Аса қауіпті инфекциялар. Тырысқақтың, обаның, геморрагиялық қызбаның диагностикасы.
Аса қауіпті инфекциялар. Тырысқақтың, обаның, геморрагиялық қызбаның диагностикасы. Ауруханаға дейінгі сатыда аса қауіпті инфекция ошағында эпидемияға қарсы іс-шараларды ұйымдастырудың ерекшеліктері ҚазҰМУ ЖМЖБ кафедрасының ассистенті Зарубекова Назима Зарубековна
Оба Жоғары қызбамен, ауыр интоксикациямен, бубондардың ( лимфа түйіндерінде, өкпеде және т.б. мүшелерде геморрагиялық-некротикалық өзгерістер) болуымен, сонымен қатар сепсистің дамуымен сипатталатын карантинді табиғи – ошақтық ауру. Қоздырғышы – оба таяқшасы. Кеміргіштердің, оба микробының негізгі жылы қанды иелерінің (борсық, сарышұнақ, кесіртке ) периодты түрде пайда болуына байланысты табиғатта сақталады. Қоздырғыштың жануардан жануарға берілуі бүрге арқылы жүреді. Сонымен қатар адамға жанаспалы жолмен (жануардың терісін алғанда немесе етін бөлгенде), зақымдалған тағамдық өнімдерді қолданғанда, бүргелер шаққанда, ауа-тамшылы жолмен жұғады. Адамның ауруды қабылдауы өте жоғары. Ауру адам қоршаған ортаға өте қауіпті, әсіресе өкпелік формасымен. Инкубациялық кезең 3-6 күнге жалғасады.
Обаның екі негізгі клиникалық түрі Бубонды формасы кезінде зақымдалған лимфа түйіндерінің (жиі шап) аймақтарында кенет ауру сезімі пайда болады, лимфа түйіндері үлкейеді, ал балаларда қолтық асты және мойын лимфа түйідері зақымдалады. Бүрге шаққан жерде аймақтық лимфа түйіндері зақымдалады. Зақымдалған лимфа түйіндерінде геморрагиялық некротикалық қабыну үрдісі жылдам дамиды. Түйіндер өзара, айналасындағы терімен және тері асты май қабатымен қосылып, бубон түзеді. Тері қызарады, жараланады, нәтижесінде бубон сыртқа жарылады. Түйіннің геморрагиялық экссудатында көп мөлшерде оба таяқшасы болады. Өкпелік формасы (біріншілік) кезінде өкпелік ұсақ ошақтарда некрозбен қоса, геморрагиялық қабыну пайда болады. Осыдан кеудеде кесіп тұрғандай сипаттағы ауру сезімі, жүрек қағу, тахикардия, ентігу, сандырақ, терең демалудан қорқыныш пайда болады. Кейіннен тотықты, сұйық, көпіршікті қақырыққа айналатын, көп мөлшердегі шыны тәріздес, жабысқақ, мөлдір қақырықпен қатар жүретін жөтел ерте пайда болады. Кеуде тұсындағы ауру сезімі күшейеді, тыныс алу кенет әлсірейді. Жағдайының жылдам нашарлауы, инфекциялық токсикалық шоктың дамуы, интоксикацияның жалпы симптомдары тән. Болжамы нашар, әдетте өлім 3-5 күнде дамиды.
Диагностикасы. Клиникалық және эпидемиологиялық мәліметтерге негізделген. Қорытынды диагноз лабораториялық зерттеулерді (бактериоскопиялық, бактериологиялық, серологиялық) есепке ала отырып қойылады. Салыстырмалы диагностикасы: обаны тулеремиядан және сібір жарасынан ажырату қажет. Тулеремия кезінде ауру кенет дірілден және дене температурасының 38-39 С дейін жоғарлауынан басталады. Бастың ауруы, миалгия, беттің және склераның қызаруы, тахикадия, гепато-спленомегалия тән. Лимфа түйіндері (бубондар) ауру сезімді, айқын контурлы. Сібір жарасында: аурудың салыстырмалы баяу дамуы, қоздырғыш енген жерде біртіндеп дақ, күлдіреуік, терінің некрозы және аймақтық лимфаденит дамуы тән. Лимфатүйіндері тығыз, қозғалмалы, аурусезімсіз болады. Шұғыл көмек: Дезинтоксикациялық ерітінділерде (полиглюкин, реополиглюкин, гемодез, глюкоза ерітіндісі, тұзды ерітінді) енгізу көрсетілген. Ауруханаға жатқызу: барлық науқастар инфекциялық бөлімшеге жатқызылады.
