« Астана медицина университеті » АҚ

« Астана медицина университеті » АҚ Кафедра: о амды денсаулы са тау № 1 Қ ғ қ қ қ Факультет: о амды денсаулы са тау Қ ғ қ қ қ П нні аты: ә ң о амды денсаулы са тауҚ ғ қ қ қ С Ж Ө Тақырыбы: Тіркеу, Ауруларды халы аралы жіктелуі ң қ қ Оқытушы: Байгенжеева Р. К Орындаған: Әшірепиев М. М Топ: 503 — ҚДС Астана-

Жоспар: Кіріспе 1. АХЖ мақсаты, міндеттері 2. АХЖ СИПАТТАМАСЫ 3. Аурулардың Халықаралық Номенклатурасы 4. Ауурулар жіктелуінің жалпы қағидалары орытындыҚ Пайдаланыл ан дебиеттер тізімі ғ ә

Кіріспе Аурулар мен денсаулы а байланысты м селелерді ққ ә ң халы аралы статистикалы жіктемесі қ қ қ (а ылш. ғ International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems ) денсаулы қ са тауды жетекші статистикалы ж не жіктемелік негізі қ ң қ ә ретінде олданылатын жат. р бір он жыл қ құ Ә сайын Д ниеж зілік денсаулы са тау йымыны ү ү қ қ ұ ң (ДДС ) ба ылауымен айта аралып отырады. Ауруларды Ұ қ қ қ ң халы аралы жіктемесі методикалы дістер мен қ қ қ ә материалдарды халы аралы ң қ қ салыстырымдылы ыны бірлігін амтамасыз ететін ғ ң қ нормативтік жат болып табылады. құ азіргі кезде «Ауруларды халы аралы жіктемесіні оныншы Қ ң қ қ ң айта арауы» ( қ қ АХЖ-10 , ICD-10 ) аза стан денсаулы са тау саласыны а паратты ж йесінде Қ қ қ қ ң қ қ ү АХЖ-10 олдануды 2010 жылдан бастады қ

АХЖ мақсаты, міндеттері АХЖ ма саты – ж йелеген тіркеу, сараптама, р қ ү ә т рлі уа ытта р т рлі мемлекеттер мен ү қ ә ү айма тардан алын ан лім мен ауруша ды қ ғ ө ң қ жайлы м ліметтерді салыстыру мен ә интерпретациялау шін жа дай жасау. АХЖ ү ғ ауруды немесе бас а да денсаулы а ң қ ққ байланысты м селелерді диагнозыны ауызша ә ң ң т жырымдамасын м ліметтерді са тау а, ұ ә қ ғ пайдалану а ж не талдау а олайлы ғ ә ғ қ ріптік-санды т жырымдама а айналдыру шін ә қ ұ ғ ү олданылады. қ

Д ние ж зілік денсаулы са тау йымыны ү ү қ қ ұ ң туы

АХЖ рылуықұ Этиология принципі.

