Қазақ Ұлттық Аграрлық УниверситетіҚазақ Ұлттық Аграрлық Университеті “

Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті “ Биологиялық қауіпсіздік” кафедрасы “ Паразитология және Инвазиялық аурулар” пәні Тақырыбы: Күйістілердің эуритремозын балау, емдеу және алдын алу шаралары Орындаған : Байсеитова Алия Вм 401 топ Тексерген: б. ғ. к. п. м. а. Ахметова Гульнази

Жоспар • Кіріспе • Негізгі бөлім • Морфологиясы • Биологиясы • Ауруды диагностикалау • Емі • Алдын-алу шаралары • Қорытынды • Пайдаланған әдебиет

Кіріспе • Сор ыш рттар ғ құ – жануарларда, соны ішінде ң ауыл шаруашылы малдарда қ ж не адамда жиі кездесетін ә трематодоздар ауруларыны ң оздыр ыштары. лемде қ ғ Ә сор ыш рттарды 4 мы т рі ғ құ ң ң ү бар екендігі белгілі. М ны ұ ң барлы ы дерлік эндопаразиттер ғ – ішкі то ышарлар. Олар ғ бауыр, кпе, б йрек, ішкі ө ү уыстарды, соны ішінде ан қ ң қ айналу ж йесін ж не т. б ү ә жануарларды ішкі ң а заларында мекендейді де, ғ алуан т рлі ауруларды ү оздырады. қ

• Эуритремоз — ой мен ешкі, қ м йізді ірі ара мал, т йе, ү қ ү б ы ж не бас а да к птеген ұғ ә қ ө мал т ріні й ы бездеріні ү ң ұ қ ң за ымдануымен, ас орыту қ қ ж йесіні б зылуымен, ү ң ұ малды те атты ң ө қ ары тауымен сипатталатын қ гельминтоз, я ни трематодоз ғ ауруы. • Жіктелуі: • Т ымдасы: Dicrocoeliidae ұқ • Туысы: Eurytrema • Т рі: E. pancreaticum ү

Морфологиясы • Эуритреманы денесі ашы ң қ ызыл т сті, зынды ы қ ү ұ ғ 13 -18 мм, ені 5 -8 мм. Сопа ша келген рт, дене қ құ бітімі с л жуандау. ә Д геленген ауыз емізігі өң рса сор ышынан екі есе құ қ ғ лкен ж не денесіні ү ә ң сыртына шы ы ырап ғ ңқ т рады. Шеттері иректелген ұ екі ені к біне сор ышты екі ө ғ ң жа апталында орналас ан, қ қ қ ал р ашы жыныс м шелері ұ ғ ү орта шеніне орны ан. ққ

Биологиясы: • Биогельминт, триксенды сор ыш қ ғ к рт, ш иесі болу ұ ү керек, ш иесіні ү ң атынасуымен сіп қ ө жетіледі.

• Мал н жісімен ртты ә құ ң ж мырт асы сырт а шы ады. ұ қ қ ғ • Оларды лулар ж тады. ұ ұ Аралы иесіні денесінде қ ң мирацидийден спороцисталар, редиялар ж не церкарийлер ә дамиды. • Сырт ы орта а луды тыныс қ ғ ұ ң жолы ар ылы шы ан қ ққ церкарийлерді осымша қ аралы иелері — шегірткелер қ ж тып ояды. ұ қ • Оларды денесінде екі айдай ң мерзімде залалдандыр ыш ғ бала сатысы — ң метацеркарийлер пайда болады. • Мал ш ппен оса осындай ө қ шегірткелерді жеп ой ан кезде қ ғ мал эуритремоз а шалды ады. ғ ғ

Диагностикалау: • 1. Эпизоотологиялы деректер. қ • Эуритремоз аралы ж не осымша иелер атар қ ә қ қ кездесетін айма тарда ана тара ан. аза станда қ ғ ғ Қ қ о т стік, о т стік-шы ыста, я ни Алматы, Жамбыл, ң ү ғ ғ О т стік аза стан облыстарында ке тара ан, сіресе ң ү Қ қ ң ғ ә таулы ж не тау б ктеріндегі ауылдарда жиі бай алады. ә ө қ Жо арыда атал ан малды ішінде сіресе м йізді ірі ара ғ ғ ң ә ү қ жиірек осы ауру а шалды ады. Б л дерт барлы жаста ы ғ ғ ұ қ ғ т лікте кездеседі, біра эуритремалар мал денесінде ү қ бірнеше жыл тіршілік ететін бол анды тан, оны саны ғ қ ң жыл сайын к рт к бейіп отырады. Мал эуритремоз а ү ө ғ жайылым маусымында негізінен ал анда жаз ж не к з ғ ә ү айларында шалды ады, ыста б л аурудан шы ын ғ қ ұ ғ бай алады. қ

