Адамны трасологиялы іздерің қ Орында ан: Ырысбай Р.

Адамны трасологиялы іздерің қ Орында ан: Ырысбай Р. ғ

Трасология (фр. trace – із ж не грек. ә logos – ілім) — іздер туралы криминалистикалы ілім. қ Криминалистік техниканың рамдас б лігі. құ ө Адамны (ая ыны , олыны , тістеріні , ерініні , ая киіміні ), ң ғ ң қ ң ң ң қ ң жануарларды , к лік ралдарыны , ылмыс ралыны іздерін, ң ө құ ң қ құ ң оларды пайда болу механизмін, із ар ылы аны тау ж не салыстыру ң қ қ ә т сілдерін зерттейді. Ізді пайда болу за дылы тарын, із т сіруші ж не із ә ң ң қ ү ә абылдаушы объектілерді асиеттерін аны тайды. қ ң қ қ

Трасология ж йесіне жататындар: ү жалпы м селелер; ә к рініс іздерін зерттеу ( ол, ая , тіс, б зушы ж не к лік ө қ қ ұ ә ө ралдарыны іздері); құ ң ралдарды ылмыс іздері ретінде зертеу ( ндірістік құ қ ө механизм іздері бойынша шектеулі заттарды жа дайын, т тас ң ғ ұ б лшектерін, затты шы у к зін аны тау); ө ң ғ ө қ заттарды ылмыс іздері ретінде зерттеу. қ

К лікті трасологиялы іздеріө ң қ

Б зу ралдарыны трасологиялы іздеріұ құ ң қ

Іздер лкен ш топ а топталады: ү ү қ 1) к рініс іздері ө – ізді алдырушы объектіні ж не оларды т су механизміні белгілерін к рсететін іздер ( ол, сындыру, к лік д гелегі, ан қ ң ә ң ү ң ө қ ө өң қ іздері); 2) рал іздері құ – объект белгісі мен оны рекет сипатын к рсетеді ( лпылар б зу, іздері бар пломбалар, шыныны сыны тары ж не т. б. ); ң ә ө құ ұ ң қ ә 3) зат іздері – трасология шін екінші орын а ие ж не ізді алыптасу механизмін, топты ж не бас а да белгілерін аны тау ар ылы ана ү ғ ә ң қ қ ә қ қ қ ғ зерттеледі.

Адамны трасологиялы іздерің қ Ая іздері қ

Ая іздері рт рлі ылмыстарды тергегенде о и а бол ан жерден табылуы қ ә ү қ қ ғ ғ м мкін. Ая іздерін арау мен жал асушы сараптамалы зерттеу ү қ қ ғ қ ылмыскерді табу мен іздестіру шін олданылатын ма ызды м н-жайларды қ ү қ ң ә аны тайды. Ая іздері ар ылы оны алдыр ан адам туралы (оны бойын қ қ ғ ң ж не ж рісіндегі ерекше белгілері), ая киім белгілері туралы, рекет ә ү қ ә жа дайы туралы ( оз алыс жылдамды ы мен ба ыты) аны тау а, адамды ғ қ ғ ғ ғ қ ғ ж не оны ая киімін салыстыру шін олдану а болады. Іздер жала ая , ә ң қ ү қ ғ ң қ ая киім, ш лы киген ая киім іздері бойынша ерекшеленеді. Жала ая қ ұ қ қ ң қ іздеріне табан лшемі, рбір сауса зынды тары мен ендері, табанны ө ә қ ұ қ ң жалпы алыбы, папилярлы рнектерді жалпы рылысы, иілген абаттар қ ө ң құ қ к рініс алады. Ш лы киілген ая іздеріні жалпы белгілері болып мыналар ө ұ қ қ ң табылады: ш лы лшемі, жіптерді то ылу т рі мен схемасы, кше ұ қ ө ң қ ү ө жа тарыны тігістері. қ ң Ая іздері ар ылы шамамен адам бойын, оны ая киім лшемін аны тау а қ қ ң қ ө қ ғ болады. Антропометриялы зерттеулер ер адамны табан лшемін 15, 8 % қ ң ө ж не йел адам бойын 15, 5% — а те есетінін аны та ан. ә ә ғ ң қ ғ

Адамның тісінің іздері

ылмыскерді тіс іздері та ам німдерінде ж не бас а Қ ң ғ ө ә қ да заттарда алыптасуы м мкін. Тіс іздері адам қ ү денесінен де табылады. Тіс іздері бойынша оны ң алыптасу механизмін аны тап, адамды салыстырады. қ қ Идентификациялау шін тісті бату іздері те ы айлы ү ң ө ңғ ж не оларда а парат мол болады. Мысалы: тіс ә қ атарыны до а алпы, о ж не сол атарда ы тіс қ ң ғ қ ң ә қ ғ ретіні ассиметриясы, бір атарда ы тістерді иілуі, ң қ ғ ң тістерді араларында ы ашы ты , тіс саны, протез. ң ғ қ қ қ Сараптаманы сарапшы криминалистпен тіс д рігері ә сот медигі ж ргізеді. ү

