Астана медицина университеті» АҚ № 1 балалар аурулауры

Астана медицина университеті» АҚ № 1 балалар аурулауры кафедрасы Баланы физикалы ж не ң қ ә ж йке-психикалы дамуын ү қ ба алау. ғ Орында андар: рбантай Б. Б ғ Құ 534 -ЖМ Тексерген: Аманкулова А. А.

Физикалы дамуы қ Баланы міріні рбір кезе індегі ң ө ң ә ң физикалы дамуы қ -б л а засыны биологиялы дамуда жеткен жасы мен ұ ғ ң қ ж мыс а абілеттілігін сипаттайтын морфофункционалды ұ қ қ қ ж не функционалды асиеттеріні жиынты ы. Физикалы ә қ қ ң ғ қ даму терміні жа дайдын сол уа ытта ы сипатын емес даму ғ қ ғ динамикасын бейнелейді. Даму з негізгі процессті амтды: қ 1 ) су – жасуша саныны артуы немесе жасуша ө ң к леміні лкейюі ( б лшы еттерде, д йке тінінде, т. е. ө ң ү ұ қ ү санды процесс ) қ 2) а за мен тіндерді дифференциациясы , ғ ң 3) формообразования , сапалы згерістер. қ ө

Баланы суіне сер ететін факторларң ө ә • генетикалы қ • орша ан орталы Қ ғ қ • иын классифицирленген Қ (трудноклассифицируемые)

суді генді ж не Ө ң ә нейроэндокринді регуляциясы. • Жатырішілік даму кезінде ма ызды болып ң жатырлы қ анайналым мен плацентарлы перфузия қ қ. Сонымен атар ананы қ ң плацентарлы гормоныны ма ызы зор. қ ң ң • Инсулин, СТГ(хондрогенез), тироксин ( остеогенез). СТГ 2 -3 жасында активтілігі т мен, максимум рекеті – 3 -11 жасында. ө ә • Оны серлері: а уызды –анаболикалы сері = тінні , ң ә қ қ қ ә ң б лшы етті , ішкі а заларды суіне, тіндердегі с йы ты рамыныі ү қ ң ғ ң ө ұ қ қ құ суіне септігін тигізеді. ө • Тироксин –максималді сері 5 жас а дейін, кейін пубертатты периодта. ә қ • Эффектілері: остеогенді активтілікті стимуляциясы. ң • Андрогендер –максимальді активтілік пубертатты период. • Эффектілері: б шлы ет тіні дамуыны к шеюі, энхондральді ұ қ ң ү с йектену, с йекті хондропластикалы суі. Пубертаттан кейін ү ү ң қ ө эпифизарлы зоналарды жабылуына сер етіп, суді то татады. ң ә ө қ

иын классифицирленгенҚ (трудноклассифицируемые) Жіктілік пен босануды реттік н мірі, ң ө Босану кезіндегі гестация уа ыты, қ н ресте туыл ан кездегі дене салма ы, ә ғ ғ анасыны жасы, ң бала туыл ан кездегі жыл мезгілі. ғ

• Баланы физикалы дамуын ба алау дістері: ң қ ғ ә Антропометрия. Соматоскопия. Физиометриялы к рсеткінтерді аны тау. қ ө қ Динамометрия Физикалы ж мыс а абілеттігін анытау. (стептест, қ ұ қ қ велоэргометрия) • Баланы фзикалы дамуыны негізгі критерийлері болып ң қ ң келесілерсаналады: • -дене массасы; • -Дене зынды ы (бойы); ұ ғ • — Бас айналымы; • — Кеуде уысыны айналымы; ұ ң • — Б л к рсеткіштерді пропорционалды ы ұ ө ң ғ

• Соматометриялы к рсеткіштердіқ ө денені р т рлі ң ә ү параметрлерін: дене, т л а, ая — олдарды зынды тарын, дене ұ ғ қ қ ң ұ қ массасын, к кірек торыны , бас, иы , сан ше берлерін лшеу ж не ө ң қ ң ө ә тістеріні санын санау жолдарымен аны тайды. ң қ • Соматоскопиялы к рсеткіштерге қ ө баланы арау кезінде қ ба аланатын к рсеткіштер: дене бітіміні т рі, май басу д режесі, ғ ө ң ү ә б лшы етті тонусы мен дамуы, а а с йегіні , омырт аны , кеуде ұ қ ңқ ү ң қ ң торыны , ая тарды , табанны пішіндері, екіншілік жыныс ң қ ң ң белгілеріні дамуы жатады. ң • Физиометриялы к рсеткіштер қ ө а заны функционалды ғ ң қ жа дайын сипаттайды. детте, кпені тіршілік сыйымдылы ын, ғ Ә ө ң ғ олды ж не ая б лшы еттеріні к шін, артериалды ан ысымын қ ң ә қ ұ қ ң ү қ қ қ ж не ж ректі со у жиілігін аны тауды олданады. ә ү ң ғ қ қ

