การปฏบต ภายหลงการเกบเก ยวผกและผลไม โดย ดนย บณย เกยรต ภาควชาพชสวน

การปฏบต ภายหลงการเกบเก ยวผกและผลไม โดย ดนย บณย เกยรต ภาควชาพชสวน คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

ภาชนะบรรจ

ประโยชนของภาชนะบรรจ 1, 2 1 ป องก นผล ตผลไม ให เส ยหายอ นเน อง มาจากการจ ดการหล งการเก บเก ยว โดยต อ งถ อหล กว าผล ตผลท อย ในภาชนะบรรจ จ ะ ต อ ง อ ย น ง เพ อไม ให เก ดความเส ยหายเน องจากกา ร เ ค ล อ น ไ ห ว ทำ ให ม รอยแผลจากการเส ยดส ระหว างผล ตผลหร อระหว างผล ตผลก บภาชนะบรรจ ด ง น น

บางคร งอาจใช แผ นพลาสต กห อผล ตผลก อนนำ ไปใส ในภาชนะบรรจ หร อใช แผ นพลา สต กกร ภายในภาชนะบรรจ ก อนท จะใส ผล ต ผ ล ล ง ไ ป จะช วยป องก นการส ญเส ยน ำ ได ด ข น 3 . ส ะ ด ว ก ใ น ก า ร เ ค ล อ น ย า ย เพราะภาชนะบรรจ ทำ หน าท รวบรวมผล ตผล ใ ห เ ป นห น ว ย เ ด ย ว ก น ทำ ให สะดวกในการขนย ายในระบบการตลาดและ 4 ก วยให กระบวนการหร อข นตอนท ต าองกย จ ำ ห น ช า ร ารทำ ภายหล งการเก บเก ยวสะดวกข น เ ช น

ภาชนะบรรจ ช วยแยกผล ตผลท ม เกรดหร อ ม า ต ร ฐ า น แ ต ก ต า ง ก น อ อ ก จ า ก ก น และต องบรรจ ผล ตผลท ม มาตรฐานเหม อน ก นเท าน นไว ในภาชนะบรรจ เด ยวก น 6 ผล ตผลท อย ในภาชนะบรรจ ด งด ดความส น ใ จ ข อ ง ผ บ โ ภ ค การเลอกใชภาชนะบรรจจะตองค ร โดยเฉพาะอย างย งการใช ภาชนะบรรจ เพ อ ำนงถง ก. ขายป ล กแ ก ผ บ ร โภคโดยตร ง ราคาตนทนของภาชนะบรรจ ข. คาใชจายในการบรรจ ค. คาขนสง ง. ความเสยหายของผลตผล

วสดทนำมาทำภาชนะบรรจ และคณสมบตของภาชนะบรรจทด มดงน . 1ไมมพษตอผลตผลและผบรโภค . 2มความแขงแรง ทนทาน สามารถปองกนไมใหผลตผลเสยหายได . 3ไมมมมแหลม ไมมตะป หรอลวด หรอเศษไมโผลออกมาทำใหผลตผลเสยหาย . 4ตองมขนาดพอเหมาะไมลกมากเกนไป เพราะถาภาชนะบรรจม ความลกมากจะทำใหผลตผลทบรรจอยด านบนทบผลตผลทบรรจอย ดานลางทำใหเกดความเสยหายไดโดย

5 . สามารถป องก นการส ญเส ยน ำ ได ทำ ให ผล ต ผลไ ม ส ญเ ส ย น ำ ห น ก 6 . ภ าชน ะ บ ร ร จ จะ ต องม ร เ ล กๆ เพ อให ม การระบายอากาศและระบายความร อน ท พ ชคายออกมาไม ให สะสมอย ภายใน แ ล ะ 7 . ภาชนะบรรจ จะต องม าน อ อหนซก ขนาด ไ ม ทำ ให พ ชข ด ำ ก เจน และร ปร างท สะดวกใน การบรรจ ขนส ง แ ล ะ 8ด ในกรณ ท กเป รนว สด นใช า ร ตวท า ด . ำ เ น น า ด า ก แล ล ง จะต องสามารถนำ ไปกำ จ ดท งได สะดวก โดยเฉพาะผด ขายปล ค ว าม ส นว สด ท บ ร โ ภ ค กควรใช ใจผ สลายไป 9 . งด ด ก บ ธ ร ร ม ช า ต ไ ด ง า ย

การจำแนกชนดของภาชนะบรรจ 3, 4 ภาชนะบรรจทใชบรรจผกและผลไมสด แบงออกไดเปน 3 กลม ไดแก ก. ภาชนะบรรจทใชในการขนยายผลตผลจากไร หรอแปลงปลก มายงโรงคดบรรจ ข. ภาชนะบรรจเพอใชขนสง เปน ระยะทางไกล ค. หรอบรรจเพอขายสง ภาชนะบรรจสำหรบบรรจเพอขายปลก

