ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ ҚАЗАҚ ТІЛІ КАФЕДРАСЫ СӨЖ Ауа арқылы таралатын жұқпалы аурулар Орындаған: факультетінің 2060 топ студенті Юзыхович О. А. Тексерген : Нургуль Аликаримовна Қарағанды 2013
ЖОСПАР: 1. 2. 3. 4. Жұқпалы аурулар дегеніміз не? Тұмау және оның асқынуы. Туберкулез-инфекциялық ауру. Жұқпалы аурулардың алдын-алу шаралары.
ЖҰҚПАЛЫ АУРУЛАРДЫ ЖҰҚТЫРАТЫН ӨТЕ МАЙДА ОРГАНИЗМДЕР – микробтар, оларды тек арнаулы үлкейткіш аспап – микроскоп арқылы ғана көруге болады. Адам баласы микробтардың бар екенін білмей, профилактикалық шаралар жүргізбеген ерте кезде жұқпалы аурулар адамдарға талақтай жабысып, оларды өлім-жетімге ұшыратып, талай қалалар мен селолар қаңырап, иесіз бос қалатын.
ТҰМАУ - өте күрделі, жұқпалы ауру. Ол ауру сырқат адамнан сау адамға аурудың алғашқы екінші – үшінші сау адамға аурудың алғашқы екінші-үшінші күндері ауа арқылы беріледі. Егер де отбасында бір адам ауырса, онда осы отбасындағы адамдардың барлығы, әсіресе балалар ауруы мүмкін.
• Тұмаудың өзі қатты қауіпті емес, ең қиыны ол бұл аурудың асқынуы. Әр бір күз бен қыс мезгілдерінде міндетті түрде бірнеше рет шығады. • Ауруға балалар, әсіресе сәбилер мен мектеп жасындағы оқушылар жиі шалдығады, себебі балалар ағзасы күрделі тыныс инфекциясын тез қабылдағыш келеді. Сөйлегенде түкірік, жөтел кезінде ауру адамның сілекейінде ауру тудыратын микроптарда болады, міне сонда тұмау вирустары бар.
• Аз уақыт аралығында ауру адамның айналасында огрозольді бөліктерді бай максималды консентрлік қауіпті аймақ пайда болады. Тұмау мен өткір респиратарлы өткір аурулар жүрек қантамыр жүйесін бұзып адам өмірі бірнеше жылға қысқартылады. Тұмаудың күрделі емделу кезінде көбіне жүрек – қантамыр, орталық жүйке жүйесі, тыныс мүшелері зақымдалып жиі жүрек, қантамыр, өкпе қабынуы трахеобронхиттер, менинго энцефалит аурулары туындайды. Тұмау көбіне күрделі интоксикацияның белгілерімен өтеді, ал оның негізгі белгілері ол: қалшылдап дірілдеу, күрт ыстықтың көтерілуі, бастың ауруы, тамақтың ауруы, күркілдеп жөтелу, аяқ-қол, дененің сырқырауы, кішкентай балалардың жүрегі айнып құсуы да мүмкін.
ХАЛЫҚТЫҚ МЕДИЦИНА ТҰМАУҒА ҚАРСЫ КЕЛЕСІ ТӘСІЛДЕРДІ ҰСЫНАДЫ. • Ауырып жатқан адамның бас жағына аршылған сарымсақ қою; тұмау індеті кезінде аршылған сарымсақ түйірін қалтаға салып жүру. • Тазаланған сарымсақтың 2 -3 түйірін ұсақтап 1: 1 етіп балмен араластырып жылы сумен ұйықтар алдында 1 -ас қасықтан қабылдайды. • Тұмау індеті кезінде күніне сарымсақтың 2 -3 түйірін жеп тұру керек. • Тұмауды емдеген кезде міндетті түрде; • ыстығы жоғары болса кем дегенде бір апта үйде, төсекте жатып ем алу керек. • жеңіл диетаны ұстану керек; шырындар, тауық етінен сорпа, тауық еті, жемістер; • аяқты грелкамен жылыту немесе жылы шұлық киіп жүру;
ТУБЕРКУЛЕЗ • Туберкулез қазіргі заманның өзекті мәселелерінің бірі болып отыр. Адамның өкпесінде туберкулез ауруын тудыратын бактерияларды 1882 жылы Р. Кох анықтады. Дүние жүзіндегідей, Қазақстан аймағында бұл инфекциялық ауру. Бұл ауруға шалдыққан кезде адам ағзасына туберкулез таяқшасы енеді де, ол бронхөкпе жүйесін және басқа да мүшелерді зақымдап, сонда көбейе бастайды. • Ауруды таратушы туберкулездің анық формасымен ауыратын адам, қақырынумен бірге туберкулез таяқшасын шығарады. Ауру ұзақ, үздіксіз емді қажет етеді, бұл аурудың емі кейде ұзақ, тіпті көптеген айларға созылуы мүмкін.
