АРА АНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА Қ Ғ УНИВЕРСИТЕТІ СО

АРА АНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА Қ Ғ УНИВЕРСИТЕТІ СО Ж Ө Та ырыбы: Та амды шикізаттар мен азы -т ліктерді қ ғ қ қ ү ң рамында ы микотоксиндерді аны тау дістері. Та амды құ ғ қ ә ғ қ шикізаттар мен азы -т ліктерді микотоксиндермен ластануыны қ ү ң ң алдын алу шаралары. Орында ан: Уткельбаев Е. А ғ МПІ 5 -002 топ Тексерген: ара анды 2017 ж. Қ ғ

ЖОСПАР Кіріспе: Негізгі б лім: ө 1. Та ам німдерінде ж не та амды шикізаттарда ғ ө ә ғ қ кездесетін жо ары токсинді микотоксиндер ғ 2. Азы -т ліктерді рамында ы микотоксиндерді қ ү ң құ ғ аны тау дістері қ ә 3. Адам денсаулы ына ауіп тудыратын микотоксиндер ғ қ ж не оларды алдын алу ә орытынды: Қ Пайдалан ан дебиеттер тізімі. ғ ә

КІРІСПЕ Микотоксиндер (грек. микес-са ырау ла ) — микроскопты зе ң құ қ қ ң са ырау ла тарыны екінші метаболиттері болып табылады. Азы тар ң құ қ ң қ мен та ам німдерінен 30 мы а жуы зе са ырау ла тарды т рі ғ ө ңғ қ ң ң құ қ ң ү алын ан. Оларды к бін жо ары токсинді метаболиттер б ліп ғ ң ө ғ ө шы арады, жекелей айт анда 120 -дан аса МТ. Биологиялы т р ыдан ғ қ қ ұ ғ МТ-дер микроскопты са ырау ла тармен алмасып оларды қ ң құ қ ң тіршілігіне ж не рт рлі экологиялы орындарда тіршілік ету орыны ә ә ү қ шін б секелестікке ба ыттал ан ызмет ат арады. Ал гигиеналы ү ә ғ ғ қ қ қ т р ыдан б лар азы ты ж не та амды німдерді ластайтын ауіпті улы ұ ғ ұ қ қ ә ғ қ ө қ заттар. ФАО м ліметтері бойынша (1984) 30 млрд. руб. арты т ратын азы ты ә қ ұ қ қ ж не та амды німдерді 10% жыл сайын зе са ырау ла тарыны ә ғ қ ө ң ң ң құ қ ң ластануы н тижесінде рытылады. Б л с йкестік осы уа ытта да бар. ә құ ұ ә қ

ТА АМ НІМДЕРІНДЕ Ж НЕ ТА АМДЫ Ғ Ө Ә Ғ Қ ШИКІЗАТТАРДА КЕЗДЕСЕТІН ЖО АРЫ Ғ ТОКСИНДІ МИКОТОКСИНДЕР Та ам німдерінде ж не та амды шикізаттарда келесідей ғ ө ә ғ қ жо ары токсинді МТ-дер ке тарал ан: ғ ң ғ Афлатоксиндер Стеригматоцистин Охратоксин Патулин Исландитоксин Рубратоксин Цитреовиридин

Афлатоксиндер (АТ). Е ауіпті ж не жа сы зерттелген. ң қ ә қ Негізінен aspergillus flavus ж не А. parasiticus. АТ-ге 20 -дан ә арты осылыс жатады, оларды негізгілері: В 1 т, В 2, G 1 t, қ қ ң G 2. ал андары – оларды туындылары немесе оларды Қ ғ ң ң метаболиттері. Е улысы ж не ке тарал аны АТ-В^. ң ә ңғ ғ Са ырау ла тарды дамуы мен АТ нуі арахис пен арахис ң құ қ ң ө нында бай алады, д нді да ыл німдерінде (бидай, с лы, ұ қ ә қ ө ұ ж гері, тары ж не оларды нында), б рша т ымдастарда, ү ә ң ұ ұ қ ұқ с тте, етте, ж мырт ада ж не т. б. сирек кездеседі. ү ұ қ ә Са ырау ла ты суі мен дамуында оптималды жа дай: t ң құ қ ң ө ғ 20 -30°С, ыл алдылы 85 -90%. АТ-дер са ырау ла тары ғ қ ң құ қ т мен температура мен ыл алдылы та белсенділігі ө ғ қ т мендейді. ө

Рационны сапалы ж не санды рамы АТ-ны токсикалы ң қ ә қ құ ң қ серіне к п сер етеді. Б л сер алмастырылмайтын май ә ө ә ұ ә ыш ылыны , ретинолды ж не а уызды жетіспеуінде қ қ ң ң ә қ ң к шейеді. Сонымен атар а уыз арты бол анда канцерогендік ү қ қ қ ғ серді кк шеюі бай алады, б л АТ мен оларды ә ң ү қ ұ ң метаболиттерді детоксикациясына жауапты ферменттер – ң эпоксидигидролаза мен глутатионтрансферазаны белсенділігіні ң ң т мендеуімен т сіндіріледі. ө ү ВОЗ м ліметтеріне с йкес, жа сы гигиеналы жа дайда ы адам ә ә қ қ ғ ғ т уліктік рационмен 0, 19 мкг дейін АТ олданылады, б л ә қ ұ организмге кері сер тигізбейді. Біра та АТ-ны т уліктік дозасы ә қ ң ә жо арыла ан сайын бауыр ісігіні ауруы сер бай алады. ғ ғ ң ә қ Патулин- пеницилл ж не аспергиллалармен б лініп алынады, ә ө б л зе денген жеміс-жидектерден алын ан німдерде кездеседі. ұ ң ғ ө Жемістер мен к кеністерді шырынында, езбелердегі патулинні ө ң ң ересектер шін ПДК к рсеткіші 50 мкг/кг райды, ал балалар ү ө құ шін 20 мкг/кг. ү