Тырысқақ Жіңішке ішектің зақымдалуымен, су-тұз алмасуының бұзылысымен, сулы нәжіс және құсық массасы арқылы сұйықтықты жоғалту нәтижесінде әртүрлі дәрежедегі сусызданулардың дамуымен сипатталатын жедел инфекциялық ауру. және Қоздырғышы- майысқан (үтір тәріздес) таяқша түріндегі тырысқақ вибрион. Қайнатқан кезде 1 минуттан сон өледі. Кейбір биотиптері суда, суқоймаларда өмір сүретін ағзаларда ұзақ сақталады және көбейеді. Инфекция көзі адам (науқас немесе бациллотасымалдаушы) болып табылады. Вибриондар нәжіспен, құсық массасымен бөлінеді. Тырысқақ эпидемиясы сулы, тағамдық, тұрмыстық және аралас болады. Тырысқаққа қабылдаушылық жоғары. Инкубациялық кезең бірнеше сағаттан 5 күнге дейін.
Симптомдары және ағымы әртүрлі – симптомсыз тасымалдаушылықтан летальді аяқталатын ауыр сусызданумен сипатталатын ауар күйге дейін. Аурудың басталуы жедел. Бірінші белгілеріне әдетте түнде және таңғы уақытта пайда болатын кенет дамитын диарея жатады. Нәжіс бастапқы кезеңде сулы, кейіннен «күріш қайнатпасы» түрінде иіссіз болады, қан аралас болуы мүмкін. Содан кейін кенет пайда болатын, фонтан түріндегі көп мөлшерде құсыө қосылады. Іш өту және құсу іштегі ауру сезіммен қатар жүрмейді. Көп мөлшерде сұйықтық жоғалтқан кезде асқазан ішек жолының қабынуы екінші кезекте қалады. Сусызданудың дәрежесімен анықталатын , ағзаның негізгі жүйелерінің қызметінің бұзылуы негізгі белгі болып табылады.
1 дәрежесі: дегидратация айқын емес. 2 дәрежесі: дене салмағының төмендеуі 4-6%. Науқастар кенет пайда болған әлсіздікке, бас айналуына, ауыз қуысының құрғауына, шөлдеуге шағымданады.Саусақтары және еріндері көгереді, дауысының қарығуы пайда болады, балтыр, саусақ, шайнау бұлшықеттерінің тырысулары дамиды. 3 дәрежесі: дене салмағы жоғалту 7-9%, сондай-ақ осы дәрежесінде сусызданудың белгілері күшейеді. Артериялық қысым төмендеген жағдайда коллапс, дене температурасының 35,5-36°С дейін төмендеуі мүмкін. Диурез анурияға дейін төмендейді. 4 дәрежесі: сұйықтықты жоғалту дене салмағының 10% жоғары болады. Беті үшкірленіп, көз айналасында «қара көзілдірік» пайда болады. Терісі суық, сипап көргенде жабысқақ, көкшілденеді, тоникалық тырысулар жиі байқалады. Науқастар прострация күйінде болады, шок дамиды. Жүрек тондары кенет тұйықталған, артериялық қысым кенет төмендейді. Дене температурасы 34,5°С дейін төмендейді. Жиі өліммен аяқталады.
