ара анды Мемлекеттік Медицина УниверситетіҚ ғ Микробиологи

ара анды Мемлекеттік Медицина УниверситетіҚ ғ Микробиологи я ж не ә иммунологи я кафедрасы С Ж Ө Та ырыбы: “Ауруханаішілік инфекциялар”. қ Орында ан: Куваничов Э. Ж. ғ 205 топ ЖМФ Тексерген: Кабдуова А. К. ара анды 2010 ж. Қ ғ

Жоспар: Кіріспе. Негізгі б лім: ө 1. Ауруханаішілік инфекцияны ң себептері. 2. Ауруханашілік инфекция тудыратын аурулар. 3. ызамы Қ қ орытынды. Қ Пайдаланыл ан дебиеттер. ғ ә

Кіріспе. Ауруханаішілік инфекция а микробты ғ этиологиялы аурулар жат ызылады, ондай қ қ аурулар аурухана а келген нау астарда немесе ғ қ емделуге келетіндерге, не ж мыс кезінде ұ ж тырып алатын аурухана ызметкерлерінде ұқ қ пайда болады. Мұның барлығы негізгі аурулар ағымын тездетіп, науқас өміріне қауіп тудырып, госпитальдегі науқастардың емделу уақытын ұзартады және улкен қосымша экономикалық дағдарысқа әкеліп соғады.

Ауруханаішілік инфекцияны себептері. ң Этиология. АІИ қоздырғышы болып әртүрлі бактерия, вирустар саңырауқұлақтар және қарапайымдылар өкілдері болып табылады. Алайда жетекші болып патогенді және шартты патогенді есебінде бактериялар табылады. Олардың ішіне стафилакокктардың бірнеше түрі: Staphylococcus aureus және S. epidermitidis , С трептакокктар -А, В, С, Д, F , G серотоп, пептострептококктар, Neisseriaceae тұқымдастығының өкілдері (нейссери, мараксела, кингелла).

Enterobacterioceae тұқымдастығы (ішек таяқшасы, клебсиелла, сальмонелла, шигелла т. б) М икоплазмалар, Б актероидтар, Ф узобактерия, К лостридиялар Саңырауқұлақтардың ішінде ең жиі кездесетін АІИ қоздырғышы Candida туыстасының өкілі сонымен бірге пневмацистер. В ирустардың ішінде: ортомиксовирустар, аденовиррустар, гепатит В, С, Д вирустары, энтеровирустар.

рт рлі микроорганизмдерді на ты сер Ә ү ң қ ә ету ролі рт рлі себептерге байланысты: ә ү б лме ішіндегі нау ас санына, ө қ аурухананы орналасу орнына, ң Санитарлы – гигиеналы т ртіпке қ қ ә байланысты

АІИ ж тыру жолдарын патогенезімен клиникалы ұқ қ к рінісіне арай келесі топтар а б леді. ө қ ғ ө 1) Септицемиялар мен бактериемиялар. Оларды ң жиі оздыр ыштары – қ ғ алтын ж не эпидермиальді ә стафилакокктар, протей, ішек тая шасы, қ клабсиелалар, энтеробактериялар, псевдоинадалар, серациялар, бактериоидтар ж не т. б. ә

2) Ірі ді – абынуң қ инфекциялар: жедел ж не ә созылмалы; жергілікті р ә т рлі орындардан ж не ү ә генерализирленген. р Ә ауруханаларда ы ғ операциядан кейінгі ірі ді ң ас ынулар жиілігі 2 -ден қ 20%-ті райды. құ Операциядан кейінгілерді ң 40%-і аурухана ішілік ірі ді ң септикалы инфекциямен қ ауыратындар.