АЗЫ -Т ЛІКТЕРДІ РАМЫНДА Ы Қ Ү Ң ҚҰ Ғ МИКОТОКСИНДЕРДІ АНЫ ТАУ ДІСТЕРІ Қ Ә Микотоксикоздарды алдын алу шараларыны ң ң ж йесі та ам німдеріні санитарлы-микологиялы ү ғ ө ң қ сараптамасында болады. О ан оса, АТ-мен ластан ан ғ қ ң шикізаттар мен та амды німдерді деконтаминация ғ қ ө ң мен детоксикация дістерін зерттеуге аса лкен м н ә ү ә беріледі. Осы ма сатта механикалы , физикалы ж не қ қ қ ә химиялы дістер олданылады: қ ә қ — механикалы – ластан ан материалды олмен немесе қ ғ қ электронды-калориметрлік діспен б лу; ә ө — физикалы – термиялы деу, ультарк лгін с уле; қ қ өң ү ә — химиялы – тоты тыр ыштарды , к шті қ қ ғ ң ү ыш ылдарды ж не негіздерді ерітінділерімен деу. қ қ ң ә ң өң

Тазалауды механикалы ж не физикалы ң қ ә қ дістерін олдану жо ары тиімділікті бермейді, ал ә қ ғ химиялы дістер тек ана АТ-ны ыдырауына қ ә қ ң емес, снонымен атар оларды сі ірілуіне кедергі қ ң ң болады.

АДАМ ДЕНСАУЛЫ ЫНА АУІП Ғ Қ ТУДЫРАТЫН МИКОТОКСИНДЕР Ж НЕ ОЛАРДЫ АЛДЫН АЛУ Ә

Микотоксиндер Негізгі продуценттер Таби и ғ субстраттар Токсикалы серіқ ә Афлотоксиндер В 1, В 2, G 1, M 1 Aspergillus flavus A. parasiticus Арахис, ж гері, ү ма та т ымы, қ ұқ жа а тар – ңғ қ грецкие, миндаль, Гепатотоксикалы қ гепатоканцерогендік мутагендік тератогендік иммунодепрессивті Стеригматоцисти н A. Versicolor Арпа, ж гері, кофе, ү ірімшік Охратоксин А A. Ochraceus A. Carbonarium Penicillium Verrucosum Бидай, арпа, ж гері, кофе, ү б рша , ірімшік, ұ қ ж зім ү Нефротоксикалы қ Канцерогенді Тератогенді Иммунодепрессивті Цитринин P. Citinum P. Verrucosum Monascus rubber M. Purpureus К ріш, бидай, арпа, ү с лы, арабидай, ұ қ ж гері ү Нефротоксикалы қ

МИКОТОКСИКОЗДАРДАН БОЛАТЫН ЕЛЕУЛІ ШЫ ЫНДАР Ж НЕ ОЛАР Ғ Ә АНЫ ТАЛАДЫ: Қ Жо ары летальділік ж не жануарды м жб рлі сою, сіресе ғ ә ә ү ә ас ыныс жа дайда д рыс ж не тез диагноз ою. қ ғ ұ ә қ Жануарларды німділігі бірден т мендеуі (с т, арты ң ө ө ү қ салма ты , ж мырт ала ышты ) қ қ ұ қ ғ қ дайы ндірісті б зылуы Ұ ө ң ұ Материалды шы ындар (емдеу, алдын алу, ж не арнайы ғ ә е бек) ң Микотоксин аны тал ан асты ты жарамсыздарын қ ғ қ ң шы ару, концентрациялан ан ж не аума ты жемдерді, мал ғ ғ ә қ шаруашылы ы німдерін. ғ ө

Алиментарлы микотоксикоздарды алдын алуда д нді ң ә да ылдар а асма м н беріледі. Осы ан байланысты бидай қ ғ ә ғ т ымдастарды ж не та ам німдеріні ұқ ң ә ғ ө ң микотоксикоздармен ластануыны алдын алуда келесі ң шараларды олдану керек: қ — егістіктерден егінді уа ытында жинау ж не оны одан рі қ ә ә д рыс деп са тау; ұ өң қ — ойма орындарын санитарлы-гигиеналы деу (б рын қ қ өң ұ са тал ан німдерден тазалау, формальдегид буымен қ ғ ө дезинфекциялау): — шикізатты ластану де гейіне арай технологиялы деу ң ң қ қ өң дісін та дау: ә ң — шикізаттар мен та ам німдеріні ластану д режесін ғ ө ң ә аны тау. қ Негізгі ж мыс аспергиллалар а т зімді сорттарды шы ару. ұ ғ ө ғ

ПАЙДАЛАН АН Ғ ДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ. Ә 1. http: //referatikz. ru/load/aza_sha_referattar/b iologija/ta_am_n/11 -1 -0 -2945 2. http: //mylektsii. ru/6 -67403. html