Балаларды бойын лшеуң ө 1 -жас а дейінгі балаларды бойын қ ң горизонтальды бой лшегішпен ө анытайды К ндізгі уа ытта ж ргізілуі тиісті; ү қ ү Ая тары т зу, тізелері жазыл ан ау ытта; қ ү ғ қ кшелері лшегішті ая перегородкасына , ал башпайлары жо ары Ө ө ң қ ғ арап т руы керек; қ ұ • 1 жастан лкен балаларды бойын ү ң вертикальды бой лшегішпен ө аны тайды. қ К ндізгі уа ытта ж ргізілуі тиісті; ү қ ү Бала жалан ая , бас киімсіз, табандары толы ымен еденде болып, қ ғ балаларды кшесі, б ксесі ж не жауырындары бой лшегішке ң ө ө ә ө тікелей жанасуы ажет; қ Басты орналасуы келесідей болуы керек- к з бен ла ты жо ар ы ң ө құ қ ң ғ ғ ыры бір горизонталды сызы та бол ан шарт. қ қ ғ

Жетіліп туыл ан баланы бойы – 46 -56 см. ғ ң Орташа лдарды бойы – 50, 7 см, ыздардікі – 50, 2 см. ұ ң қ міріні 1 жасында ы баланы дене зынды ы келесідей саналуы Ө ң ғ ң ұ ғ м мкін ү І кварталда ай сайын 3 см седі =9 см ө ІІ кварталда ай сайын 2, 5 см седі = 7, 5 см ө ІІІ кварталда ай сайын 1, 5 -2 см= 4, 5 – 8 см IVкварталда ай сайын 1, 0 см= 3 см • Сонымен 1 -ші жыл ішнде бала+25 см бой осады. 1 жаста ы баланы қ ғ ң бойы – 75 -76 см. • 2 -ші жылында баланы бойы 12 -13 см-ге лкейеді. 3 –ші жылы + 7 -8 ң ү см-ге.

Баланы бойын есептеу формуласы: ң 4 жас а дейін 100+8 (4 -п) п – жасы қ 4 жастан кейін 100+6(п -4) п – жасы немесе 8 жаста ы баланы бойы 130 см. р ғ ң Ә жетіспейтін жылына 7 санына азайтамыз. р арты жасына 5 см осамыз. Ә қ қ

Балаларды дене салма ын лшеуң ғ ө 1 жас а дейінгі балаларды горизонтальды таразыда лшейді; қ ө Бала жала аш немесе подгузникте болу керек; ң Бала тама тандырылмауы керек ж не та ы уа ытта ж ргізілуі керек; қ ә ңғ қ ү 2 жастан жо ары балаларды лшеу вертикальды таразыда ж ргізеді; ғ ө ү • Жетіліп туыл ан балалар а массасы 2500 -жатады ғ ғ • 1 айында – 600 гр. осады. қ • 2 айында — 800 гр • 3 айында – 750 гр • 4 айында – 700 гр • 5 айында – 650 гр т. с. с.

• Дене салма ын есептеу формуласы: ғ • І — жарты жылды ында: m + 800 x n , ғ M – туыл анда ы салма ы, n — ғ ғ ғ айы • ІІ – жарты жылды ында: ғ • (800 х 6) + 400(n – 6) n – айы. 6 айлы бала салма – 4, 800 осады. қ қ қ • 2 -5 жас : =2 n+9 • 4 -7 жас: =10, 5+2 N • 5 -12 жас: = 3 n+4 • 12 -16 жас: =5 n-20 •

Шала туыл ан балаларды салма осу кестесіғ қ қ қ

Бас айналымы жетіліп туыл ан балада – 34 -36 см (БА)ғ • 1 жас а дейінгі есептеу жолы: қ • 6 айда — 43 см. р жетпейтін айынан 1, 5 см алады. р Ә Ә арты айына 0, 5 см осады. қ қ • 2 – 15 жаста ы балада: ғ • 5 жаста ы баланы бас айналымы – 50 см. р жетпейтін ғ ң Ә санына 1 см азайтады. р арты санына 0, 6 см осады. Ә қ қ • БА 6 ай а дейін = 43 -1, 5(6 -n); ғ • 6 айдан кейін- 43+0, 5(n-6),