Қоздырғыштары: стафилакокктар, стрептакокктар, грам (-) бактериялар, кластридиялар, бактероидтар, фузобактериялар және т. б. Сонымен қоса іріңді- қабынуды бүйректе және жұмсақ ұлпаларда тудыратын қоздырғыштар: алтын және эпидермиальді стафилакокк және грам (-) таяқшалар. Жедел іріңді отит -стафилакокктар, пневмококктар, клебсиелалар және т. б. Босанғаннан кейінгі мастит- алтын және эпидермиальді-гир. Омфалиттер- алтын және эпидермиальді стафилакокк. Іріңді аппендицит- ішек таяқшасы, бактероидтар, протей. Жедел гемотогенді остиомиелитті жиі тудыратын- алтын стафилакокк. Перитонит қоздырғышы ретінде табылатындар: ішек таяқшалары, протей, бактероидтар, клебсиеллалар, энтерококктар.

3. Жара ат ж не к йік инфекциялар. Жара ат қ ә ү қ инфекциялары эндогенді ж не экзогенді асиетке ие ә қ болуы м мкін. Оларды оздыр ышы болып ү ң қ ғ госпитальді бактерия штамдары, сіресе ә стафилакокктар оларды д ріге т ра тылы асиеті ң ә ұ қ қ қ бар. Жара ат госпитальді инфекция а пуэпиральді қ ғ ж не аборттан кейінгі сепсисті жат ызу а болады, ә қ ғ оларды оздыр ышы болып: стрептококктар, ң қ ғ стафилакокктар, грам (-) бактериялар болып табылады. К йік инфекцияларын ту ызушы к біне ү ғ ө старфилакокктар мен грам (-) бактериялар, олар тері немесе нау асты шырышты абаттарында тіршілік қ қ етеді.

4. Тыныс алу жолдарыны ң аурулары: Олар ренит, фаринит, конъюктивит, бронхит, бронхиолит, пневмония, кпені ө ң абцессі-ж не гангренасы ә ретінде дамуы м мкін. ү оздыр ыштары болып: Қ ғ реновирустар, короновирустар, аденовирус, парамиксовирустар ж не т. б вирустар, ә пневмакокктар, инфлюэнц тая шалары, микоплазмалар қ болып табылады.

5. Урогенитальді инфекциялар-пиелонефрит, уретрит, гломерунонефрит ж не т. б. Осы инфекцияны е ауыр ә ң ң т рі уро сепсис табылады. оздыр ыштары рт рлі ү Қ ғ ә ү серотоптарды стрептококктары, стафилакокктар ж не ң ә грам (-) тая шалар (протей, к кірі ді тая шалар, ішек қ ө ң қ тая шалары т. б ). қ 6. Жедел ішек инфекциялары: Олар та ам ғ интаксикация, токсико инфекция немесе та ам инфекция ғ асиеттеріне ие болуы м мкін. Та ам интаксикация қ ү ғ ретінде стафилакокктар, энтеротоксиндер, та ам ғ токсикоинфекциялар олар мына т ымдасты а кіреді: ұқ ққ Enterobac , Pseudomonadaclae , Vibrionuceae , Bacillaceae ж не ә Streptoc , та ам инфекциясын- эшерихи, ғ шегеллалар, кампильбактериялар, сальмонеллалар т. б. тудыра алады.

7. Пострансфузиоонды инфекция. Б л ауру егу ұ кезінде стерильденбеген шприц (инелер) олдан ан қ ғ кезде тууы м мкін. ү Осындай жолмен ВИЧ- ң В, С, Д гепатитіні , ң цитомегаловирустармен, эпидермиальді стафилакокктар мен ж у ұғ бай алады. Осындай қ н тижеге алып келетін — ә донарлы ан йю. қ қ құ

8. АІИ тобына жататын ерекше ауру т ріне: ү тез сер ететін антибиотиктермен за ә ұ қ олдануда жатады. Олар а зада ы алыпты қ ғ ғ қ микрофлора балансты б зады. Б л ұ ұ антибиотиктерді сері тек ауру тудырушы ң ә оздыр ыштар а ана тиіп оймай сонымен қ ғ ғ ғ қ атар алыпты микрофлора кілдеріне қ қ ө жататындарды антибиотикке деген ң сезімталдылы асиеті тежейді. қ қ ң