Асқынулары: пневмония, абсцестер, флегмоналар, тілмелік қабынулар, флебиттер. Шұғыл көмек: ведущая негізгі роль сусызданумен және су-тұз балансының бұзылысымен күресуге беріледі. Құрамында натрий хлориді, калий хлориді, натрий бикарбонаты, глюкоза бар ерітінділер ұсынылады. Ауыр сусыздану жағдайында пульс қалыпқа келгенге дейін көк тамырға бірден енгізеді, ал кейіннен ерітіндіні тамшылатып көк тамырға құяды. Ауруханаға жатқызу: барлық науқастарды арнайы инфекциялық бөлімшеге жатқызады. Соңынан зарарсыздандырылатын арнайы транспортпен тасымалданады.
АУРУХАНАҒА ДЕЙІНГІ САТЫДА АСА ҚАУІПТІ ИНФЕКЦИЯ АНЫҚТАЛҒАН КЕЗДЕ ЖҮРГІЗІЛЕТІН ІС-ШАРА АҚИ сырқатына күдіктенген жедел көмек дәрігері ИОДБ (информациялық –оперативті диспетчерлік бөлім) аға дәрігеріне анықталған науқас туралы хабар беріп, (хабар беру схемасына сәйкес) ЖМК арнайы көлігін шақырады. Дәрігер ЖМК көлігі келгенге дейін науқастың жанында қалуға тиісті және қажет болған жағдайда шұғыл медициналық көмек көрсетеді. Обаға, геморрагиялық қызбаға күдіктенген жағдайларда мұрынды және ауызды сүлгімен немесе маскамен жабады.
Науқас уақытша тұрғылықты жерінде шектеледі Есік –терезелер жабылады, желдеткіштер немесе кондиционерлер сөндіріледі. Желдеткіш тесіктері лейкопластырмен жабыстырылады ( тырысқақтан басқа жағдайда). Науқасқа канализацияны қолдануға рұқсат берілмейді. Науқастың бөлінділері арнайы ыдысқа жиналып, кейіннен зарарсыздандырылып, канализацияға төгіледі. Науқастан контактқа түскен адамдар сұрастырылып, тізімі құрастырылады АУРУХАНАҒА ДЕЙІНГІ САТЫДА АСА ҚАУІПТІ ИНФЕКЦИЯ АНЫҚТАЛҒАН КЕЗДЕ ЖҮРГІЗІЛЕТІН ІС-ШАРА
ҚОРҒАНЫС КИІМІН КИЮДІҢ ТӘРТӘБІ Обаға қарсы киім медицина қызметкерлерін аса қауіпті инфекция қоздырғыштары жұғудан қорғауды қамтамасыз етеді. Бұл костюм жедел медициналық көмек көрсеткенде, амбулаторлық-емхана және аурухана жағдайында, науқастарды медициналық мекемелерге тасымалдағанда (эвакуация жағдайында), күнделікті және қорытынды дезинфекция ( дезинсекция және дератизация) жүргізгенде, зертханалық зерттеу үшін науқастан материал алу кезінде, өлікті ашу немесе көму кезінде, ауланы тексеру кезінде қолданады.
Обаға қарсы киімнің құрамы: Комбинезон Шұлықтар Етіктер Шұлықтар Етіктер Обаға қарсы халат Мақталы таңғыш Резинді қолғаптар 2-ң Клеенкалы алжапқыш Қолға киетін Орамал Көзілдірік
Обаға қарсы киімді кию тәртібі Асықпай, мұқият комбинизон, шұлықтарды және етіктерді кию. Бас киімін кию, мұкият шашын, маңдайын, құлағын, мойнын жабу керек. Фонендоскоп қолдану керек, оны бас киімінің алдында киеді. Обаға қарсы халат киеді. Аузын және мұрнын мақталы таңғышпен жабу. Көзілдіріктің әйнегін арнайы карандашпен немесе сабынмен жүргізеді. Қолғаптарды тексереді, тесік барма, жоқ па. Клеенкалы фартукты, қалған киетін заттарды және 2-ші қолғапты кию. Фартуктың оң жағынан орамал тартылады.