• 2. Клиникалық белгілері. • й ы безіні ызметіні б зылуына Ұ қ ң ұ байланысты эуритремоз а шалды ан малды ғ ққ ң ас орыту ж йесіні ызметі, р т рлі зат қ ү ң қ ә ү алмасу процестері нашарлайды. Сырт белгілері ай ын емес, дерт созылмалы т рде теді. Мал қ ү ө ары тайды, іші теді, денесінде ісік пайда қ ө болады. атты ары та анды тан (кахексиядан) Қ қ ғ қ кейде мал леді ө

3. Зертханалық әдістер • Малды н жісін ң ә гельминтоовоскопиялы дістермен қ ә тексеріп, эуритреманы ң ж мырт асын тапса ауру ұ қ аны талады. олданылатын қ Қ зертханалы дістер: 1. Ш геру қ ә ө (т ндыру) дісі. 2. Демидовты ұ ә ң дісі. 3. Вишняускасты дісі. ә ң ә

• Эуритрема ж мырт асы ұ қ – майда (0, 36 -0, 44 мм), ою- о ыр т сті, ішінде жетілген ры ы – қ қ ң ү ұ ғ мирацидий бар, бір шетінде а па шасы, екінші қ қ қ шетінде денешесі бар. Оны дикроцелий ж мырт асынан ажырата білу керек, себебі олар ұ қ бір-біріне те сас келеді. ө ұқ

Өлекседегі өзгерістер. • За ымдал ан й ы қ ғ ұ қ безді к лемі с л ң ө ә л ай ан. Оны тіліп ұ ғ ғ жібергенде, ішінен к птеген а — ызыл ө қ қ т сті то ышарлар к зге ү ғ ө шалынады. лексе Ө ары , ісі кі болады. қ ң

Емі: • Эуритремоз а шалды ан малды емдеу ғ ққ м селесі зір толы шешілген жо. ә ә қ қ • олданатын д рілер: Қ ә • 1. Гексахлорпараксилол – 0, 5 г/кг есебінде 2 -3 айтара, жемге осып р қ қ ә мал а жекелей немесе топтау дісімен ғ ә береді.

Алдын-ала сақтандыру шаралары: • 1. Алдын — ала са тандыру дегельминтизация қ жылына екі рет жасалады: біріншісі – ыста қ немесе мал жайылым а шы ардан 10 -15 к н ғ ғ ү б рын ерте к ктемде, екіншісі – к зде немесе ұ ө ү жазды ая ында жасалынады. ң ғ • 2. Жайылымны б талар скен сай — жыралары ң ұ ө бар жерлерді жыртып, ол жерлерге екпе ш п ө сіру ар ылы дикроцелийді аралы иелерімен ө қ ң қ к ресу де тиімді болма. ү қ

Қорытынды • Гельминтология биологияны е к не п ні, то ышарлы ң ң ө ә ғ қ к нелтетін рттар туралы к не дебиеттерде ү құ ө ә м ліметтер келтірілген. Мысалы, Эберс, Гиппократ, ә Аристотель здеріні е бектерінде гельминттер туралы ө ң ң жаз ан. Біра , ылыми т рде гельминтология XVIII –ші ғ қ ғ ү асырды екінші жартысынан дами бастады. ғ ң Петербургта ы академик П. С. Паллас рттарды ғ құ ң зінен- зі пайда болатын теория а арсы м ліметтерді ө ө ғ қ ә келтірді. • Гельминттер малды , адамны бауыры мен й ы ң ң ұ қ бездерінде, ас орыту ж йесінде, ан тамырларында, қ ү қ сты ащы ішегінде, аналы ры т тігінде т. б. құ ң қ ұ қ ү м шелерінде мекендеп, то ышарлы тіршілік етеді. ү ғ қ

Пайдаланған әдебиет • Г. С. Шабдарбаева Ш 13 Ветеринариялы қ гельминтология: О у ралы. – Алматы: қ құ «Агроуниверситет» баспасы, 2007. – 194 бет. • «Паразиты –вон!: Избавление от глистов , лямблий, червей. » авторы: Медведев Б. А. Феникс -2006, 124 бет. • «Паразиты мозга» Авторы : Сергей Преображенский . «Паразиты и их хозяева: Свищева. Т. • «Ветеринария и медицинская паразитология» авторы: А. И. Ятусевич, И. В. Расковская, В. М. Каплич. 2001 жылы басылып шы ан. 316 бет. ққ • «Медицинская паразитология» Автор: Барышников. Е. Н. 144 бет. • «Медицинская паразитология» Авторы: Д. Е. Генис.

Видео роликтер