Эпидемиология жа ынан оларды 3 топ а б луге болады. ғ қ ө 1)Сальмонеллездар аурухана орында ы ғ та амдард ғ ан пайда болады ( с німдер, ж мырт а, с т құ ө ұ қ ү німдері). ө 2)Егер аурухана ызметкері немесе нау астарды қ қ ң арасында бактерия тасымалдаушылар кездессе онда ж у ұғ жолы-контакты-т рмысты жол болып табылады. ұ қ М ндай ауруларды таралуы инфицирленген заттар а, ұ ң ғ к туші ызметкерді олына байланысты. ү қ ң қ 3)Ауру с йы д рі ұ қ ә — д рмектердіә пероральді олданумен байланысты. О дай жа дай ерте жаста ы қ ң ғ ғ балалар а арнал ан ауруханаларда бай алады, мысалы ғ ғ қ сауыл ан т с с тіні сальмонелламен ж тырылуы ғ ө ү ң ұқ барлы жа а туыл ан н рестелерге ж уы м мкін. қ ң ғ ә ұғ ү

Ауруханаішілік инфекцияның басты себебі: 1. Д ріге т ра тылы ымен веруленттілік ә ұ қ ғ асиеті бар стафилакокк пен грам (-) қ бактерияларды аурухана мекемесінде ң к беюіө 2. Медицина ызметкерлеріні арасында ы, қ ң ғ рдайым патогенді стафилакоккты ж не бас а ә ә қ бактерияларды тасымалдаушы хирургиялы қ ж не босану б лмеріндегі оздыр ыштарды ә ө қ ғ ң пішінделуі я ни к беюі ғ ө. 3. Асептика принципіні ң б зылуы: ұ стерильденбеген ралдарды олдану, бір реттік құ қ инелерді жетіспеушілігі. ң

4. Дайын д рә і лерді т рлерін, ң ү антисептиктерді дезинфектанттарды олдану, қ олар бактериялармен са ырау ла тармен ң құ қ б лінуі м мкін. ү ү 5. Аурухана ішіндегі санитарлы-гигиеналы қ режіміні б зылуы, сіресе та аммен ң ұ ә ғ байланысты операция б лмесіндегі ауаны ө ң тазалы ы, то у б лмесі, реанимация ж не жеке ғ ң ө ә гигиенаны са талмауымен байланысты. ң қ 6. Емдеу орнына, вирусты кіруі ң , олар жедел респираторлы ж не жедел ішек ауруларыны ә ң оздыр ышы болып табылады. қ ғ

7. Аурухана ішінде бактерия тасымалдаушыларды немесе жасырын т рде ң ү болатын инфекциялы ауруы бар нау астардан қ қ пайда болады. 8. Расиональді антибиотикті ж не химиотерапия ә принціпіні б зылуы ж не д ріге т ра ты ң ұ ә ә ұ қ патогенді ж не шартты патогенді бактерияларды ә ң таралуын ада алауды шектен шы уы. қ ғ ң ғ 9. Кей кезде аны талмай алатын бас а да қ қ қ факторлар. оздыр ыштарды таралу жолы. АІИ Қ ғ ң к птеген жолдармен берілуі м мкін: ауа-тамшы, ө ү ауа-ша , алиментарлы, жыныс, тікелей ж не ң ә тікелей емес контакты ар ылы т. б. қ

