Балалар хирургиясы кафедрасы Орында ан: Есназарова А.

Балалар хирургиясы кафедрасы Орында ан: Есназарова А. С. ғ 509 – топ, емдеу ісі. Тексерген: Аманов С. Ж. ара анды Қ ғ – 2009 жыл

Ж оспары: • Кіріспе • Негізгі б лім: ө • ш жас а дейінгі балаларда ы жедел аппендицитті Ү қ ғ ң зіндік ерекшеліктері, белгілері. ө • ш жас а дейінгі балаларда ы жедел аппендицитті Ү қ ғ арап аны тауды ерекшеліктері. қ қ ң • Жедел аппендицит кезіндегі анда ы згерістер. қ ғ ө • ш жас а дейінгі балаларда ы жедел аппендициті Ү қ ғ аны тауда ы хлоралгидратты р лі. қ ғ ң ө • орытынды: Қ • олданыл ан дебиеттер тізімі: Қ ғ ә

Кіріспе: Жедел аппендицит – он екі елі ішекті жедел ң абыну ауруы. Б л балалар жасында ы жедел қ ұ ғ хирургиялы к мекті талап ететін клиникалы қ ө қ а ымы ауыр, диагностикасы к рделі ке тара ан ғ ү ң ғ ауру т рі. Б л за дылы адамны ү ұ ң қ ң анатомия — физиологиялы ерекшеліктеріне қ байланысты ш жас а дейінгі балаларда жиірек ү қ бай алады. қ Жедел аппендицит омырау жасында ы балаларда ғ сирек кездеседі, біра рі арай жиілігі біртіндеп қ ә қ жо арылап, жо ар ы шегі максимум ғ ғ ғ 10 -12 жас а қ дейін жетеді.

ш жас а дейінгі балаларда ы Ү қ ғ жедел аппендицитті негізгі ң белгілері • Жас балаларда аппендицитті на ты белгілері ң қ болмайды. детте оны иыншылы к ріністері бас а Ә ң қ қ ө қ дерттерге сайды: ішті ж палы аурулары, ұқ ң ұқ аденовирусты аурулар, копростаз, пневмониялар, отиттер. Б ларды барлы ы жиналып «абдоминальді ұ ң ғ синдром» деп аралуы м мкін. қ ү • Жедел аппенцитті жас балаларда ы зіндік ң ғ ө ерекшеліктері тек ана оны реактивтілігінде емес, қ ң сонымен атар анатомиялы -топографиялы қ қ қ ерекшеліктеріне де байланысты. детте баланы Ә ң мінез- л ы згеріп, мазасызданып, жылап, й ысы құ қ ө ұ қ б зылып, т беті болмай, тама ішпейді дегенннен бас а ұ ә қ қ нау асты ша ымдарынан, мірінен, ауру тарихынан қ ң ғ ө на ты м ліметтер болмайды. қ ә

• Кішкентай бала кіндігіні манайы ауырып т р анын ң ұ ғ айта алады, ай жері ауырып т р анын д л к рсете қ ұ ғ ә ө алмайтынды ы ми ыртысында ы рдістерді толы ғ қ ғ ү ң қ жетілмеуі, нерв импульстеріні бас а жерге ң қ жіберілуіне, шажыр айды т біні к н т різді қ ң ү ә шума а (солнечное сплетение) жа ын орналасуы, ққ қ спецификалы емес шажыр ай лимфоденитті тек қ қ ң анда болуына байланысты. Кей кездері балалар қ ішіні ауыр анын айта алмайды. Париетальдік іш ң ғ пердесіні ж не аппендиксті шажыр айыны ң ә ң қ ң абыну а шырауына байланысты пайда бол ан қ ғ ұ ғ ішті ауруыны толастамауы баланы й ысыны ң ң ң ұ қ ң б зылуына келіп со ады. Осы ерекшелік 60% ұ ә ғ жа дайда бай алады. ғ қ