• Кеуде айналымы ЖТБ – 32 – 34 (КА) • 1 жас а дейінгі балаларда есептеу жолы: 6 айлы баланы КА – 45 қ қ ң см. • р жетпейтін айына 2 см азайтады. р арты айына 0, 5 см осады. Ә Ә қ қ • 2 – 15 жаста ы баланы КА: ғ ң • 10 жас а дейін 63 – 1, 5 (10 -n) , n- жасы. қ • 10 жастан кейін 63 + (n -10), n- жасы. • 10 жаста ы баланы кеуде айналымы ғ ң • Айында «Ай асу» аны талады: ол бас айналымы мен кеуде қ қ айналымыны те есуі ң ң

Физкалы дамуды индекстері туралы қ ң т сінік ү Л. И Чулицкая индексі-3 иы айналымы(см)+сан айналымы(см) қ +балтыр айналымы(см)-дене зынды ы(см). мірді бірінші ұ ғ Ө ң жасында ы балаларды нормотрофия кезіндегі индексі – 20 -25 ке те , ғ ң ң 2 -3 жаста-20 см, 6 -7 жасында-10 -15 см. Индексті т мендеуі ң ө гипотрофияны к рсетеді. ө Кетле 1 индексі – дене массасыны (г) дене зынды ына(см) ң ұ ғ атынасы. Нормотрофия кезінде 60 -70 болуы керек. қ Эрисман индексі- кеуде айналымы мен дене зынды ыны жартысы ұ ғ ң арасында ы айырмашылы. Н рестелерде 8 -10 см, 1 жас а дейін ғ қ ә қ -10 -13, 5 см, 2 -2, 5 жаста-12 -13 см, 6 -8 жаста-0. Тур индексі- кеуде айналымы мен бас айналымы арасында ы ғ айырмашылы. 4 ай а дейінгі балаларда –(-2 см), 4 айда-0, 1 жылда- қ ғ (+2). 1 жылдан кейін айрмашылы n-ан 2 n- а дейінгі интервалды қ ғ болуы тиіс, n- жасы жылмен. Прке индексі- т р ан кездегі бойы(см)-отыр ан кезде (см) ұ ғ ғ *100% • Отыр ан кездегі бойы (см) ғ

Балаларды ФД Цинтельдік діс ң ә бойынша ба алау ғ • Барлы атар 100 б лікке — процентильге б леді, оларды те ортасы қ қ ө ө ң ң Р 50 — медиана деп аталады. рбір центиль, зерттелетін б ліктерді Ә ө ң проценттік атынасын сипаттайды. К бінесе Р 3, Р 10, Р 25, Р 50, Р 75, қ ө Р 90, Р 97 процентильдері олданылады. Белгілерді Р 25 — Р 75 қ ң шегіндегі к лемдері орташа а жатады. ө ғ • Баланы массасы, дене зынды ы т. с. с цинтельдік шкала а с йкес ң ұ ғ ғ ә зіндік «коридоры» болады. ө • 3 -тен 10 — а дейін — т мен, 10 -25 -ке — орташадан т мен, ғ ө ө 25 -75 -ке — орташа, 75 -90 — а — орташадан жо ары, 90 -97 — жо ары ғ ғ ғ деп ба аланады. ғ • 3 -ші цинтиль -3%, 10 -ші цинтель-7%, 25 -ші цинтель- 15%, • 25 -75 -ші цинтель-50% — балаларда кездеседі, 90 -97 — те жо ары ө ғ к рсеткіш, арнайы тексерулерге жіберу ажет. ө қ

• Цинтильдік таблица к мегімен ФД ө йлесімділігін ү (пропорционалды ын) ғ аны тау а болады. қ ғ Егер антропометриялы к рсеткіштер коридор номерлері қ ө бірдей немесе кез келген екі к рсеткіш айырымы 1 ө катардан к п болмаса (мысалы: 1, 1, 1, 2, 1 -; 3, 4, 3, 4; т. с. с) ө онда ФД пропорционалды немесе йлесімді. ү Егер Коридо номері арасында ы айырмашылы 2 -ден к п ғ қ ө болса, (2, 4, 3, 4; 1, 1, 3, 3; ), онда диспропорционалды немесе дисгармониялы. қ Егер коридор номері арасында ы айырмашылы 3 ж не ғ қ ә одан да к п болса (1, 3, 4, 5; 2, 3, 5), онда ФД ө кенет диспропорционалды.

