«Астана медицна университті» АҚ Жалпы хирургия кафедрасы

«Астана медицна университті» АҚ Жалпы хирургия кафедрасы Орындаған: Аралбай Р. 325 ЖМ Тексерген: Алатаев Б. Б Астана 2017 Та ырыбы : Хирургиялы деонтологияқ қ

Медицина — е ежелгі маманды тарды бірі. Ол ем олданып, ң қ ң қ шипа дарытуды бай т жірибесін ме геріп, адам іс ң ә ң рекеттеріні зге т рлерінен ерекшеленетін белгілі бір ә ң ө ү асиеттер иеленеді. Медицина а да леуметтік қ ғ әасиеттер иеленеді. Медицина а да леуметтікқ ғ ә — саяси рылыс а байланысты алыптасатын зіндік ахла и ж не құ қ қ ө қ ә адамгершілік жосындар т н болма. ә қ

Деонтология (грекше deon –– тиісті, logos – ылым, ғ ілім) ымын ылым а ткен асырды басында ұғ ғ ғ ө ғ ң а ылшын философы И. Бентам енгізген. ғ Деонтология –– адамны к сіби мінез ң ә адамны к сіби мінезң ә — л ы туралы құ қ ылым. Деонтология, этиканы рамдас б лігі ғ ң құ ө болып табылады, ж не б л ылымдар ты ыз ә ұ ғ ғ байланысты бол анды тан оларды б ліп ғ қ ө арастыру а болмайды. қ ғ

Медициналы деонтология медицина ызыметкерлері қ қ ызыметіні моральді қ ңызыметіні моральдіқ ң — этикалы негіздерін, оларды қ ң рухани ж не жеке асиеттеріне ойылатын ә қ қ талаптарын, о ам мен халы алдында ы қ ғ қ ғ жауапкершіліктерін, нау астармен, оларды қ ңжауапкершіліктерін, нау астармен, оларды қ ң туыстарымен, ріптестермен зара ә ө арым қарымқ — атынастарын амтиды. қ қ

Медициналы деонтологияны ішінде ерекше орын алатын қ ң хирургиялы деонтология. қ йткені хирургті ж мысы ай заманда да Ө ң ұ қ к птеген иынды тар мен стресстік жа дайлар а толы болды. Д рігер ө қ қ ғ ғ ә хирургті алдына нау ас к п жа дайда мір мен лім арасында келеді. ң қ ө ғ ө өхирургті алдына нау ас к п жа дайда мір мен лім арасында келеді. ң қ ө ғ ө ө Сонды тан о ан жиі нау асты туыстарымен бетпе қ ғ қ ңСонды тан о ан жиі нау асты туыстарымен бетпеқ ғ қ ң — бет с йлесуге тура ө келеді, б ндай жа дайда хирург медициналы этика а идаларын ата ұ ғ қ қ ғ қ ңкеледі, б ндай жа дайда хирург медициналы этика а идаларын ата ұ ғ қ қ ғ қ ң са тау керек. қ

Д рігерлерді зара деонтологиялы йлесімділігі жым татулы ыны негізін рап, ә ң ө қ ү ұ ғ ң құ оны к сіби беделі мен берекесін арттырады. Сонды тан, зара арым ң ә қ ө қоны к сіби беделі мен берекесін арттырады. Сонды тан, зара арымң ә қ ө қ — атынаста ы қ ғ деонтологиялы а идаларды ата са тау р д рігерді формальді міндеті емес, қ қ ғ қ ң қ ә ә ңдеонтологиялы а идаларды ата са тау р д рігерді формальді міндеті емес, қ қ ғ қ ң қ ә ә ң рухани ажеттілігіне айналу а тиіс. Т менде кейбір деонтологиялы а идалар қ ғ ө қ қ ғ келтірілген: • Д рігерлер арасында ы арым ә ғ қ — атынас қ тере рметке, жанашырлы пен зара ң құ қ ө т сіністікке негізделуі тиіс. ү • зіні ріптестері туралы б где Ө ң ә ө ж ртты арасында ибат с йлеуге, ұ ң ғ ө кемшіліктері мен ателіктерін теріп, қ тал ы а салу а болмайды. қ ғ ғ • р д рігер зіні ріптестерінен Ә ә ө ң ә ам ор қ қ — пейілін аямай, олар шін ү кез — келген ж мыс т рін ат ару а даяр ұ ү қ ғ болуы (за а айшы келмейтін), ңғ қ “біріміз б ріміз шін, б ріміз біріміз ә ү ә шін”, ү — деген а иданы стануы тиіс. қ ғ ұ • ріптесі ні с тсіздігін т сініп, Ә ң ң ә ү к ілін ж батуы керек, сіресе ол өң ұ ң ә к сіби с тсіздікке шыра ан кезінде ә ә ұ ғ олдау к рсетуі қ ө ң – жымда ы ұ ғ йымшылды пен зара к мек ұ қ ө ө ахуалына негіз болады. • Егер ж мыс барысында ріптестер ұ ә арасында диагностика м селелері ә бойынша алауызды туындай алса, қ қ онда айтысушыларды еш айсысы з ң қ ө пікіріне ана табан тіреп, асарысып ғ қ алуы тиіс емес. М ндай жа дайда қ ұ ғ олар не рлым т жірибелі, рі ересек ғұ ә ә ріптесіні к мегіне ж гінуі тиіс. ә ң ө ү • Т жірибелі д рігерлерден а ыл ә ә қ — ке ес ң с рап келетін жас буын д рігерлерді ұ ә ң еш ашанда бетін айтару а, қ қ ғ к мектесуден бас тарту а болмайды. ө ғ • Стационарлы мекемедегі ріптестер қ ә пікіріне рметпен арауды құ қ ң этика — деонтологиялы ма ызы зор. қ ң