• Бай аулар к рсеткендей, 10% жа дайда ішті ауруы қ ө ғ ң стамалы болады. Тынышталып отыр ан балада ая ұ ғ қ астынан іші айтадан аура бастайды, мазасызданып қ жылайды, тама ішпей ояды, ысты ы к теріледі, қ қ ғ ө сады, лкеен діреті згереді. құ ү ө • Дене ызуыны к терілуі (94%) 3 жас а деінгі қ ң ө қ балаларда негізінде 38 -39°С. Дене ызуыы одан да қ ң жо ары жедел аппендицитті ас ын ан т рлерінде ғ ң қ ғ ү болады. Денені ысты ыны к терілуі жедел ң ғ ң ө аппендицитті т рлеріне байланысты емес, ол баланы ң ү ң ж йке ж йесіні зіндік ерекшеліктеріне, ішектегі ү ү ң ө тама а, реактивтілікке (ж палы аурулар а ққ ұқ ғ байланысты) антибиотиктерді олдан анды ына, т. б. қ ғ ғ байланысты.

• Та ы да бір негізгі белгі – баланы суы (80%). Б л кіші ғ ң құ ұ жаста ы балаларда абыну рдісі згерген сайын улануды ғ қ ү ө ң (интоксикация) белгісі екенін к рсетеді. сы ты рамы негізінен ө Құ қ ң құ ас азанда ы ас алды тарынан т рады, ауру ас ын ан кезде сы қ ғ қ қ ұ қ ғ құ қ рамында т те кездеседі. детте к п су жедел апппендицитті құ ө Ә ө құ ң ас ын ан т рлерінде болады. Кей жа дайда нау ас спауы да қ ғ ү ғ қ құ м мкін (15%), ауруды басым к пшілігінде лкен д реттері ү ң ө ү ә б зылма ан, алыпты к йде (75%), ал 12% ішті туі бай ал ан. ұ ғ қ ү ң ө қ ғ • Осындай осал ы белгілерден бас а со ыр ішекті негізгі қ қ ң белгілерін де аны тау керек. Б л арада ш жас а дейінгі балаларда қ ұ ү қ жедел аппендицитті диагнозын ою а, олармен тіл табысып, ң қ ғ байланыс а т су біраз иынды тар ту ызады. М нда да негізінен қ ү қ қ ғ ұ ересек балаларда ы сия ты негізгі белгілеріне с йенеді (олар ішті ғ қ ү ң еріксіз тартылып атаюы, ішті жергілікті ауруы, о қ ң ң Щеткин-Блюмберг белгісі), біра оны кішкене балаларда білінуі қ ң мен ма ызы р алай. ш жас а дейінгі балаларды тексеруге к п ң ә қ Ү қ ө уа ыт кереді ж не б л белгіліерді мазасыздан ан балаларда аны тау қ ә ұ ғ қ те иын. Ішті тексеру алдында баланы уатып, алдандырып, онымен ө қ жа сы байланыс а т сіп, д рігер зіне йрету керек. қ қ ү ә ө ү

ш жас а дейінгі балаларда ы жедел аппендицитті Ү қ ғ арап аны тауды ерекшеліктері қ қ ң • Обьективті ара анда теріні к зге к рінетін қ ғ ң ө ө шырышты абаттарыны р а ты ын, ан қ ң құ ғ қ тамырларыны со уыны жиілігін, ан ысымыны ң ғ ң қ қ ң т мендеуін, баланы аппа болып уарып кеткендігін ө ң қ қ бай аймыз. Ішті ара анда оны барлы б ліктеріні ол қ қ ғ ң қ ө ң қ тигізбей ауырып атайып т р анын, о қ ұ ғ ң Щеткин-Блюмберг белгісін бай аймыз. Міне, осы ан қ ғ байланысты, операция а дайынды кезінде баланы ғ қ ң жалпы жа дайын, зат алмасу д режесін д рыс ба алау ғ ә ұ ғ керек. • Педиатрияда ы сия ты ішті пальпациясын те ғ қ ң ө салыстырмалы, айталап, абайлап ж ргізу керек. Е қ ү ң алдымен салыстыру шін баланы санынан бастап ү ң