Баланы ж йке-психикалы дамуын ба алау. ң ү қ ғ Денсаулы топтары. қ Балалар денсаулы ыны жа дайына байланысты 5 топ а б лінеді. ғ ң ғ қ ө І топта денсаулы ында ауыт улары жо , ба ылау уа ытында ауырма ан балалар. ғ қ қ ғ ІІ топта – жиі ауыратын балалар, морфологиялы жетілмегендігіне байланысты қ функциональды ауыт улары бар балалар. қ ІІІ – V топта – созылмалы аурулары немесе а аулары бар балалар компенсация, қ субкомпенсация, декоменсация жа дайларында. ғ І топта ы балалар а келесі алдын алу шараларды ж ргізіледі: ғ ғ ү А – к н т ртібін са тау. ү ә қ Б – тама тану рационын ке ейту. қ ң В – шыны тыру қ Г – егулер. Д- календарлы диспансеризация Е – лабораториялы тексерулер. қ ІІ – топта ы балалар а арнайы сауы тыру шаралары ж ргізіледі. ғ ғ қ ү ІІІ – V топта ы балалар диспансерлік есепке алынады. № 30 Форма толтырылады, педиатр ғ ж не бас а мамандармен ба ыланады. ә қ қ

Баланы йы тау уа ытын есептеу: ң ұ қ қ 1 жас а дейін 22 – ½ m , m – айы қ 1 жастан жо ары 16 – ½ n , n- жасы. ғ

орша ан ортаны жас бала сезім органдары ар ылы тани бастайды. Қ ғ қ Шартты рефлекс пайда болу шін ми абыршы ыны жетілуімен ү қ ғ ң атар сезім м шелеріні жа сы дамуы шартты. қ ү ң қ Олар, иіс тану, к ру, ө сезу, есту, д м т йсігі. ә ү Жа а ту ан баланы ң ғ ң иіс тану абілетіқ жа сы дамы ан. рт рлі қ ғ Ә ү иіске ол т шкіріп, бет лпетін былтады. Н рестені туа салысымен ү ә құ ә ң к ру абілеті болады. Біра , к з оз алысы леспеген ж не жиі ыли ө қ қ ө қ ғ ү ә қ болып келеді. Б л ылилы бала рт рлі сем жылтыра заттар а ұ қ қ ә ү ә қ ғ к зін тіге баста анда кетеді. 6 айдан бастап т рлі-т сті ажыратады. ө ғ ү ү

Есту абілеті. қ Туа сала н ресте тек атты дыбыстарды естиді, 2 ә қ ж мадан бастап з анасыны дауысын ажырата бастайды, ал 6 айдан ұ ө ң бастап дауысты екпінін ажыратады: зекіп рыс ан а жылайды, жылы ң ұ қ ғ с зге к леді. ө ү Д м айыру абілеті ә қ ту аннан бастап жа сы дамы ан ( ант ос ан суды ғ қ қ қ жа сы ішеді). қ Дене сезімі те жа сы дамы ан шымшу, т рту, жо ары температура та ы ө қ ғ ү ғ ғ бас а факторлар а тыжырынып, оз алып, жылап жауап айтарады. қ ғ қ Баланы орталы нерв ж йесі тез оз ыш ж не тез тоз ыш. Жа а ң қ ү қ ғ ә ғ ң орта а, жа а ж здерге бала сершіл болады, біраздан кейін бала ғ ң ү ә қ шаршап мазасызданып кетеді. Баланы бір алыпты жайбара ат нерв ң қ қ ж йесіні алыптасуы шін сабырлы орта керек. ү ң қ ү

• Тремор ж не физиологиялы гипертонус 1 айында ә қ жо алады. Ары арай моторикасы осы тізбекпен жетіледі: ғ қ 1) 2 -3 аптада к з б лшы еттеріні координирленген ө ұ қ ң оз алысы алыптасады, бала к зін бір зат а фокустайды. қ ғ қ ө қ 2) ойыншы а басын б ру-мойын б лшы еттеріні ққ ұ ұ қ ң дамы анды ын к рсетеді. ғ ғ ө 3) манульды ол оз алысы 4 айда алыптасады. қ қ ғ қ 4) 4 -5 айда ар а б лщы еттеріні координациялы қ ұ қ ң қ оз алысы алыптасады: ар адан ішке аунайды, 5 -6 айда қ ғ қ қ іштен ар а а аунайды. қ ғ 5) 1 жасты со ында бала зіне ызы зат а барады. Б л ң ң ө қ қ қ ұ координирленген барлы б лшы еттерді ж мысын қ ұ қ ң ұ к рсетеді. ө