Трасологиялы ма ына а қ ғ ғ ие адам іздері былай ажыратылады: ол, ол ап, қ қ ғ ая , тіс, басты б лшектері (бет), папилярлы рнектері жо (ерін, м рын, қ ң ө ө қ ұ ма дай), киім, ан іздері. ң қ ол іздері бас а іздермен салыстыр анда ылмысты ашу мен тергеуде жиі Қ қ ғ қ ж не тымды олданады. Ол олды ызметтік ма ызын ж не маймен ә ұ қ қ ң ә теріні зат а иелігін к рсетеді. ол ала аныны беті – папилярлы ң қ ө Қ қ ң сызы тармен абаттал ан ж не нем райлы б лінген кішкене ірі қ қ ғ ә құ ө сызы тарды биіктігі мен ені. Попилярлы сызы тар бір-біріне еш ашан қ ң қ қ айшы келмейді, біра олар бір ба ытта б лінуі ж не рт рлі рнектерді қ қ ғ ө ә ә ү ө руы м мкін. құ ү Олар адам анасыны рса ында жат анда 3 -4 айлы кезінде ң құ ғ қ қ пайда болып, лгеннен ө кейін де е за уа ыт а са талады. Адам су астында ң ұ қ қ жат анда да оны аншалы ты жат анды ын осы ала анда ы попилярлы қ ң қ қ қ ғ сызы тардан білуге болады. қ Попилярлы сызы тармен бірге ала анны бет қ қ ң терісіні бас а да рефлекс-бедер белгілері к рініс алады. Криминалистикада ң қ ө к п к іл рефлекске б лінеді. Папилярлы рнекті рылымын зерттеумен ө өң ө ө ң құ дактилоскопия айналысады.

ол іздеріҚ

Попилярлы рнекті ш т рі бар: ө ң ү ү до а т різдес ғ ә – сауса рнегіні бір бетінен қ ө ң екінші бетіне иіліп до а т різді т суі ғ ә ү ілмекті рнек ө – сауса ортасында ілмек т різдес қ ә бір жа тан екінші жа а сызылып орны ан қ ққ ққ рнек. ө ораулы рнек ө – спираль т різді оралып ә орналасады.

Тырна іздері қ кримин. алистикалы зерттелуші объект ретінде к бінесе қ ө ылмыскерлерді немесе ж бірленушілерді денесінде кездеседі. Тырна қ ң ә ң қ іздерін арауда немесе зерттеуде ізде алатын жеке белгілері аны қ қ қ к рінбейтін ерекшеліктер аны талуіы ажет. ө қ қ Тырна іздерін қ фотосуретке т сіріп, хаттама а тіркеп жазады. ылмыскер ү ғ Қ тырна ыны астында ж бірленушіні терісі немесе бас а да тергеуге ғ ң ә ң қ ма ызы бар заттарды болуына ай а болса, онда оны тырна тары ң ң ғ қ ң қ тазаланып, алынып сот-биологиялы сараптама а жібереді. қ ғ Киім іздері к ліктерді лактан ан бетінен (к лікпен адамды а ып, басып ө ң ғ ө қ ғ кеткен жа дайда), дым ыл жерде ( ылмыскер мен ж бірленушіні к рескен ғ қ қ ә ң ү жерінде) ж не т. б. о и а бол ан жерлерден табылады. Киім іздерінде ә қ ғ ғ жіптерді то ылу т рлері мен суреттері, матаны бас а да жалпы белгілері, ң қ ү ң қ киім тігісі к рініс алады. Киім іздерін масштабты сурет дісімен т сіреді ө ә ү ж не хаттама а сипаттап жазады. Лакталып боял ан обьектілерден к рінген ә ғ ғ ө киім іздерін дактелоскопиялы пленка а т сіріп, лкен іздерден гипстік қ ғ ү ү жапсырмалар дайындалады. Іздерді суреттері мен к шірмелерін ң ө сараптама а тексерілуші т л аны киімдерімен бірге жіберіледі. ғ ұ ғ ң

ан іздеріҚ – заттарды іздерін білдіреді. О и а бол ан жердегі табыл ан ң қ ғ ғ ғ немесе киімнен табыл ан ан іздеріні алпын зерттейтін трасологиялы ғ қ ң қ қ зерттеулер оларды пайда болу механизмін аны тау а м мкіндік береді. ан ң қ ғ ү Қ іздеріні т су жа дайларын білу ар ылы ылмыс жа дайында ы жеке ң ү ғ қ қ ғ ғ деректерден к рініс алу а болады. ан іздері былай жіктелінеді: ө ғ Қ • анны ю алпына; қ ң ұ қ • анны шашырауына; қ ң • анны тамшыларынан ал ан іздеріне; қ ң қ ғ • анны а уына; қ ң ғ • анны жа ылуына байланысты. қ ң ғ

ан іздері Қ з рамында ылмысты келесі мынадай ө құ қ ң жа дайларын аны тай алады: ж бірленушіге тиген жара ат ғ қ ә қ орны ж не оны залалыны шамасы, о и а бол ан жерде ә ң ң қ ғ ғ к ректі пайдалану ар ылы ажетті ор анысты болуы, ү қ қ қ ғ ң ылмыскерді денесінде немесе киімінде ан ізіні алу қ ң қ м мкіндігі, ж бірленушіні оз алыс немесе лікті тасу ү ә ң қ ғ ө ба ыты, жара ат тиген уа ытта ы ж бірленушіні денесіні ғ қ қ ғ ә ң ң жат ан жа дайы ж не т. б. қ ғ ә

ан іздеріҚ табыл ан объектілерді, сол іздермен бірге ғ фотосуретке т сіреді. ан іздері кеуіп кеткен жа дайда стіне ү Қ ғ ү ж а а азды ою ар ылы оларды контурын к шіріп алу а ұқ қ ғ қ қ ң ө ғ болады. Сондай-а қ , о и а бол ан жерде адамны попилярлы рнегі жо қ ғ ғ ң ө қ ла , ерін іздері де табылады. Ал аш рет ла ізі Германияда құ қ ғ құ қ тіркелген. Онда рлы бол ан жерде ылмыскер сейфті ашпа ұ қ ғ қ қ бол ан кезде оны ты дап т рып аш ан екен. ғ ң ү қ

Назарлары ыз а рахмет!ң ғ