Д рігер мен орта буынды медицина ызыметкерлнріні зара ә қ ң ө арым қарымқ — атынасыны деонтологиялы қ ң қ аспектісі аса ма ызды м селелерді ң ә ң бірі болып табылады. Емдеу ж мыстарын ж зеге асыру а олайлы жа дай ұ ү ғ қ ғ жасау шін мынадай зара арым ү ө қжасау шін мынадай зара арымү ө қ — атынас а идалары белгіленген: қ қ ғ • Нау астарды алдында медбикені қ ң ңНау астарды алдында медбикені қ ң ң жо ары адамгершілік ж не к сіптік ғ ә ә беделін к термелеу. ө • Нау астарды аралап к руге ж не ем қ ө ә шараларын белгілеуге медбикелерді міндетті т рде атыстыру. ү қ • Нау астарды к зінше, б лімні қ ң ө ө ңНау астарды к зінше, б лімні қ ң ө ө ң ішінде медбикені ж мысына мін ң ұ та ып, рысып с йлеуге болмайды, ғ ұ өта ып, рысып с йлеуге болмайды, ғ ұ ө ол шін кабинет, ординатор б лмесі ү ө бар. • Д рігер нау астарды алдында, ә қ ңД рігер нау астарды алдында, ә қ ң оларды жазылып шы уына ң ғ медбикені ма ызды р л ң ң ө ат аратынын рдайым атап к рсетіп, қ ә өат аратынын рдайым атап к рсетіп, қ ә ө жа сы ж мыстарын ма тап отыруы қ ұ қ тиіс.

• Д рігерлік пияны са тау д режесі б кіл жауапкершілігімен ә құ қ ә ү д рігерді ар- жданына т седі, тек сол ана б л пияны ә ң ұ ү ғ ұ құ са тауды шектері андай болатынды ын шеше алады. қ ң қ ғ Сондай-а пациентте з денсаулы ыны жай-к йі туралы қ ө ғ ң ү егжей-тегжейлі а парат алу ы ы бар ж не де пациент ай ын қ құқ ғ ә қ талап ой ан кезде д рігер о ан толы а парат беруге міндетті. қ ғ ә ғ қ қ • Хирург ж мысыны не рлым ауыр жа тарыны бірі – ауыр ұ ң ғұ қ ң нау асты немесе айтыс бол ан нау асты туыстарымен қ ң қ ғ қ ң гімелесу. Б л аншалы ты ауыр болса да, гімелесуді ота әң ұ қ қ әң жаса ан хирург, б лімше ме герушісі ж не/немесе емхана ғ ө ң ә басшысы ж ргізуі тиіс. гімелесуді жымны бас а м шелеріні ү Әң ұ ң қ ү ң мойнына арту а жол берілмейді. Ота а дейінні зінде пациентті ғ ғ ң ө ң туыстары ауруды шынайы ауіптілігін ай ын білуі тиіс, нау ас ң қ қ қ жай-к йіні ауырлы ын ж не алда т р ан отаны т уекелін ү ң ғ ә ұ ғ ң ә асыру а немесе т мендетуге болмайды. ғ ө

• Деонтологиялы т р ыдан алып ара анда д рігерлік қ ұ ғ қ ғ ә ателік проблемасы те к рделі болып табылады, детте қ ө ү ә ол д рігерді нем райдылы , абайсызды пен к сіптік ә ң құ қ қ ә білімсіздік элементтерінсіз адал ниетті адасушылы ыны ғ ң салдары ретінде т сініледі. ү • Дәрігерлік қателіктер себептерінің арасында:

