидеялармен, тәжірибеніжұмыстыжақсарту үшінпайдалануғаәзірлігіңізді қөрсетіңіз. izden. kz

5. Дұрыскиімкиюдібіліңіз. Бұлтақырыптуралы көпкітаптар бар. Бірақеңбастысы- сіздің сыртқыкиіміңізфирманыңжәне өзіңіздің жауапкершілікдеңгейінізге сайкелукерек. Іскерліккездесулерге міндеттітүрдеіскерлік костюм киюкерек. 6. Ішкіқызметтікқұжаттаржәне басқада адамдарғаарналған хаттардамәтінанық, аты-жөні дұрыс, қатесізболукерек. Егер де. Сіздің грамматикамен қиындығыңызболса, анықтамалар, компьютерліксөздіктерпайдаланыңыз, олжеткіліксізболса, қызметкерлер арасында сенімдісінтауып, оның көмегінсұраңыз. izden. kz

Профессор Э. А. Уткин «Этика бизнеса» оқулығында іскерлік адамға келесі талаптарды орындау–жетістікке жету негізі депсанайды: 1. Ізеттілік. Ізеттелік– ашық, жарқынжүздіболу. Шығыста: ашықболу адамжүрегіне темірқұлыптыашатыналтын кілт депайтады. Зерттеунәтижелеріне тоқталсақ, «қандайқасиеттерге иеболғыңызкеледі? » деген сұраққақатысушылардың 45% — шешімділік, 30% — мақсаткерлік, 12% — шыдамдылық, 10% — мейірімділік депжауапқайтарған. Ал «басқа адамдарға қандайқасиеттержетіспейді» дегенде, респонденттердің 50% — адамгершілік, мейірімділік, 30%-адал, тәртіптіболу, 22% — сезімтал, 16% -шыдамдыболу, 12% — альтруизм деп жауапбереді, яғниадамдар өздерінеқаталдықты, албасқаларға жылулықты тілейді. izden. kz

2. Биязылық. Кәсіпкерліктәжірибеде сыйлауғатұрмайтын адамдарды жиікөругеболады. Бұлжағдайда біріншіорынғабиязылықтықою керек, яғнибарлықжағдайда өзін-өзіұстайбілуқажет. Іскерлікбайланыстар, мәмілелер, ағымдықжұмыстар–мұныңбарлығы адамныңжүйкежүйесінтоздырады. «Жасалмағанкелісімшарт, іскерлік байланыстардыңжоюлуынемесе ұстамдылыққымбатпа? » деген сұрақтардықойған жөн. Басқаларға өзэмоцияларыншашатынадам ұзақөмірсүреді, шиеленістерге көпұшырамайды. Психологиялықбәсеңдеу үшінжаяужүрген, денетәрбиесімен айналысқан, іштейсанаған, басқа тақырыптыойлағанжөн. izden. kz

3. Әдептіболу. Әдептілік- бұлбасқаадамға қуанышнемесеұнамсыздық әкелетінін ұйғару. Әдептіліктітәрбиелеуүшін басқаадамның орнынаөзіңді қоюкерек. 4. Этикеттіңмаңыздыталабы –сыпайылық. Тәрбиеленгенадамның белгісі–қоршағанжағдайға бейімделгеноныңмінез-құлығы, сыпайы болуы. Бұл- жекетұлғаныңтұтастығын, оныңішкіөмірініңжан-жақтылығын, өз-өзінұстайбілуінкуәландырады. izden. kz

5. Іскерлікэтикеттіңталабы –нақтыболужәнеміндеттеме алудыбілу. Уақыттыбағалайбілетін адамдарнақтыболмаужәне міндеттіорындамаудыәдепсіз депсанайды. Мысалы, адамды бес минуттан артық күткізіп қою, бір уақытта бірнеше адамға кездесу уақытын белгілеуге болмайды. Ұқыпты болуды және міндеттеме орындауды жапондықтардан үйренуге болады. Жапондықпен кездесуді сағат үште белгілесеніз, сағат үшке он бес минут қалғанда келсеңіз, ол сізді күтіп тұрады. Олардың өркендеуі — бұл ұқыпты болуы және міндетті орындауы деп айтуға болады. Ағылшындықтар бұл қасиетті ұлттық деп есептейді. Міндеттемені дәл орындау – іскерлік адамның ең жақсы қасиеті. Егерде уәде беріліп, оған кедергі болып басқа жағдайлар туындаса, уәде берілген адамға бұл жағдайлар туралы хабар жеткізу міндет болып саналады. izden. kz