сипалап, одан кеудесіне, ішті сол жа б лігіне к шеді, ң қ ө ө демін шы аруын к тіп отырып (б л кезде іш ж мсарады) ғ ү ұ ұ пальпацияны ж ргізеді. Баламен гімелесе отырып, оны ү әң ң бет- лпетінен к з жазбай отырып ба ылау керек. Біра , ә ө қ қ ішіні ауыр ан-ауырма анын с рамайды. Егер жедел ң ғ ғ ұ аппендицит болса ішті о жа мы ын б лігінде ң ң қ қ ө б лшы еттер толы тай босап ж мсармайды, я ни немі ұ қ қ ұ ғ ү атай ан т рде болады. М нымен бірге ішті ауырсынуы қ ғ ү ұ ң кезінде баланы бет- лпеті згереді, жылайды, д рігерді ң ә ө ә ң олын итеріп тастау а тырысады. М ндай кезде қ ғ ұ шыдамдылы к рсетіп, айта тексеру керек. Егер бала к п қ ө мазасызданса, д рігерді ауру туралы к дігі де л ая ә ң ү ұ ғ бермек. Бізді ба ылауларымыз бойынша балаларды ң қ ң жартысынан к бісі мазасызданып арсылас ан. Оларды ө қ қ ң ішінен 90%-да жедел аппендицитті деструктивтік т рлері ң ү шы ты. қ

• Та ы да бір ерекше назар аударатын жа дай, ішті ғ ғ ң еріксіз атаюы, б л жа дайда: екі олды сауса тарын қ ұ ғ қ ң қ ішті екі жа б лігіне бірдей ояды да, (сол ол –о ң қ ө қ қ ң жа а, о ол – сол жа а), кезектеп екі олды ққ ң қ ққ қ батырамыз, егер жедел апппендицит болса тере дем ң а ан уа ытта о жа мы ын айма ында ішті алды ы ғ қ ң қ қ ғ ң ңғ б лігіні ол а білінетінедей атай аны сезіледі (егер ө ң қ ғ жайылып кеткен іш астарыны абынуы болса екі ң қ жа тан да). Ал егер жедел аппендицит бомаса олды қ қ ң сауса тары, дем ал ан уа ытта ішті алды ы б лігінде қ ғ қ ң ңғ ө арсылы сыз батып кетеді. қ қ • Та ы да диагноз ою а к мектесетін дістерді бірі ғ қ ғ ө ә ң –тазарту клизмасын ою. Осындай арапайым дісті қ қ ә ң ар асында 20% жа дайда лкен діретті ж рмей алуы қ ғ ү ң ү қ (копростаз) мен жедел аппендицитті ажыратты. қ

Ішті тазарту клизмасы нау асты алін ң қ нашарлатпайды, керісінше жедел аппендицитті ң жергілікті белгілері ай ындалып жа сы бай алады ж не қ қ қ ә операциядан кейінгі кезе де жа сы теді ішекте н жіс, ң қ ө ә газ болмайды). Дегенмен де, кейде осы дістерді ә ң барлы ы да жеткіліксіз болуы м мкін. ғ ү Щеткин-Блюмберг белгісін негізінен жедел аппендицитті деструкциялы т рінде ( абылдау рдісі ң ү қ ү іш пердесіне тара анда) аны талады. Сонды тан оны ғ қ қ д рыстап ба алап аны тай білуіміз керек. Белгі о ұ ғ қ ң болса, баланы бет- лпеті згеріп, оз алып, ішіні ң ә ө қ ғ ң ауырсын аны бай алады. Б л белгілі бір жерден ғ қ ұ немесе т гел іштен аны талуы м мкін. Б дан бас а ішті ү қ ү ұ қ екі олмен (бимануальді) тексеру т сілі ішті о жа қ ә ң ң қ мы ын айма ыны атаюын аны тау а к мектеседі. қ ғ ң қ қ ғ ө

Жедел аппендицит кезіндегі анда ы қ ғ згерістер ө • Балаларды 45%-нда анда ы лейкоциттер саны ң қ ғ к бейеді (10 -15× 10 ө 9 ), кей кездері 10%-дан да к п. ө Ал а заны реактивтілігі т мендеген кезде ғ ң ө лейкоциттер саны алыпта ыдан да т мендеп қ ғ ө кетеді, б л кездері жедел аппендицитті ұ ң деструктивті т рлерін к реміз. Лейкоциттік ү ө формулада сол а ауыт у болып, тіпті жас ғ қ миелоциттерге дейін барады.