Микробиологиялы диогностика. қ рт рлі оздыр ыштар а байланысты зерттеу дісі де Ә ү қ ғ ғ ә рт рлі болады. Ірі ді абыну аурулары кезі дегі ә ү ң қ ң бактериалогиялы диогностикада стафилакоккты бас а қ ң қ грам (-) бактериялармен арлас к рінуі м мкін. Шартты ө ү патогенді бактерия тудыр ан тыныс алу жолы ғ за ымдал ан нау асты а ыры ын зерттеген кезде қ ғ қ ң қ қ ғ на ыз оздыр ышты 1 мл-гі концентрациясы 10 ғ қ ғ ң 5 -10 6 клеткаларын райды. Оны зерттеу шін рт рлі оректі құ ү ә ү қ орталар а зерттеу материалдарын егуді ж ргізу керек. ғ ү Белгілі бір т рге жататын бактерияларды б лінуі ү ң ө бактериологиялы диогностика ж мысын же ілдетеді. қ ұ ң Шартты-патогенді б лінуі кезі де бактериалогиялы ө ң қ диогностиканы серологиялы зерттеумен штастыру қ ұ керек. р т рлі серологиялы реакциялар нау ас Ә ү қ қ аныны рамында арнайы (спецификалы ) қ ң құ қ антигендерді пайда болуын амтамассыз етеді, ауру а ң қ ғ антигенні табылуы диогноз оюды же ілдетеді. ң қ ң

Профилактика (алдын лау). АІИ ескеру шін ү ж не олармен к ресу эпидемиялогиялы ә ү қ деуді ж не ада алауды ажет етеді. Оны өң ә қ ғ қ ң приціпі болып: патологиялы процесті қ ң орналасу орны аны тау веруленттілік ң қ д ржесін, антибиотикке деген сері. Емдеу ә ә орында ы госпитальді штамдар ғ циркуляциясын ада алау. қ ғ

Қ ызамы қ вирусы Вирус қ ызам ық ауруын тудырады — балаларды басымыра қ за қ ымдайт ын , қ ызба ж ә не б ө ртпемен сипатталат ын жедел ж ұқ палы ауру; ж ү кті ә йелдер қ ызамы ғ ы н ә рестені ң а қ аулары мен ө ліміне ә келуі м ү мкін. Вирус ал ғ аш рет 1961 жылы б ө лі н ген. Таксономиясы. РН Қ -ды вирус Togaviridae т ұқ ымдасына, Rubivirus туысты ғ ына жатады.

Морфологиясы, антигендік құ рылымы. Вириондары сфералы қ піші н ді ж ә не к ү рделі ұ йымдас қ ан құ рылысы бар. Вирусты ң сырт қ ы ж ә не ішкі а нт игендерден т ұ рат ын кешені бар, антигендік вариантгары жо қ , Гемаглютинациялы қ белсенділікке ие. Дакылды ө сіру. Вирус бірін ш ілікті ж ә не кайта ө рілу жасуша дак ыл дарында, цитоплазмалы қ қ осындылар, кейде цитопатикалы қ ә сер т ү зе отырып к ө бейеді. Резистентілігі. Вирус қ орша ғ ан орта ғ а т ұ ра қ сыз, УК с ә уле л ері, май еріткі шт ер мен к ө птеген химия л ы қ зат т ар ә серінен тез жойылады. Жануарларды ң сезімталды ғ ы. Т ә жірибе ж ү зінде инфекцияны маймылдарда ғ ана ту ғ ызу ғ а болады.

Эпидемиологиясы. ыҚ замы қ – жо ғ ары қ атынасты инфекция, барлы қ жерде тарал ғ ан, негізі н ен 3 -6 жаста ғ ы балаларды за қ ымдайды. Ү лкендер де ауыруы м ү мкін. Ауру ұ йымдастырыл ғ ан балалар ұ жымдарында кездесетін эпидемиялы қ к ү рт к ө бею т ү рінде жиі тіркеледі. Ауруд ың жиілеуі қ ыс-к ө к т ем кезі н де байкалады. Инфекция к ө зі к линика л ы қ к ө ріністі немесе жасырын т ү рдегі инфекциясы бар наукас болып табылады. Вирустар жо ғ ар ғ ы тыныс алу жолдарыны ң шырышыме н , н ә жіспен ж ә не з ә рмен б ө лінеді. Қ оздыр ышты ғ ң таралу механизмі – аэрогенді. Қ ызамы қ вирусы плацентарлы тос қ ауылдан ө тіп, н ә рестені ж ұқ тыру ғ а қ абілетті, тератогенді қ асиетке ие.