ภาชนะบรรจสำหรบขายปลก ชนดของภาชนะบรรจสำหรบบรรจผลต ผลเพอขายปลกโดยตรงตอผบรโภค ไดแก . 1ถงกระดาษ พลาสตก หรอถงตาขาย . 2ถาดกระดาษ พลาสตก หรอ โฟม . 3กลองกระดาษพบได ซงดานขางหรอทฝา เปน พลาสตกใส หรอมชองใสผลไมแตละชอง . 4 ตะกราท ยม เปน รปกลมหรอสเหล

1. โพล เอทลน (Polyethylene) . 2โพลไว นล คลอไรด (Polyvinyl chloride( . 3โพล โปรป ลน (Polypropylene ( . 4เซลโล เฟน (Cellophane ( . 5 พลาสตกโพลเอ ทลน ทมความหนาแนนสง (High Density - Polyethylene film หรอ HDPE (

ชนดของถาด 2, 4 1 . ถ า ด พ ม พ ทำ จากใยเ น อไม สดหร อกร ะ ดาษฟาง ส า ม า ร ถ ย อ มเ ป นส ต า ง ๆ ไ ด ถ าด ชน ด น ม ค ว าม ล ก ป ร ะ ม าณ 5 0 เซนต เมตร ถ าเป นถาดท ทำ จาก PVC ในกระบวนการผล ตถาดอาจม การใช ความร อน (T h e 2 . o fio rm-in g pp ro t e sosl) ถ า y r. P V C rm H g h I m a c c p y s t ด e n e ล ำ ก ป ร ะย ใ ช 1ว 0 เ ธ ต ด เ มย ว ก ร P V ส ง ซน เ ต ร โป บ ง แ C ท โ ด ม าณ และสามารถเห xนผล n โ eป ร o l y อยt แ ภายใน แ ต 3 ไE ม p a ตผลทd บรรจ ง y r e n ง ส e. d p s ได ความหนาประมาณ 3 ม ลล ดด านบนด ขาว ม ช ดเจน และอาจม ฝาป เมตร ม ส วย

. 4 Injection moulded ทำจากพวก LDPE . 5ถาดททำจากไม มความหนาประมาณ 1. 5 มลลเมตร เหมาะสำหรบใสผลไมขนาดเลก

ภาชนะบรรจทดทนยมใชบรรจ ผกและผลไม ไดแก 1. ล ง ไ ม เป นล งท ใช ตะป ตอกหร อใช ลวดเย บ ( w i r e b o u n d t y p e ) เป นล งชน ดท ม ฝาป ดเป ดด านข าง ห ร ขอด ช น อ - ด ฝ า แ ย ก ก ไ ด ไม ท ใช ส วนใหญ เป นไม ฉำ ฉา (ร ปท ทนทานตอความเปยกชนและเปยกนำได 1 0. 1 ) ใช บ ร ร จ ได ท งผ กแ ละ ผลไม - แ ต ล ง ไ ม ม ร า ค า แ พ ง ออกแบบไดตามความตองการในการถายเทอากา แ ล ะ ป จ จ บ น ไ ม ม จ ำ น ว น จ ำ ก ด ศ ล ง ไ ม ม ข มความแขงแรงดเ ส ย ด ง น อ ด แ ละ ข อ -

ขอเสย - เนอไมดานในแขง หยาบ และบางครงอาจมสวนแหลมคม โผลออกมาจำ เปน ตองมการบดานใน -มปญหาการกระทบกระแทก มนำหนกมากไมเหมาะกบการขนสงท างอากาศ บางประเทศไมยอมรบเพราะ เปน แหลงทำ ใหเกดโรคและ ยากตอการทำลายภายหลงการใช -นำกลบมาใชใหมไดยาก

และช นในซ งเร ยกว า fluting s truc ture ห ร อ c o r r u g a t i n g m e d i u m กล องชน ดน เร ยกว า s ingle wa ll boa rd ถ าเป น double wa ll boa rd จะประกอบด วย fa cing 3 ช น และม ช น fluting 2 ช น ความแข งแรงของกล องกระดาษล กฟ กข นอย ก บ F l u t e c o n t o u r ซ ง ค อ ความส งและจำ นวนของล กฟ กต อความยาว 1 เ ม ต ร ก. กล องชน ดช นเด ยวต ดก น (O nep i e c e c a s e ) แ ล ะ เ ป ด ท ง 2 ด า น เวลาใช จะต องป ดด านหน งด านใดเส ยก อ

