«Астана медицина университеті» А Қ о амды

«Астана медицина университеті» А Қ о амды денсаулы са тау кафедрасы № 1 Қ ғ қ қ қ С Ж Ө АЗА СТАН РЕСПУБЛИКАСЫ Қ Қ АЙМА АНДА Ы ТУБЕРКУЛЕЗ АУРУЫНЫ Ғ Ғ Ң РЛЫМЫ МЕН ДЕ ГЕЙІН ТАЛДАУ. ҚҰ Ң Орында ан: Алкенова М. ғ Тобы: 503 ДС Қ Тексерген: Байгенжеева Р. Қ АСТАНА-

Жоспары: I. Кіріспе. II. Негізгі б лім. ө a) Туберкулез статистикасы. b) Туберкулез м селелері ж ніндегі лтты орталы . ә ө ұ қ қ III. орытынды. Қ IV. Пайдалан ан дебиеттер. ғ ә

Кіріспе Туберкулез (лат. tuberculum – т мпешік), ескіше: рт ауру, к ксау – адам мен ө құ ө жануарларда болатын созылмалы ж палы ауру. Туберкулезді оздыр ышы – ұқ ң қ ғ микробактерияны (“Кох тая шасын”) неміс микробиологы Р. Кох (1843 – 1910) қ ашты (1882). Туберкулез микобактериялары жі ішке, т зу не с л иіліп келген ң ү ә тая шалар, зынды ы 1 – 10, ені 0, 2 – 0, 6 мкм. Туберкулезді ашы ж не жабы қ ұ ғ ң қ ә қ т рлері болады. Ашы т рінде а ыры та туберкулез тая шалары болады, ү қ қ қ қ сонды тан туберкулезді м ндай т рімен ауыратын адамдар те ауіпті деп қ ң ұ ү ө қ есептелінеді. Ал жабы т рінде а ыры та туберкулез тая шалары болмайды, қ ү қ қ біра дерт ас ынатын болса, туберкулезді м ндай т рімен ауыратын нау астар қ қ ң ұ ү қ да ауру ж тырады. Туберкулез тая шалары р т рлі органдарды, к бінесе кпені ұқ қ ә ү ө ө за ымдайды. Ауруды біліну сипаты туберкулезді т ріне, нау асты жасына, қ ң ң ү қ ң организмні жалпы жа дайына байланысты. Ауруды орта белгілері: дене ң ғ ң қ ызуыны к терілуі, т нге арай к п терлеушілік, й ыны ашуы ж не т бетті қ ң ө ү қ ө ұ қ ң қ ә ә ң нашарлауы. Нау ас ж деп, ашуланша келеді, ж мыс а абілеті т мендейді. қ ү қ ұ қ қ ө Туберкулез тая шалары т скен жерді тінінде кішкентай т мпешіктер пайда қ ү ң ө болады

Туберкулез леуметтік ма ызы бар ауру ә ң болып табылады ж не е бекке абілеттікті ә ң қ жо алту, уа ыттан тыс лімге алып келетін ғ қ ө медико- леуметтік проблема. ә

ДДС статистикасы бойынша туберкулез Ұ эпидемиясы 100000 адам а 50 жа дай. Біра ғ ғ қ аза стан Республикасында б л эпидемия Қ қ ұ 2 -3 есе арты. қ

Туберкулез ауруша ды ыны ң ғ ң динамикасы 2002 -2004 2005 2006 2007 -2008 2009 2010 2012 2015020406080100120140160180 154. 3 147. 4 132. 1 126 105. 5 86. 6 81. 7 61.

лім динамикасы: Ө 2000 2004 —

53% 8%14% 12% Продажи Созылмалы өкпелік формасы Алғаш анықталған Рецедив пенитенциарнлы мекеме тұрақты баспанасы жоқ

аза стан Республикасында туберкулезді де гейі Қ қ ң ң жо ары облыстар : ғ Батыс аза стан облысы Қ қ Атырау облысы Ма ыстау облысы ңғ А т бе облысы қ ө

Республикада ы туберкулез де гейі ғ ң т мен ө : Алматы облысы Алматы аласы қ О т стік аза стан облысы ң ү Қ қ

Р айма ында ы туберкулез лімі Қ ғ ғ ө жо ары де гейі: ғ ң А мола қ останай Қ Солт стік аза стан ү Қ қ Жамбыл Шы ыс аза стан ғ Қ қ Астана

Туберкулез м селелері лтты ә ұ қ орталы ы ғ аза стан Республикасы Денсаулы са тау министрлігіні ылыми-зерттеу Қ қ қ қ ң ғ мекемесі. 1932 жылы Алматы туберкулез диспансеріні негізінде рыл ан. ң құ ғ 1998 жылдан Туберкулез м селелері лтты орталы ы деп аталады. ә ұ қ ғ

Орталы рамы: қ құ 1. Туберкулезге арсы шараларды йымдастыру мен жоспарлау; қ ұ 2. Бастап ы ж не созылмалы туберкулез; қ ә 3. Рецидив (ауруды айталануы) ж не дифференциалды диагностика; ң қ ә 4. Балалар мен жас спірімдердегі кпе туберкулезі; ө ө 5. Фтизиохирургия; 6. кпеден тыс туберкулез (остеохирургия, гинекологиялы ж не Ө қ ә урологиялы топтармен); қ 7. Эпидемиология ж не микробиология, зертханалы диагностика ә қ (патоморфология, иммунология мен клиникалы ж не экспресс тобымен) қ ә б лімдері бар ө.