Обаға қарсы киімді шешу тәртібі Қорғаныс киімін арнайы жұмысты өткізгеннен кейін, сол бөлмеде немесе сол кеңістікте, және толық залалсыздандырудан кейін шешеді. Дезинфекциялық ерітінділермен киімді зарарсыздандыру кезінде оның барлық бөліктерін ерітіндіге салады. Залалсыздандыруды автоклавта қайнатқанда және дезинфекциялық камерада жүргізгенде костюмді бакқа, бикстерге немесе камералы қапшықтарға салып, сыртын дезинфекциялық ерітіндімен өңдейді.
Киімін асықпай шешеді 1-2 мин. Қолын қолғаппен бірге (8% лизол, 8% корбол қыш. 8% хлорамин ерітіндісі) жуады, орамалды ақырын алады; фартукты мақталы тампонмен дезинфекциялық ерітіндіге малынған шүберекпен сүртеді, сыртқы жағын ішке қарай орап шешеді; қолындағы қолғаптарды шешеді етіктерін жоғарыдан төмен дезинфекциялық ерітіндіге малынған тампонмен сүртеді (әр етікті бөлек тампонмен; дезинфекциялық ерітінді де, терінің ашық жерінен төмен фонендоскопты алады, көзілдірікті ақырын, қолымен алдыға, жоғары, артқа, басынан алады. Бетке тигізбей мақталы таңғышты алады, халаты байлап тұрған жерлерін шешеді, сыртын ішке қарай орайды; бас киімін ақырын, мұқият шешеді, қолғаптарды тексеріп шешеді, дезинфекциялық ерітіндіге салып қояды. Етігін қайталап бактағы дезинфекциялық ерітіндіге жуып, содан кейін шешеді. Қорғаныс киімін шешкеннен кейін қолын сабынмен жылы суда жуады.
Қорғаныс киімін шешкеннен кейін қолын сабынмен жылы суда жуады. Қорғаныс киімі бір рет қолдағаннан кейін 2 % сода ерітіндісінде (30 минут) қайнату, автоклавтау (30 минут бойында 1 атм.), дезинвекциялық ерітіндіге (2 сағат бойында 3% хлорамин ерітіндісі) салу арқылы зарарсыздандырылады.
Жеке профилактиканың әдістері және құралдары Аса қауіпті инфекциямен науқасты анықтаған медициналық қызметкер өзіне берілген қорғаныс киімін (обаға қарсы костюм) өзінің киіп жүрген киімінің үстіне киеді (егер киімі науқас бөліндісімен ластанбаған жағдайда). Обаға қарсы киімді киер алдында дененің барлық ашық жерлері дезинфекциялық ерітіндімен (0,5-1% хлорамин ерітіндісі) немесе 70º спиртпен өңделеді. Көздің, ауыз және мұрын қуыстарының шырышты қабаттары аталған ауруларда қолданылатын антибиотик ерітінділерімен өңделеді: оба кезінде – стрептомицин ерітіндісі (250.000 – 500.000 мкг/мл), тырысқақ кезінде – тетрациклин (200.000 мкг/мл). Геморрагиялық қызбамен немесе маймылдардың желшешегімен ауыратын науқастармен жанасқан кезде ауыз және мұрын қуыстарының шырышты қабаттарын калийдің әлсіз марган ерітіндісімен өңдейді, көзді бор қышқылымен немесе ағынды сумен жуады немесе көзге 1% күмістің азотты қышқылын, мұрынға 1 % проторгол ерітіндісін тамызады. Ауызды және тамақты қосымша70º спиртпен немесе 0,05 % калий марганец ерітіндісімен, 1 % бор қышқылымен өңдейді. Иммуноспецификалық препараттар болған жағдайда (гамма-глобулин, реконвалесценттер сарысуы) - оларды бұлшықетке енгізеді.
Спасибо за внимание!
kazkred_5_lekc_4_OOI.ppt
- Количество слайдов: 18