А. М. Аксёнаў Беларусь у міжваенны перыяд

А. М. Аксёнаў Беларусь у міжваенны перыяд

Міжваенны перыяд – час паміж І і ІІ сусветнымі войнамі (канец 1918 г. – 1 верасня 1939 г. )

Пытанні плана: 1. Тэндэнцыі развіцця свету ў міжваенны перыяд. 2. Беларусь і беларускі народ у 20 -30 -я гады ХХ ст. : 2. 1. стварэннее Саюза ССР і станаўленне таталітарнага рэжыму; 2. 2. НЭП і палітыка “беларусізацыі” (1921 -!928 гг. ); 2. 3. Палітыка пабудовы сацыялізму ў БССР і яе складаючыя: індустрыялізацыя, прымусовая калектывізацыя, “культурная рэвалюцыя” (канец 20 -х -30 -я гады); 2. 4. палітычныя рэпрэсіі 20 -50 -х гг. ; 2. 5. Заходняя Беларусь у складзе Польшчы (1921 — 1939 гг. ).

Літаратура: Гісторыя Беларусі ў 2 -х частках (пад рэд. Новіка і Марцуля). Ч. 2. Гісторыя Беларусі : Дапаможнік для студэнтаў завочнай формы навучання /Аксёнаў А. М. І інш. -Гомель, БГЭУ. История Беларуси : Пособие для студентов заочной формы обучения всех специальностей/ Аксёнов А. Н. и др. — Гомель, БТЭУ. Абавязковая і д адатковая літаратура па тэме (гл. Практыкум па курсу «Гісторыя Беларусі» ).

Асноўныя тэндэнцыіі развіцця Еўропы і свету ў міжваенны перыяд Падзенне Германскай манархіі, распад Аўстра-Венгерскай імперыі і перамога бальшавісцкай рэвалюцыі ў Расіі ў выніку І сусветнай вайны. Новая палітычная мапа Еўропы. Спробы ўтварэння новых дзяржаў-нацый і праблемы з нацыянальнымі меншасцямі ў Польшчы, Чэхаславакіі, Румыніі, Югаславіі, Венгрыіі, Літве і інш. краінах. Эканамічныя праблемы Еўропы як вынік сусветнай вайны і эканамічнага крызісу ў ЗША (рэпарацыі краінам-перможцам, марудныя тэмпы росту эканомікі, беспрацоўе, інфляцыя).

Асноўныя тэндэнцыіі развіцця Еўропы і свету ў міжваенны перыяд (працяг) Усталяванне ў Еўропе новага парадку, гарантам якога павінна была стаць створаная міжнародная арганізацыя Ліга Нацый (1919 -1946); Станаўленне дыктатур у еўрапейскіх краінах: — фашызм у Італіі (1922 г. , Б. Мусаліні), Германіі (1933 г. , А. Гітлер); — таталітарныя рэжымы ў СССР, Партугаліі, Румыніі, Венгрыі, Іспаніі (грамадзянская вайна 1936 -1939 гг. , Б. Франка); — аўтарытарныя рэжымы ў Балгарыі, Югаславіі, Аўстрыі, Польшчы. Супрацьборства непрымірымых таталітрных ідэалогій – савецкага камунізму , які падтрымліваўся кампартыямі Захаду, і фашызму Германіі, Італіі, інш. краін. Захаванне ў Еўропе дэмакратычных краін-астраўкоў Велікабрытаніі і Францыі.

Галоўная палітычная падзея ва Ўсходняй Еўропе – стварэнне 30 снежня 1922 г. СССР — Саюза Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік

Заснавальнікамі СССР былі РСФСР УССР БССР ЗСФСР

Дэкларацыя аб утварэнні СССР і і Саюзны дагавор былі зацверджаны І з’ездам Саветаў Саюза ССР (30 снежня 1922 г. , г. Масква)

КАНСТЫТУЦЫЮ СССР — увяла ў дзеянне ІІ сесія ЦВК СССР 6 ліпеня 1923 г. — канчаткова зцвердзіў ІІ з’езд Саветаў СССР 31 студзеня 1924 г.

Тэндэцыіі грамадска-палітычнага жыцця Беларусі 20 -30 гг. Зліквідаванне шматпартыйнасці і і палітычнай апазіцыі Устанаўленне дыктатуры пралетарыяту ў форме Саветаў, палітычная, экана- мічная, духоўная дыскрымінацыя непралетарскіх слаёў грамадства Дыктатура партыі бальшавікоў ад імя пралетарыяту Усталяванне бальшавіцкай таталітарнай сістэмы

Фактары (аб’ектыўныя і суб’ектыўныя), спрыяўшыя ўсталяванню бальшавіцкай таталітарнай сістэмы Пераход краіны ад капіталізму да невыразнага сацыялізму Замена прыватнай уласнасці дзяржаўна-каап ератыўнай Аўтарытарнае праўленне (дыктатура пралетарыяту) Аднапартыйнасць Культ асобы кіраўніка Адзіная ідэалогія Адсутнасць сталых дэмакратычных традыцый Падаўленне іншадумства Нізкі адукацыйна- культурны ўзровень насельніцтва Адсутнасць сярэдняга сацыяльнага слоя грамадства Рэпрэсіі

Асаблівасць перыяда 20 -30 гг. ХХ ст. для беларускага народа – падзел (разарванасць) яго этнічнай тэрыторыі на 3 часткі. Усходняя Беларусь (Смаленшчына, Зах. Браншчына, Невельшчына, Віцебшчына (да 1924 г. ), Магілёўшчына (да 1924 г. ), Гомельшчына (да 1926 г. ) – у складзе Расійскай Федэрацыі. Заходняя Беларусь (Віленшчына, Гродзеншчына, Беласточчына, Брэстчына, часткі Міншчыны і Віцебшчыны) з насельніцтвам 4, 5 млн. з 1921 па 1939 гг. у складзе Польшчы (рэжым “санацыі”, каланіяльная палітыка). Цэнтральная Беларусь з 1 студзеня 1919 г. – тэрыторыя БССР.

БССР у 20 гг. ХХ ст. Новая эканамічная палітыка (НЭП) сакавік 1921 г. — 1928/1929 г. Палітыка ““ беларусізацыі” І этап – 1921 -1924 гг. ІІ этап- 15 ліпеня 1924 г. — канец 20 -х гг.

БССР у 30 -я гады ХХ ст. Палітыка “пабудовы сацыялізму” Індустрыялізацыя (пяцігадовыя планы) Прымусовая калектывізацыя сельскай гаспадаркі ““ Культурная рэвалюцыя ””

Заходняя Беларусь у складзе Польшчы (сакавік 1921 г. — верасень 1939 г. ) — Новы адміністрацыйны падзел – 4 ваяводствы з 29 паветамі, якія дзяліліся на гміны. — Плошча беларускай тэрыторыі складала 113 тыс. кв. км (24% Польшчы) з насельніцтвам 4, 6 млн. (13% насельніцтва Польшчы). Беларусы – 70%. — — Акаталічванне насельніцтва. — — Нацыянальны прыгнет. — — Аграрна-сыравінны прыдатак Польшчы (“усходнія крэсы”). Зарплата ў 2, 5 разы меншая, чым у палякаў. — — Камасацыя (= хутарызацыя). Ліквідацыя сервітутаў. — — Асадніцтва (4434 асаднікі з надзеламі 10 -45 га зямлі да 1930 г. )

Дзякуй за ўвагу!