15 ақпан § 40. Туристік объектілері. Сырт ы

15 ақпан § 40. Туристік объектілері. Сырт ы қ экономикалы байланыстары қ

Ма саты: қ А Ш-тары б лімін Қ ө айталап, ал ан білімдерді қ ғ толы тыру. О ушыларды қ қ ң танымды – тап ырлы қ қ қ да дысын жетілдіру ғ

азіргі кезде халы аралы туризм лемдік Қ қ қ ә экономиканы ма ызды буынына ң ң айналды. Шетелден келетін туристер саны ж нінен А Ш д ниеж зінде алды ы ө Қ ү ү ңғ орында. Жылына м нда 50 -млн-нан астам ұ шетелдік туристер келеді. Туризм дамуына олайлы таби ат жа дайлары мен айыры ша қ ғ ғ қ таби и объектілері, ескерткіштер к птеп ғ ө кездеседі.

• Йеллоустон лтты паркіні ауданы- ұ қ ң 900 000 гектар, 1872 жылы йымдастырыл ан. Ол Вайоминг штатында ұ ғ орналас ан. Б нда Солт стік Американы е ірі зендері қ ұ ү ң ң ө орналас ан: Снейк, Миссури, Йеллоустон. Олар қ Йеллоустон к лінен бастау алады. Б л к л Орталы ө ұ ө қ жазы. лтты паркте таби атты 10000 — а жуы қ Ұ қ ғ ң ғ қ геотермалды гейзерлері бар.

• Колорадо үстіртінде орналасқан Колорадо каньоны әлемдегі ғажайып табиғат ескерткіші болып табылады.

• А Ш пен Канада шекарасында ы Онтарио ж не Эри Қ ғ ә к лдері аралы ында орналас ан Ниагара ө ғ қ сар ырамасы. Жергілікті ндістер тілінде сар ырама атауы қ ү қ «К ркірек су» дегенді білдіреді. ү

Флориданы о т стік шы ысында орналас ан ң ң ү ғ қ Майами аласы д ниеж зіне йгілі курорт қ ү ү ә

• Тау туризмі жо ары дамы ан. Басты ғ ғ аудандары –Се гір тауларда ы ң ғ штаттар. Тауда ы демалыс орында ғ мы да ан адам з демалысын ң ғ ө ткізеді, ыс ы спорт т рлерінен жарыстар ө қ қ ү ткізіледі. Мысалы, лкен Т зды к л ө Ү ұ ө ма ында ы Солт-Лейк –Сити аласында ң ғ қ 2002 жыл ы ыс ы олимпиадалы ойындар ғ қ қ қ тті. ө

• Америкадағы экономикалық интеграция процестері Екінші дүниежүзілік соғыстан соң ғана дами бастады. Бұл АҚШ-тағы жеке компаниялар қаржысының Канада экономикасына салынуынан басталды. XXғасырдың 40 -80 жылдарында АҚШ пен Канаданы біріктіретін біртұтас шаруашылық кешені қалыптасты. 1960 жылдары өндіріс салалары ауыл шаруашылығы машиналарын және автомобиль жасау, әскери техника өндірісі дами бастады.

• 1994 жылы 1 а тарынан бастап қ ң Солт стік Америкалы еркін сауда ү қ айма ын ру туралы келісім ғ құ (НАФТА ) з к шіне енді. О ан: ө ү ғ • А Ш Қ • Канада • Мексика

• 1995 жылы Америкада ы бір атар мемлекет ғ қ басшылары 2005 жылдан бастап Батыс жарты шарда ы еркін сауда айма ын ру ғ ғ құ туралы келісімге ол ойылды. А Ш- ты қ қ Қ ң д ниеж зілік нары та ы басты б секелесі ү ү қ ғ ә еуропалы елдер бол анымен, б л елдермен қ ғ ұ сырт ы экономикалы байланыс даму қ қ стінде. Мысалы, А Ш-та ы аса ірі ү Қ ғ «Форд» , «Дженерал моторс» , «Боинг» , Кока-кола» ж не т. б. ә компанияларды Еуропа елдерінде онда ан ң ғ к сіпорындары бар. ә

аза станда А Ш-пен бірлескен Қ қ Қ к сіпорындарыны жалпы саны-547. ә ң

• Екі ел арасында ы сауда айналымы 2009 ғ жылы 2 млрд А Ш долларын Қ рады. Со ы жылдары арышты құ ңғ ғ қ зерттеулер саласында А Ш, Ресей, аза стан алымдары Қ Қ қ ғ бірлескен ылыми-зерттеу ба дарламалары ғ ғ ж зеге асырылуда. А Ш а паратты ү Қ қ қ технологиялар, ылым мен білім саласында ғ д ниеж зі елдерімен байланыс жасайды. ү ү

І топ ІІІ топ

“ Сен білесі бе? ” ң 10 с ра , р жауап а 10 пай. ұ қ ә қ ұ 1 -ші кезең: 2 -ші кезең: “ Сандар да с йлейді” ө сандарды м нін ашуң ә , 10 пай. ұ 3 -ші кезең: “ Кім жылдам? ” кескін картамен ж мыс 20 пай ұ ұ 4 -ші кезең: “ Сен алай ойлайсы қ ң ? ” ой тол ау с ра тары 20 пайғ ұ қ ұ 5 -ші кезең: “ атесін тап Қ ” Берілген с йлемдерден атесін тап ө қ р жауап а Ә қ 10 пай. ұ