• Жо ары ж йке ж йесіні ғ ү ү ң алыптасуы-баланы а ылы мен қ ң қ интеллектіні дамуы. ң 3 топ 1)т ра ты ұ қ 2)транщиторлы 3)орны ты қ

• Т ра ты- мір бойы болатын. ұ қ ө Ж ту ұ Сі ірлі рефлекстер ң аса абы ты Қ ң қ қ қ Коньюктивалы қ ас стілік т. б Қ ү

Транзиторлы Ту анда болатын, біра уа ыт те келе ғ қ қ ө жо алады. ғ оральные (стволовые рефлексы) – Спинальді рефлекстер – миелоэнцефальді позотоникалы рефлекстер қ

Оральді рефлекстер • Cору рефлексі – 10 -12 ай • Іздеу рефлексі- Куссмауль (нем. Терапевт XIX . ) (3 -4 ай) ғ –ауыз б рышы терісін сипаса, бала басын тітіркендіру ұ жа ына б рады ғ ұ • Т мсы ты рефлекс (2 -3 ай) – при нежном ұ қ қ поколачивании пальцем по губам ребенка он вытягивает их вперед в виде хоботка бала ернінен лсіз со анда ә ққ ерінлері хобот т різді жиналады. ә • Fла ан- ауыз-бас рефлексі (Бабкин – отеч. Педиатр XX қ. ) (2 -3 ай) –бала андарын лкен сауса тармен ғ қ ү қ бас анда, ол ауызын ашып басын кеудесіне е кейтеді. қ ң

Спинальді рефлекстер • ор аныш рефлексі (2 ай) –етпетінен жат ызса, бала рефлеторлы Қ ғ қ т рде басын б рады. ү ұ • Тіреу рефлекс (2 ай) – врач удерживает ребенка в подмышечной области со спины и одновременно поддерживает голову. Ребенок сгибает при этом ноги в коленных и тазобедренных суставах, если стопы притрагиваются к столу – ребенок плотно упирается ножками д рігер баланы олты астынан стай басын с йеп т рады-бала тізе ә қ қ ұ ү ұ ж не бел буындарын б геді, егер де ая ы устелге тисе бала ая ымен ә ү ғ ғ мы тап тіреле бастайды. қ • автоматты ж ру рефлексі (2 ай) – баланы ая ымен тіреп кішкене ү ғ. ал а е кейтсе ол ж ре бастайды ғ ң ү • стау рефлексі Робинсон (канад. педиатр) (3 ай) бала д рігер Ұ ә сауса ын атты ысады осы к йде к теруге де болады. ғ қ қ ү ө • Моро рефлексі (нем. Педиатр XX в. ) (4 ай) –Моро рефлексі ( ша тау рефлексі). Құ қ Егер баланы басынан 20 -30 саниметр ара- ашы ты та олымен ң қ қ а ырын берсе, онда сауса тарын ашады ж не зіні олдарын қ қ ә ө ң қ ашады. Кейін бала оны жа дайында ы айлы абылдады. ң ғ ңғ қ

Спинальді рефлекстер • Керниг рефлексі (отеч. Терапевт XIX в. ) (4 ай. ). Бала ая ын тізе ж не ғ ә сан буынында б ксе онда тізе буынында кері б гу м мкін емес ү ү ү болады. • Бауэр рефлексі (е бектеу рефлексі) 4 ай ң Егер баланы арнына жат ызып, табанынан астына ала ан ойса, қ қ онда ол одан итеріледі. • Бабинский рефлексі. 4 -6 ай кейде 2 ж. Баланы табаны сырт ы жа ынан кшені сауса тарына ж ргізі із, ң ң қ ғ ө ң қ ү ң ол алдымен лкен сауса ты б геді, ал кейін ал ан з сауса тарын ү қ ғ ө қ ашады ж не б геді. ә ү • Галант рефлексі. 3 -4 ай Бала, егер сауса пен оны омырт асыны асынан ж ргізсе, онда қ ң қ ү бала до а сия ты б гіледі. ғ қ ү