2. Этикалықбілімніңнегізгі мәселесі – жақсылық пенжамандықтың диалектикасы. Бұлекінегізгі жәнежалпыкатегориялар; олардың мазмұны- дамығантарихижүйелерде әртүрлі. Этика ғылымыныңпәні –мораль (құлықтылық). Бастапқы «этика» және «мораль» бір терминді білдірген. Қазіргіғылымда мораль–жекетұлғанысипаттайтын қасиеттердің (адалдық, мейірімділік, әділеттілік, сенімділік) жиынтығы. Моральдықнормаларкөрінісі тұрғысынан, адамдар- өзарақарым-қатынастардың жүйесі, сондықтанқоғамдағыморальды зерттеубіріншіден жекетұлғаның моральдықдеңгейінзерттеуден, екіншіденқоғамныңморальдық деңгейінзерттеуден тұрады. izden. kz

Қазақстан қоғамыныңқазіргітарихи кезеңіндеэтиканың ғылымретіндегі ролі зор. Отандықэтикағылымының алдыңғы тапсырмаларыныңбірі – Қазақстандағықоғамның құндылық бағыттарын зерттеу. Жалпықұндылық бағыттар – адамныңмаңыздықажеттіліктерінің бірі. Құндылық — қажеттіліктерді, талаптарды, ниеттердіқанағаттандыратынпроцесс, құбылыс, зат. Ол материалдық, рухани, үлгілі және төменгіболыпбөлінеді. Менеджердің іс -әрекетін қарастырсақ, ол біржағынан рухани–шығармашылықжәне рухани–тәжірибелік. izden. kz

Менеджер жаңа рухани құндылықтарды қалыптастырады, ол шығаратынөнімге ұжымныңқарым -қатынасмәдениетін, қызметкерлердіңбір-біріменпікір алмасудыңқұлықтылық негіздерін, «менеджер –бағынышты» байланысының моральдық негіздерін қалыптастырады. Бұл — менеджердің рухани–шығармашылықіс-әрекетінің ішкі жағы. Оның сыртқы жағы –менеджер фирмалармен, қоғаммен байланыс жасайтын бөлімдерді, халықаралықэкономикалық ұйымдардыбасқарудың жоғары деңгейі ретіндеэкономикасаласындағы қоғамдық үлгілердіжәне сыртқы орта –бәсекелестермен, тапсырыс берушілермен, үкіметпент. б. қарым-қатынасстандарттарын қалыптастырады. izden. kz

Менеджментэтикасы –кәсіби этика, сондықтанол шектелгенаяда, яғни менеджентаясындағыадамның мінез- құлығынжәне амалын қарастырады. Кәсібиэтикатеориялық, нормативтік және колданбалы бағыттар қиылысында дамиды. Кәсіби этиканың мазмұныкәсіби іс-әрекеттіңмәнінқұрайтын мәселелер шеңберімен аңықталады. Кәсіби этика белгілііс-әрекет түрлерінетән нормаларды, стандарттарды, талаптарды өңдейді. Кәсіби этика–мамандардың өз қызметтікміндеттерінорындау үшін, оңтайлыболыпесептелетін құндылық және жеке даралыққарым-қатынастардың белгілітүрінталапететін мінез-құлық кодексі. izden. kz

Менеджменттің кәсіби саласында «басшы –бағынышты» , «қызметкер –қызметкер» , «ұйымменеджері–сатыпалушы» және т. б. қарым-қатынаспроцестері үнеміжүріпжатады. Әринебұл қатынастар біліктілік және құқықтық шекараларыменреттеледі, бірақ адам аралық қарым-қатынастарда лауазымдық нұсқаумен, заңдар жиынтығыменөлшеуге келмейжағдайлар болады. Бұл — қарым-қатынастарда моральдыңболуы. Әрбіркәсіби қарым-қатынас кәсіби – этикалық нормаларға, стандарттарға сай жүреді. izden. kz