1 -кезе с ра тары: ң ұ қ 1 -с ра : ұ қ А Ш жалауында ы ала жола тар андай ма ына береді? Қ ғ қ қ ғ 2 -с ра : ұ қ А Ш-ты ірі лтты паркі? Қ ң ұ қ 3 -с ра : ұ қ А Ш-та ы м найды ірі орындарыны бірі? Қ ғ ұ ң ң 4 -с ра : ұ қ А Ш-та ы «мемлекет ішіндегі мемлекет» атына ие бол ан штатыҚ ғ ғ 5 -с ра : ұ қ А Ш-ты лт шеберханасына айнал ан нерк сіпті ауданыҚ ң ұ ғ ө ә 6 -с ра ұ қ : Бостоннан Вашингтон а дейін созылып жат ан мегалополисғ қ 7 -с ра : ұ қ А Ш-ты а ша бірлігіҚ ң қ 8 -с ра : ұ қ А Ш –да президент анша жыл а сайланады? Қ қ ғ 9 -с ра : ұ қ А Ш-ты ядролы полигон штатыҚ ң қ 10 -с ра : ұ қ А Ш-ты астанасыҚ ң 11 -с ра : А Ш-ты ай штаты «автомобиль штаты » деп аталады? ұ қ Қ ң қ 12 -с ра : А Ш-ты е ірі нерк сіпті ауданы? ұ қ Қ ң ң ө ә 13 -с ра : А Ш-ты жас экономикалы макроауданы? ұ қ Қ ң қ 14 -с ра : А Ш-ты бірінші президенті? ұ қ Қ ң 15 -с ра : А Ш-ты бір лтты ел ма лде к п лтты ел ма? ұ қ Қ ұ ә ө ұ

• Мемлекеттік біріккен ал аш ы штаттарғ қ • Йеллоустон • Аляска • Калифорния • Солт стік-шы ыс ү ғ • Босваш • Америка доллары • 4 жыл • Невада • Вашингтон • Мичиган • Нью-Йорк • Батыс • Дж. Вашингтон • К п лтты ө ұ

2 -ші кезе : ң 1 -топ: 9 млн, 1776 жыл, 15 мы нан аса, 4 , 125 ң ала, 1955 жыл қ 2 -топ: 309, 6 млн, 50, 4 шілде. 1955 жылы, 11 ырк йек, 4 жыл қ ү 3 -топ: 1776 жыл, 125 ала, 2001 жыл, 9 млн, 4 жыл, 13 ызыл қ қ Сандар да с йлейді ө

• 9 млн – А Ш жеріні ауданыҚ ң • 309, 6 млн – Хал ыны саны қ ң • 1776 жыл -Т уелсіз ел бол ан жыл ә ғ • 4 шілде — т уелсіздік к ні ә ү • 15 мы нан аса ң – уежай барә • 50 — штат саны • 4 — экономикалы аудан қ • 125 ала- қ автомобиль шы аратын ала санығ қ • 1955 жыл -Диснейленд ашылды • 2001 жыл 11 ырк йек қ ү –Нью- Йорк аласында аса ірі қ террорлы рекет болды қ ә • 13 ызыл- қ ал аш ы біріккен штаттар санығ қ • 4 жыл -А Ш президенттері сайланатын мерзімі Қ

3 -ші кезең “ Кім жылдам” • КАЛИФОРНИЯ • ВАШИНГТОН • НИАГАРА • АЛЯСКА • ФЛОРИДА • НЬЮ-ЙОРК • ҰЛЫ КӨЛДЕР • КАНАДА • МЕКСИКА • АТЛАНТ

4 -ші кезе : Сен алай ң қ ойлайсы ң І топ аза стан мен А Ш арасында ы арым- аты- Қ қ Қ ғ қ қ настарды болаша ы андай? ң ғ қ

ІІ топ А Ш-ты даму сатысы д рыс Қ ң ұ де гейде келе жатыр ма? ң алай ойлайсы ? қ ң

ІІІ топ А Ш-ты даму де гейіне аза стан жетеді деп Қ ң ң Қ қ ойлайсы ба, з мысалдары мен д лелде? ң ө ң ә

5 -кезе : атесін тапң Қ • А Ш-ты астанасы Калифорния Қ ң аласы. А Ш-ты Чикаго мен Питсбург қ Қ ң аралы ында ы К л ма ы мегалополисін ғ ғ ө ң Сан-Сан деп атайды. А Ш-ты президенті 4 Қ ң жыл а сайланады. А Ш-ты автомобиль ғ Қ ң астанасы-Мичиган. А Ш-та 50 лтты Қ ұ қ саяба бар. А Ш-ты бір лтты қ Қ ұ мемлекет. А Ш-ты нерк сіп ндірісіні Қ ө ә ө ң к лемі жа ынан д ниеж зінде со ы ө ғ ү ү ңғ орында.

й Ү тапсырмасы: АМЕРИКА РАМА ҚҰ ШТАТТАРЫН АЙТАЛАУ Ж НЕ Қ Ә М НЖАЗБА Ә ДАЙЫНДАП КЕЛУ.