Спинальді рефлекстер • Перес рефлексі (испан. врач XIX-XX вв. ) (3 -4 мес. ). Егер баланы арнына салып, қ баланы омырт асынан мойнына арау ң қ қ сауса пен ж ргізген кезде, оны қ ү ң омырт асыны остік скінділерін басса, қ ң ө онда олдары мен ая тарын б геді, бас пен қ қ ү к тенді к теріледі, тіпті жылайды кейде ө ө ғ д ретке отырып кояды. ә

Миелоэнцефалитикалы позотоникалы қ қ рефлекстер • Симметриялы мойынды тоникалы рефлекс (2 ай а қ қ қ ғ дейін) – если в лежачем положении пассивно сгибают голову, то верхние конечности согнутся, а нижние – вытянутся вдоль (гипертонус сгибателей и разгибателей), при разгибании головы – противоположные изменения жат ан к йінде басын пассивті б ксе, олдары б гіледе, қ ү ү қ ү ал ая тары керісінше жазылады. қ • асимметриялы мойынды тоникалы рефлекс ( 2 -3 ай а қ қ қ ғ дейін) –Жат ан к йінде бала басын иы ына тиетіндей қ ү ғ етіп б рса, б р ан жа та м шелерді тонусы т мендейді ұ ұ ғ қ ү ң ө олар жазыла бастайды, кері жа та б гіледі, себебі қ ү тонусы керісінше артады.

Орны палы рефлекстерқ • Туа сала пайда болмайды, белгілі жаста дамиды. – жо ар ы рефлекс. Ландау (нем. педиатр) – 4 ғ ғ айда – Бала етпетімен басын к тереді, ө т л асын стап т ра алады олына тіреле ұ ғ ұ ұ қ отырып. – т менгі рефлекс. Ландау (5 -6 айда) –Етпетімен ө жатып бала ая тарын жазады ж не котере қ ә алады.

Рефлекстерді келесі ң сипаттамаларына назар аударады: • оларды бар жо ты ына ң қ ғ • бар болса- симметриялы ы ғ • пайда болу ж не жойылу уа ыты ә қ • Бала жасына рефлекстер с йкестігіне. ә

алыпты ж йке-психикалы даму кезінде Қ ү қ шартсыз рефлекстер жойылу керек. • белгілі бір жаста рефлексті болмауы ң ж йке-психикалы дамуды арта алуыны ү қ ң белгісі • рефлекстер патологиялы болып есептеледі қ егер: жойылып кету жасында са талып қ алса. қ

Ж йке-психикалы дамуды аны тау ү қ қ жалпы ережелері: • Жылы б лмеде ө • через 1 час после кормления и не на голодный желудок аш арын а емес, қ ғ тама тандыр аннан 1 са ат откеннен кейін қ ғ ғ • алдымен моторика, статика, 1 дабыл ж йесі, с йлеу, жо ар ы ж йке ж мысына ү ө ғ ғ ү ұ ба а беру. ғ • Одан кейін шартсыз рефлекстерді ба алау ғ ар асында, етпетінде, вертикальді к йінде қ ү ж не ауырсынуды ша ыратын к йінде ә қ ү ж ргізіледі. ү

ЖПД ба алауды 6 этапын ажыратады: ғ ң • 1 этап – 0 -1 ай. • 2 этап – 1 -3 ай. • 3 этап – 3 -6 ай. • 4 этап – 6 -9 ай. • 5 этап – 9 -12 ай. • 6 этап – 1 -3 жас

• алыптыда ЖПД жасына с йкес болу керекқ ә • за ткен ауру ж не шала т рбие 1 ші ұ қ ө ә ә этапында кішігірім артта алуды себебі қ ң • функциональды артта алу деп аталады 1 қ ші этапта) • 2 ші ж не ал ан этаптарында артта алу ә қ ғ қ кезінде энцефалопатия диагнозы ойылады. қ • Бала алыпты дамуында екі жасында қ барлы критерийлер со ына жетеді, егер ол қ ң бай алмаса 2 жастан кейін олигофрения, қ гидроцефалия, эпилепсия диагноздары ойылады. қ

ПАЙДАЛАНЫЛ АН Ғ ДЕБИЕТТЕР Ә • 1. Капитан Т. В. Пропедевтика детских болезней с уходом за детьми: учебник / Т. В. Капитан. — 3 -е изд. , доп. — М. : МЕДпресс-информ, 2006. — 704 с.