ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ ФИЛОСОФИЯ ЖӘНЕ

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ ФИЛОСОФИЯ ЖӘНЕ САЯСАТТАНУ ФАКУЛЬТЕТІ Та ырыбы; Биологиялы ыр а. қ қ ғ қ Адамны мінез л ы мен іс рекетіндегі биологиялы ң құ қ ә қ ж не леуметтік нышандар, леуметтік ортаны ә ә ә ң адамны мінезі мен іс рекетіне сер. ң ә ә Орындаған: Сандыбай Д

Биологиялы ыр а — биология ылымында қ ғ биологиялы процестер мен былыс-тарды қ құ ң ар ыны мен сипатында ы мезгіл-мезгіл қ қ ғ айталанып отыратын згерістер реттілігі. қ ө Биологиялы ыр а барлы тірі организмдерге қ ғ қ қ т н ж не ол клеткалы процестерден ә ә қ бастап популяциялы , биосфералы -былыс қ қ құ тарды амтиды. М ны зерттейтін ылым қ ұ ғ саласы — биоритмология

Биологиялы ыр а таби и жа дайда орша ан қ ғ ғ қ ғ ортада ы былыстар згерістеріне с йкес ғ құ ө ә ж реді, “ ү Биологиялық са атғ ” ызметін қ ат арады, организмні уа ыт пен ке істікте қ ң ба дарлануына, орша ан ортада ы ғ қ ғ ғ згерістерге алдын-ала дайындалу а м мкіндік ө ғ ү береді

Биологиялы ыр а қ ғ қ сімдіктерде жапыра тар мен ө қ к лте жапыра шаларды ү қ ң т уліктік ж не физиолгиялы ә ә қ згерістері т рінде бай алады. ө ү қ

Ал жануарларда биологиялық ырғақ әр түрліфизиологиялық-биохим иялықпроцестер активтілігінің кезеңділігімен бейнеленеді. Мысалы: температура ауытқулары, гормондар бөлінуі, РНҚ синтезі, рибосомақұрылуы, клеткалардың бөлінуі, т. б.

Биологиялы ыр а т ым уалайды ж не қ ғ қ ұқ қ ә таби и с рыпталу мен организмдерді ғ ұ ң бейімделгіштігіні ма ызды факторы болып ң ң табылады. Биологиялы ыр а пайда болу қ ғ қ себептеріне арай: қ Экзогенді Эндогенді

Экзогенді биологиялы қ ыр а — ғ қ организмні сырт ы к ш серіне, ң қ ү ә орша ан ортаны мерзімдік қ ғ ң згерістеріне жауабы ө.

Эндогенді (дербес, ыры сыз) биологиялы ыр а қ қ ғ қ тірі организмні зінде туындайтын активті ң ө процестерді тол ынына с йкес алыптасады. ң қ ә қ Ол айтарымды байланыс механизмімен қ реттеледі

Мінез-құлық тірі организмнің барлығына ортақ қасиет. Оның басты белгісі – тіршілік иесінің қимыл-қозғалысының түрлі деңгейдегі көріністері. Адам бойындағы Мінез-құлықтың бастапқы көрінісі – қылық

Адаменю мінез-құлығын және жануарлардың мінез-қылығын зерттейтін ғылымды этология ( гр. «еtһоs» — мінез, «logos» — ілім ) дейді. Рефлекс — жүйке қызметінің негізі, оның түрлері.

Рефлекс ұғымын ғылымға алғаш рет еңгізген француз ғалымы — Р. Декарт ( 1596 — 1650 ). Рефлекстер туралы ілімді одан әрі толыктырып дамытқан көрнекті орыс ғалымы И. П. Павлов ( 1849 — 1936 ) .

Ол — жо ары ж йке ызметіні ғ ү қ ң физиологиясы — мінез- лы туралы қү қ ылымны негізін салушы алым ғ ң ғ Ғ мінез- лы ты зерттеуде шартты құ қ рефлекстерді альпггасу дістерін ашты. ң қ ә И. П. Павлов жо ары ж йке кызметі тікелей ғ ү шартты рефлекстер жиынты ынан ғ т ратынын толы д лелдеп берді ү қ ә

Бірінішіден , шартты тітіркендіргіштің әсер ету уакыты шартсыз тітіркендіргіштердің өсерімен сәйкес келуі кажет. Мысалы, бұрын ет жеп көрмеген итке етті көрсетсе де иттің оған сілекейі бөлінбейді. Итке етті көрсетіп, артынша ет беруді бірнеше рет кайталаса, ет көріне салысымен сілекей бөліне бастайды. Екіншіден , шартты тітіркендіргіштің өсері шартсыз тітіркендіргіштің алдында бірнеше рет кайталануы шарт. Қоңырау шалып, артынан итке тамак беруді бірнеше рет кайталаса, шартты рефлекс түзіледі. Үшіншіден , шартты жөне шартсыз тітіркендіргіштердің әсер ету уакытын сәйкестендіріп, бірнеше рет кайталаганда да шартты рефлекс түзіледі.

Назарларыңызғ а Рахмет