Балаларда ы жедел аппендициті ғ аны тауда ы хлоралгидратты р лі. қ ғ ң ө • Баланы мазасызданып оз ал анын, ң қ ғ ғ психоэмоциональды реакцияларын басу шін к птеген қ ү ө хирургтар баланы йы тап жат ан кезде тексеруді ұ қ қ олданады. Б л уа ытта ішті тексеру же ілдейді, қ ұ қ ң а ырындап пальпация ж ргізген кезде жедел аппендицит қ ү болса, ішті о жа мы ын б лігіне к шкенде й ыда ы ң ң қ қ ө ө ұ қ ғ бала мазасызданып (кейде оянып та кетеді), хирургті ң олын итермейді, ішті о жа мы ын б лігіні қ ң ң қ қ ө ң атай анын бай аймыз. Б л д рыс диагноз қ ғ қ ұ ұ к рсеткенімен, біраз к туді ажет етеді (баланы ө ү қ ң к пшілігі бірден йы тап кетпейді де, диагноз ою шін ө ұ қ қ ү 10 са аттай уа ыт кетеді), ал балада уа ытты к п ткізу ғ қ қ ө ө ауруды ас ынуына келеді. ң қ ә

• Сонды тан к п д рігерлер бала а эфир наркозын қ ө ә ғ олдануды сын ан. Ал азіргі та да жедел қ ұ ғ қ ң аппендицитті, бала йы тап жат анда аны тау шін 3% ұ қ қ қ ү хлоргидрат ерітіндісі олданылады. Тазарту қ клизмасынан кейін тік ішекке резина катетер енгізеді (15 cm-ге дейін), содан кейін шприцпен дене температурасына дейін жылытыл ан 3% хлоралгидрат ғ жібереді (1 жас а дейін – 10 -15 мл, 2 жас а дейін – қ қ 15 -20 мл, 3 жас а дейін – 20 -30 мл). 15 -20 мин. кейін қ бала йы тайды, ішті еріксіз атаюы мен ауырсынуы ұ қ ң қ о ай бай алады, м нымен атар психоэмоциональдік ң қ ұ қ реакциялар мен баланы оз алып кедергі жасауы ң қ ғ болмайды ж не Щеткин-Блюмберг белгісін де аны тай ә қ аламыз.

олданыл ан дебиеттер тізіміҚ ғ ә : • 1. Балалар хирургиясы. О улы / А. А. Дюсембаев, К. С. Ормантаев Семей 2008, қ қ 670 б. 2. Островерхов Г. Е. , Лубоцкий Д. Н. , Бомаш Ю. М. Оперативная хирургия и топографическая анатомия МИА 2005 3. Сергиенко В. И. , Петросян Э. А. , Фраучи И. В. Топографическая анатомия и оперативная хирургия: В 2 т. /Под общ. ред. акад. РАМН Ю. М. Лопухина М. : ГЭОТАР-Медиа 2005 Том 2. 4. Ашкрафт К. У. , Холдер Т. М. Детская хирургия. — ИЧП «Хардфорд» . Санкт-Петербург, 1996. -384 с. 5. А. Н. Никифоров ХИРУРГИЧЕСКИЕ ЗАБОЛЕВАНИЯ ПИЩЕВАРИТЕЛЬНОГО ТРАКТА У ДЕТЕЙ Учебное пособие Минск 2001 6. Хирургические болезни детского возраста: Учеб. : В 2 т. / Под ред. Ю. Ф. Исакова. – М. : ГЭОТАР-МЕД, 2004. – т. 1. – 632 с. : ил. 7. Интернет желілерінен: www. medicine. ru www. google. ru

Назарларыңызға рахмет!!!