АХЖ-10 үш томнан тұрады: I

АХЖ-10 XXI класс I Кейбір ж палы ж не паразитарлы аурулар(A 00 -B 99)ұқ ә II Жа а т зілістер(C 00 -D 48) ң ү III ан ауруы, ан т зу а заларыны иммунды механизміні б зылуына атыстыжеке аурулар(D 50 -D 89) Қ қ ү ғ ң ң ұ қ IV Эндокринді аурулар, тама тану ж не зат алмасу а заларыны б зылыстары(E 00 -E 90) қ ә ғ ң ұ V Психиканы б зылыстары ж не мінез лы ты б зылыстары(F 00 -F 99) ң ұ ә құ қ ң ұ VI Ж йке ж йесіні б зылыстары(G 00 -G 99) ү ү ң ұ VII К з ж не оны осымшаларыны аурулары(H 00 -H 59) ө ә ң қ ң VIII ла ж не емізік т різді сінді аурулары(H 60 -H 99) Құ қ ә ә ө IX анайналым ж йесіні аурулары(I 00 -I 99) Қ ү ң X Тыныс алу ж йесіні аурулары(J 00 -J 99) ү ң XI Ас орыту ж йесіні аурулары(K 00 -K 99) қ ү ң XII Тері ж не тер асты шел абатыны аурулары(L 00 -L 99) ә қ ң XIII Тері- б лшы ет ж йесіні ж не д некер тініні аурулары(M 00 -M 99) ұ қ ү ң ә ә ң XIV З р шы ару ж йесіні аурулары(N 00 -N 99) ә ғ ү ң XV Ж ктілік, боосану ж не босан аннан кейінгі кезе (O 00 -O 99) ү ә ғ ң XVI Перинатальді кезе де пайдабол ан жеке жа дайлар(P 00 -P 99) ң ғ ғ XVII туа пайда бол ан а аулар, т р згеру ж не хромосомды б зылыстар(Q 00 -Q 99) ғ қ ү ө ә қ ұ XVIII Клиникалы ж не лобороторлы зерттеу кезінде аны тал ансимптомдпр, бас а тарау қ ә қ ғ қ жіктемесінде к рсетілмеген белгілер ж не алыпты жа дайдан ауыт улар(R 00 -R 99) ө ә қ ғ қ XIX Жара аттану, улану ж не сырт ы ортаны бас ада рекеттері(S 00 -T 98) қ ә қ ң қ ә XXАуруша ды пен лімні сырт ы себептері(V 01 -Y 98) ң қ ө ң қ XXI Халы денсаулы ына ж не емдеу мекемелеріне аралу а сер ететін факторлар(Z 00 -Z 98) қ ғ ә

АХЖ СИПАТТАМАСЫ Ауруларды салдарына атысты (за ымдану мен б зылуларды оса ал анда) жіктелу ң қ қ ұ қ ғ ж ніндегі б л н с аулы ты 1980 ж. ДД а ылшын тілінде жариялады. Кейін ол ө ұ ұ қ қ Ұ ғ к птеген тілдерге аударылды. ө Е ж не ЖБХТ бір-бірінен ерекшеленетін ш жіктелуден т рады, оларды Қ ә Ә ү ұ ң р айсысы ауруды т рлі салдарына атысты болып келеді. ә қ ң ү қ Б зылулар ұ (код І) психологиялы , физиологиялы немесе анатомиялы рылымны қ құ ң немесе функцияны ауыт уын, и болмаса жойылуын амтиды. ң қ ә қ І код рылымыны негізін онды тан кейінгі н кте алдында екі белгі ж не одан кейін құ ң қ ү ә бір белгі райды. Кейбір жа дайларда т ртінші белгі олданылады. Б л жіктелу шін құ ғ ө қ ұ ү алфавиттік к рсеткіш арастырыл ан. ө қ ғ Е бекке абілеттілікті т мендеуі ң қ ң ө (код D) адам шін алыпты болып саналатын ү қ т сілмен немесе сондай шекте рекет ету абілетіні болмауын немесе андай да ә ә қ ң қ шектелуі т ріндегі б зылыстарды салдарын к рсетеді, с йтіп, е бекке абілеттікті ү ұ ң ө ө ң қ ң т мендеуі жеке адам (т л а) де гейіндегі б зылыстарды бейнелейді. ө ұ ғ ң ұ D коды рылымыны негізін екі белгі ж не онды н ктеден кейін осымша белгі құ ң ә қ ү қ пайдалану м мкіндігі райды. Б л жіктелу шін алфавиттік к рсеткіш ү құ ұ ү ө арастырылма ан. қ ғ леуметтік жеткіліксіздік (код Н) – б л адамны е бекке абілетіні зіне мірде Ә ұ ң ң қ ң ө ө алыпты болып саналатын қ