ылыми ба ыттары: Ғ ғ аза станны жеке ірлеріне т н туберкулез эпидемиологиясын зерттеу; Қ қ ң өң ә Туберкулезден арылу шараларын бір ж йеге келтіріп, одан рі жетілдіру; ү ә Туберкулезді д ріге т зімді т рін емдеу жолдарын, туберкулез дертіне ң ә ө ү ішекті ң дисбактериозының серін аны тау; ә қ Туберкулез микобактериясыны ң бета-лактамаза а бейімделу белсенділігі ғ негізінде балалар мен жас спірімдердегі туберкулез т ріні д ріге ө ү ң ә т зімділігін емдеуді жа а жолдарын жетілдіру; ө ң ң Д рімен, хирургиялы жолмен, дертті патогенезіне арай емдеу дістеріні ә қ ң қ ә ң тиімділігін арттыру.

орытынды: Қ Бізді елімізде туберкулезбен к рес мемлекеттік де гейде ж ргізіліп келеді. ң ү Ж не лі де леуметтік ткір м селелерді атарында т р. Жыл сайын кімет ә ә ә ө ә ң қ ұ Ү тарапынан б лініп жат ан аржылы олдау ар ылы туберкулезбен к рес ө қ қ қ ү жа сы н тиже к рсетті. сіресе, туберкулезге арсы ткізілген шаралар мен қ ә ө Ә қ ө мемлекеттік олдау ауру а шалды у к рсеткішін т мендетіп, таралу ау ымын қ ғ ғ ө ө қ азайтты. рі лім-жітім к рсеткіші де жыл санап азайып келеді. Ә ө ө Со ы он жылда ы к рсеткішті араса , аза станда туберкулезге шалды у – ңғ ғ ө қ қ Қ қ ғ 52, 4%- а, ал лім-жітім 72, 8%- а т мендеген. Биыл ы, 2014 жыл ы ғ ө ғ ғ к рсеткіштер де к іл уантарлы тай. Осы жылды 11 айын ортындыласа , ө өң қ қ туберкулез ас ына т скен жа дайлар саны б рын ыдай к п емес. Ауру а қ ү ғ ұ ғ ө ғ шалды у елімізде 12, 0%- а, ал лім-жітім ж з мы адам а ша анда 4, 5 -ке ғ ғ ө ү ң ғ ққ (19, 0%) т мендеді. Б ан дейін 5, 5 -ке те бол ан. аза стан жыл сайын ө ұғ ң ғ Қ қ туберкулезге арсы к рсеткіш бойынша Еуропа айма тары Денсаулы са тау қ ө қ қ қ йымыны н ижесімен те есеп к рсетеді. ұ ң ә ң ө

Дүниежүзілік Денсаулық сақтау саласының 2011 жылы алға қойған мақсаты Қазақстанда Туберкулезге қарсы Ұлттық бағдарлама аясында толығымен жүзеге асты. Бірақ туберкулезбен күреске ішкі және сыртқы көші-қон кері әсер етіп отыр. Сондықтан, мигранттар арасында туберкулезге бақылау орнату бағдарламасын жүзеге асыру аса маңызды. Және 2014 -2020 жылдарға арналған туберкулезбен күрес шараларына – диагностика бойынша медициналық қызмет көрсету, дертті алдын ала анықтау, тұрақты мекенжайы жоқ мигранттар арасында туберкулездің алдын алу мен оны емдеуге жоғары деңгейде көңіл бөлініп келеді.

Пайдалан ан дебиеттер: ғ ә 1. « аза стан» : лтты энцклопедия / Бас редактор . Нысанбаев – Алматы Қ қ Ұ қ Ә « аза Қ қ энциклопедиясы » Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5 -89800 -123 -9 , VIII том 2. « аза стан» : лтты энциклопедия / Бас редактор . Нысанбаев – Алматы Қ қ Ұ қ Ә « аза энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5 -89800 -123 -9, Қ қ VIII том 3. Жо ары а к терілі із ↑ Патологиялы анотомия терминдеріні орысша – ғ ғ ө ң қ ң латынша – аза ша т сініктеме с здігі. — А т бе. ISBN 9965 -437 -40 -8 қ қ ү ө қ ө