• ателіктер мен ятрогенияларды болдырмау шін Қ ү осындай жа дайлар а т ра ты талдау жасау, рт рлі ғ ғ ұ қ ә ү жиналыстар мен конференцияларда ашы тал ылау қ қ ажет, оларды негізгі ма саты д рігерді жазалау а қ ң қ ә ғ мтылу емес, ателікті себептерін іздестіру ж не ұ қ ң ә м ндай жа дай а болаша та жол бермеу шін барлы ұ ғ ғ қ ү қ іс-шараларды абылдау болуы тиіс. ателіктерін қ Қ мойындау д рігерді адал ниеттілігі мен жеке ерлігін ә ң талап етеді. « ателіктер сенде оларды халы а Қ ққ жариялау а ерлігі бол ан кезде ана ателіктер ғ ң ғ ғ қ болып табылады, біра олар т кк парлы сені оларды қ ә ә қ жасыру а т рткі болса, ылмыс а айналады» – деп ғ ү қ қ жазды XVIII асырда ы француз хирургі Жан-Луи ғ ғ Пти.

Медицинада ы ятрогения. ғ Ауру адамды емдеуде с зді ы палы ө ң қ к шті екені белгілі. Кейде ү медицина ызыметкерлері қ нау асты к зінше ятрогения деп қ ң ө аталатын, д рігерді а армай ә ң ңғ айт ан пікірінен, а ат ылы ынан қ ғ қ ғ туындайтын кеселге итермелейтін с зді айтып алады. Ятрогенді ө қ кеселдерді себептеріне жалпы ң ж не медициналы м дениетті ә қ ә ңж не медициналы м дениетті ә қ ә ң жетіспеушілігі, асы ысты , ғ қжетіспеушілігі, асы ысты , ғ қ нау ас а жа ымсыз диагнозды, қ қ ғнау ас а жа ымсыз диагнозды, қ қ ғ сыр ат болжамын, тексеру қ н тижелерін айтып ою жатады, ә қн тижелерін айтып ою жатады, ә қ андай сыр ат а шыра ан болса қ қ қ ұ ғ да, медицина ызыметкері қ нау асты психикасына қ ң жанашырлы пен арауы тиіс. қ қ

• За намалы де гейде «медициналы ызмет к рсету» ы ты ң қ қ ө құқ қ қ санатын енгізу елеулі деонтологиялы проблема а айналды, б л қ ғ ұ д рігерлер мен за герлерде бірм нді емес реакцияны туындатты. ә ң ә Медициналы ызметтер к рсету халы шін а ылы немесе тегін қ қ ө қ ү қ болуы м мкін, алайда олар р ашан оларды ж зеге асыратын ү ә қ ү медициналы йым мен персонал шін темсіз болады. «Медициналы қ ұ ү ө қ ызмет к рсету» мен «медициналы ызмет ету» т сініктерін қ ө қ қ ү арастыра отырып, б рінен б рын б л терминдерге т рмысты қ ә ұ ұ ұ қ сервисті андай да бір т р згерісіні ма ынасын ателікпен енгізуді ң қ ү ө ң ғ қ ң ажеті жо. Б л турасында орыс академигі А. Ф. Билибинні қ қ ұ ң т жырымы ділетті: «…д рігерлік – ызмет к рсету емес, ызмет ету ұ ә ә қ ө қ саласы» . ызмет ету мен ызмет к рсету т бірлес с здер болып табыла Қ қ ө ү ө отырып, арама- арсы ма ыналы м нге ие болады. ызмет ету – б л қ қ ғ қ ә Қ ұ д рігерді жан аямай кірісуі шін к ші мен еркін, кейде шабыттануын ә ң ү ү да ж мылдыру. Кызмет к рсету – міндеттерді адам мірін т ару шін ұ ө ө құ қ ү талап етілетін орасан зор моральды , кейде физикалы к ш-жігер қ қ ү ж мсаусыз орындау. ұ

орытынды: Қ Емдеу шараларыны н тижелі болуына ауру адам а засына ш факторды : ң ә ғ ү ңЕмдеу шараларыны н тижелі болуына ауру адам а засына ш факторды : ң ә ғ ү ң білікті емні , нау ас пен медицина ызыметкері арасында ы м лтіксіз ң қ қ ғ ү арым қарымқ — атынасты ж не эстетикалы , психикалы сезімдік т р ыдан қ ң ә қ қ ұ ғ мейілінше жа ымды сер ететін, о тайлы ортаны кешенді т рде ы пал ғ ә ң ң ү қ ету ар ылы жетуге болады. Ж не де б л факторлар бір мезгілде, қ ә ұету ар ылы жетуге болады. Ж не де б л факторлар бір мезгілде, қ ә ұ бірбір — бірінен ажырамас ы айда, рі саба таса рекет етуі ажет. ңғ ә қ ә қ

НАЗАР САЛҒАНДАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ! САУ БОЛЫҢЫЗДАР!!!