Ауруларды Халы аралы Номенклатурасың қ қ 1970 ж. Халы аралы медициналы ылыми йымдарды ке есі қ қ қ ғ ұ ң ң (ХМ К) м ше- йымдарыны к мегімен Ауруларды Халы аралы ҒҰ ү ұ ң ө ң қ қ номенклатурасын дайындауды ол а алды, 1972 -1974 жж. қ ғ номенклатураны ал аш ы н с асыны бес томы жары к рді. ң ғ қ ұ қ ң қ ө Дегенмен, кейін на ыз халы аралы болатындай номенклатураны ғ қ қ ру тек ХМ К м шелері амтамасыз ете алатын номенклатура а құ ҒҰ ү қ ғ ара анда, не рлым ке ірек ке ес берушілік олдауды талап қ ғ ғұ ң ң қ ететіндігі аны талды. 1975 ж. АХН ХМ К мен ДД -ны бірлескен қ ҒҰ Ұ ң жобасына айналды, ол екі йымны кілдерінен т ратын комитетті ұ ң ө ұ ң техникалы басшылы ымен бас арылып келді. қ ғ қ АХН-ны басты ма саты — рбір нозологиялы бірлікке бір ң қ ә қ сыныл ан атау беру. М ндай атауды та дауды негізгі белгілері ұ ғ ұ ң ң ретінде болу а тиістілері: спецификалылы ы (бір ауру а олданыла ғ ғ ғ қ алатын болуы), бір м нділігі, ә атауды зі, м мкін бол анынша, ауруды негізгі м нін к рсетіп ң ө ү ғ ң ә ө т руы, барынша о айлы ы; б дан бас а (м мкін бол анынша), ұ ң ғ ұ қ ү ғ ауруды атауы оны себебіне негізделуі тиіс. Сонымен атар, ң ң қ жо арыда келтірілген белгілерге ғ

Ауурулар жіктелуінің жалпы қағидалары «Жіктелу – б л жина тау дісі. Бірнеше жіктелулерді табысты ұ қ ә пайдалану а болады: клиницист, патологанатом ж не за гер, р ғ ә ң ә айсысы з т р ысынан, толы негізбен ауруларды ж не лім қ ө ұ ғ қ ә ө себептерін зерделеніп отыр ан м селені шешілуіне б рінен де ғ ә ң ә к бірек ж рдемдесіп, орта орытындылар а келуге к мектесетіндей ө ә қ қ ғ ө етіп жіктей алады» . Ауруларды статистикалы жіктелуі патологиялы к йлерді б кіл ң қ қ ү ң ү жиынты ын амтитын бір-бірін болдырмайтын айдарларды белгілі ғ қ ң санымен шектелуі тиіс. Айдарларды ауруларды статистикалы қ зерделеуді же ілдететі дей ылып та дап алу ажет. Денсаулы ң ң қ қ са тау шін айры ша ма ызы бар немесе ке інен тарал ан на ты ауру қ ү қ ң ң ғ қ жеке айдармен сынылуы тиіс. Кері жа дайдарлар б лек, біра ұ ғ ө қ тектес ауруларды амтитын болады. рбір ауру немесе патологиялы қ Ә қ к й айдарлар тізімінде ата белгілі орын алуы тиіс. Сонымен, б кіл ү қ ң ү жіктелу бойы йтеуір бір на ты айдарлар а жат ызу а келмейтін ә қ ғ бас а ж не аралас к йлер шін алдын ала айдарлар арастырылуы қ ә ү ү қ тиіс. Аралас к йлерге жат ызылатын к йлерді саны барынша аз ү қ ү ң болуы тиіс. Д л осы топтау элементі статистикалы жіктелу ішінде ә қ рбір белгілі ауру шін жеке атауды болуы тиіс аурулар ә ү ң номенклатурасынан айры ша етеді. қ

орытындыҚ АХЖ негізін р айсысыны саны он а дейін жететін т рт ә қ ң ғ ө м нді ша ын айдарлар а рі арай б лінетін ш м нді ә ғ ғ ә қ ө ү ә айдарларды кодпен жазыл ан біры ай тізімін райды. ң ғ ңғ құ Б ры ы айта арауларда ы кодпен жазуды санды ұ ңғ қ қ ғ ң қ ж йесіні орнына Оныншы айта арастырылуда кодты ү ң қ қ ң бірінші белгісі ретінде ріп ж не екінші, шінші ж не т ртінші ә ә ү ә ө белгісінде сан жазыл ан ріптік-санды код пайдаланыл ан. ғ ә қ ғ Сонымен, кодтарды болуы м мкін н мірлер А 00. 0 -ден ң ү ө Z 99. 9 — а дейін созылады. U ріпі пайдаланылмайды ғ ә

Пайдаланыл ан дебиеттер тізіміғ ә kk. wikipedia. org/wiki Қазақстанның денсаулық сақтау саласының ақпараттық жүйесінде оныншы қаралымның денсаулығына байланысты аурулар мен проблемалардың халықаралық статистикалық жіктемесін қолдану жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 2009 жылғы 19 қазандағы № 543 бұйрығы