ข. กล องชน ดแยกก น 2 ช น (F ull t e l e s c o p i c c a s e ( ค. กล องชน ดสวมท บ (C ase-lid box หร อ s i d e - s l o t t e d c o n t a i n e r) ม 2 ช น กล องชน ดน เป นกล องส เหล ยมไม ม ฝ า ป ด ง. กล องชน ดพ บ (Die-cut tray and lid) เม นกล องทผล ผ ใช ต องพ อ กช นทรงก อน ตผลแล วจะนำ บข นหน ง เป อบรรจ ม า ส. ร ก ล ม อ ป ช น ด ด อ บ ร จท จ ว ง น บ ๆ ทำ งต วกล องและฝาปาษเ ป นภ าชนากข ร จดเ ท ให กล องม ะ ด ดอาจสวมท งม ะ บอป น การ ใช กล องกร ความ แ ข งแ ร บหร ร พ ย ง บ า ส ว น ก ไ ด สามารถออกแบบไดง มากมายตามว ตถ ประสงค ว าต องการจะบรรจ ผ กหร อผลไม ชน ดใด

กลองกระดาษลกฟกมขอดและขอ เสย ดงน ขอด - ผวกลองเรยบ ไมทำความเสยหายแกผลตผล แผนลกฟกจะชวยปองกนไมใหผลตผลถ กกระทบกระแทก - สามารถออกแบบใหมขนาดและรปร างตาง ๆ กนได - สามารถพมพขอความหรอรปภา พอธบายชนดและรายละเอยดเกยวก บผลตผลไดงาย ทำใหดงดดความสนใจของผบรโ

ขอเสย - -หลงจากใชแลว อากาศถายเทไดเฉพาะตามรทเจาะไวเทาน สามารถนำกลบไปเขากระบวนการผล น ตใหมได - กระดาษดดความชน ทำใหความแขงแรงของกลองลดลง ตองระมดระวงในการวางกลองซอนกน 3. ตะกร าพลาสต ก 5 (P las tic bas ket) ป จจ บ นตะกร าพลาสต กได ร บความน ยมน ำ ม าบ ร ร จ ผ กแ ละ ผลไ ม ก น ม ากข น ถ งแ ม จะ ม ร าคาส ง แ ต ม ความ คงทน ใ ช ไ ด เ ป นร ะ ย ะ เ ว ล า น สามารถนำ หม นเว ยนกล บมาใช ได อ ก เร ยกว า ภาชนะ บรรจ ชน ดหม นเว ยน

ตะกราพลาสตกมขอดและขอเสยดงน ขอด - แขงแรง วางซอนกนไดหลายชน ชวยปองกนนำและความชนไดด ผวดานในเรยบ ไมทำใหผลตผลเสยหาย -ทำความสะอาดไดงาย ขอเสย - ราคาแพง ตองลงทนสง - ไมเหมาะกบผลตผลทมขนาดเลก นำกลบมาใชไดหลายครงและภาชนะเปลาข นยายได - สะดวก ไมสามารถกนการกระทบกระแทกได เพราะวางซอนกนได

การลดตนทนของภาชนะบรรจอาจทำได ดงน 1 ร ปทรงของภาชนะควรเป นทรงส เหล ยม ภาชนะบรรจ ส วนใหญ ท ใช จะม 2 ร ปทรง ค อ ท ร งาขน าดห ร ง ภอ ท ระง ท ราๆ ก อ ก ก. ถ ก ล ม ขอ าชน เ ก ะ บ น แ ล ะ ท ร ง ส มาตรบรรจ ล อยกว าทรง เ ห น ย ม ภาชนะทรงกลมจะม ปร ภาชนะทล ม ยม ป ร ะ ม าณ 2 7 เ ป อ ร เ ซ อเสต ย ล กษณะเป นทรงกลม ม ข น ส เห ข. ค อ การวางภาชนะร ปทรงกลมในการจ ดจำ หน ายจะว า ง ไ ด เ พ ย ง ท ศ ท าค เ ด ง ย ว . แต ภาชนะทรงส เหล ทรงกลมบรรจหลายท ศทาง ยมวางได ผล ตผลสำ ในการใช ภาชนะบรรจ ห ร บ ข า ย ป ล ก

ขอดของภาชนะบรรจทรงสเหลยม ก. ทำการบรรจไดสะดวก ทำใหประหยดคาแรงงาน ข. การใช ภาชนะบรรจ ทรงส เหล ยมในการบรรจ ข า ย ป ล ก จะทำค. บรรจปรมาณผลตผลไดเพมขน ให สะดวกกว าการบรรจ ใส ในกล องใหญ ตง. น ท น ก า ร ข น ง ล ด ล ง ถงแมราคาอาจเพมขนบางกตาม ส แ ละ ง ายต อการจ ดจำ หน าย ประหยดเนอทในการจดจำหนายในราน 2 คาขายปลก เพ มการบรรจ ในภาชนะบรรจ ให มากท ส ด การบรรจ ผล ตผลใส ในภาชนะบรรจ จะต องบรร จ ให ไ ด ป ร ม าณม ากท ส ด

ฒนาใหมคณภาพดขนและมราคาถกลง โดยเฉพาะพลาสตกไดเขามามบทบาทในการ เป นวสดทำภาชนะบรรจมากขน และยงสามารถนำกลบมาใชไดอก ซง เปน การลงทนภาชนะบรรจครงแรกเพย งครงเดยว