Патогенезі ж ә не клиникалы қ к ө рінісі. Қ оздыр ышты ғ ң ену қ а қ пасы жо ғ ары тыныс алу жоддарыны ң ш ы р ышт ы қ аба тт ары бол ып табылады. Мойы н ны ң лимфа т ү йіндерінде к ө бейгеннен кейі н вирустар қ ан а ғ ымына т ү сіп, а ғ за ғ а таралады. Жасырын кезе ң ні ң ұ за қ ты ы ғ 11 -22 к ү н. Ауру ғ а т ә н сим п томдар -дене қ ызуын ы ң жо ғ арылауы, денедегі ұ са қ да қ ты б ө ртпені ң пайда болуы, арт қ ы мой ын лимфа т ү йі н деріні ң ісінуі. Ауру салыстырмалы т ү рде же ң іл ө теді, ас қ ынулар сирек кездеседі. Қ ызамы қ ж укт і ә йелдер ү шін қ ауіпті, себебі ұ ры қ за қ ымдан ып , ж ү ктілік н ә тижесі т ү сік п ен, ұ ры қ ты ң ө луіне немесе ұ ры қ ты ң ауыр а қ аулар ғ а – са ң ыраулы қ , к ө ру м ү шесіні ң за қ ымда н уы, психикалы қ кемістігіне, жеке м ү шелерді ң жетілмеуіне ә келуі м ү мкін. Ж ү ктілікті ң ал ғ аш қ ы ү ш айында ғ ы ұ ры қ ты ң за қ ымдалу қ атерлігіні ң аса жо ғ ары болатыны аны қ тал ғ ан (90%). Сонды қ тан, осы кезе ң де ә йелді ң қ ызамы қ пен ауруы ж ү кті л ікті т ү с і кпен ая қ тату ғ а тура к ө рсеткіш бол ып табылады.

Иммунитеті. А уыр ғ анна н кейінгі иммунитет т ұ ра қ ты, ө мірлік.

Микробиолог и ялы қ д и агностикасы. Зерттеу материалы – м ұ рын – ж ұ т қ ынша қ б ө ліндісі, қ ан, з ә р, н ә жіс, ө лген ұ ры т қ ы ң а ғ заларыны ң б ө лшектері. Вирусты жасуша да қ ылдарына н б ө леді. Б ө лініп алын ғ ан вирусты, ГАТР к ө мегімен идентификациялайды. Сероло ги ялы қ диагностикада антиденелерді ан ы қ тау ү шін ИФР, ИФТ, РИТ, ГАТР қ олданылады. Арнайы са т қ андыруы ж ә не емдеуі. Қ ызамы қ кезіндегі вакцианалы қ са қ тандыруды ң негізгі ма қ саты ж ү кті ә йелдерді қ ор ғ ау, оны ң н ә тижесі ретінде – ұ ры қ ты ң за қ ымдануы мен туа біткен қ ызамы қ синдромы бар балалар туылуынан сактандыру. Вак цин ацияны к ө птеген елдерде ө ткізеді. Емдеуі симпоматиалы қ.

орытынды. Қ Ресейде ауруханаішілік инфекциядан 2 млн адам зардап шегеді, олардан жазылу 15%-ы құрайды. Әртүрлі Европа елдерінде госпитальді инфекция жиілігі 6%-дан 27%-ға дейін құрайды, АҚШ-та 7 -8%, жыл сайын экономика тигізетін кесірі бірнеше милиард долларға әкеліп соғады. Сонды тан оны болдырмау шін аурухананы қ ү ң ж мыс т ртібімен тазалы ын ата т ртіппен ұ ә ғ қ ң ә са тау керек. қ

олданыл ан дебиеттерҚ ғ ә • О. К. Поздеев “Медицинская микробиология” • WWW. Google. ru • Р. Эмонд, Х. Роуланд, Ф. Уэлсби “Инфекционый болезни цветной атлас”.