• Туберкулезге жиі, көбінесе, мектеп жасындағы балалар шалдығады, себебі олардың ағзалары әлсіз, әлі толық қалыптасып бітпеген. Оның үстіне қазіргі мектепте сабақтың көптігі мектеп бөлмелерінде санитарлық – гигиеналық талаптардың сақталмауы, тамақтану мен теріс әсерін тигізуде. Сонымен қатар, жоғары сынып оқушылары өз денсаулықтары күтпей, жиі темекі тарту мен спирттік ішімдік ішумен айналысады. • Туберкулез ауруының әлеуметтік шығу табиғатына қарамастан, жоғарыда айтылған факторлар көбіне балалар мен жасөспірімдер келешекте аурудың өсуіне себеп бола алады.
ТУБЕРКУЛЕЗДІҢ АЛДЫН АЛУЫ Ø Балаларды туберкулезге шалдығудан аман алып қалу үшін оларға төмендегі ұсыныстарды беру керек. Ø Мектеп оқушысының рационында 80 г, 400 г. көкөніс пен жеміс-жидек, 200 мл сүт өнімі, күніне бірнеше рет макарон, нан өнімдері болуы керек, энергия көзі ретінде май мен көмірсу, тәулігіне 5 г. иодталған тұз қабылдау керек. Ø Ұйқы, демалыс, тамақтану тәртібімен физикалық белсенділікті сақтау керек. Ø Тәулігіне үш-төрт рет тамақтану керек, міндетті түрде ыстық тамақ ішу керек. Ø Бөлмеде температуралық режим сақталып, үзіліс кезінде сынып бөлмелерінің терезесін ашып, желдету пайдалы, ал үйде бөлмені күніне 3 -4 рет желдету керек. ØКүнделікті 2 -3 сағат таза ауамен дем алу керек.
ТЫНЫС АЛУДЫҢ ЖІТІ АУРУЫ (тыныс жолдарының қатты ауруы) — көбінесе вирустарда (аденовирус, реовирус, энтеровирус және т. б. ) қоздыратын қатты жұқпалы ауруға ұқсас, клиникалық катардың жалпы атауы, ауа арқылы беріледі: кездейсоқ жағдайда және жұқпалы ауру кең тарап жайылғанда таралады; тыныс жолдарындағы шырышты қабықтар қабынады, мысалы мұрын ауруы фарингиті түрінде, көмейдің талаурап, кеңірдектің ішкі кілегей қуарудан организмнің улануы түрінде болады; көз бен қабақтың арасындағы раториялық әдіспен аурудың себебін айырып, анықтағанға дейін ғана қолданылады.
• Ауру туғызатын бактериялар адам денесіне енген соң оның ағзалық затымен қоректену, тез көбейе бастайды. Сөйтіп өзінен бөлінген улы заттармен ағзаны улайды (мысалы, баспа мен сіреспе аурулары кезінде, ағзаның қанайналымына улы заттар шығарады). Қан улы заттарды ауру адамның бүкіл денесіне таратады. • Ауру туғызатын бактериялар ауада, суда, тарамда болатындықтан, солар арқылы сау адамдарға жұғады. Көпшілік орындарда, бөлмеле неғұрлым ауа таза болса, соғұрлым адамдар аз ауырады. Оба мен көкжөтел бактериялары ауада тез жойылады.
ҚОРЫТЫНДЫ: • Тек медицинаның қарқынды дамуының нәтижесінде ғана микробиология өнеркәсібінде микробтармен күресу шаралары табылды. Ауру туғызатын бактерияларды жоятын қасиеті бар іш сүзегіне, дизентерияға қарсы қолданылатын дәрілер алынды. Ауырған кезде адам түрлі дәріні пайдаланады. Дәрі адам денесіндегі бактерияларды өлтіреді, сөйтіп адамның ағзасын жұқпалы микробтардан тазартады. Қазіргі кезде жұқпалы ауруларға арналған дәрілердің жаңа түрлері өндірілуде. • Жоғарыда атап көрсетілгендей, жұқпалы аурулардың алдын алудың негізгі жолы - тазалық ережелерін сақтау. Мысалы, қайнамаған, лай су ішпеу. Тамақ ішер алдында қолды жуу. Киімді таза ұстау, ағзаны тынықтыру. Дененің жарақаттанған жеріне дереу йод жағу, тағамдарды көгеруден сақтау және т. б. (Ауасы тазартылған бөлмеле бактериялар саны 13 есе азаяды. ) • Бактерияның басқа түрлері сары ауру, қызамық, құздама (ревматизм) ауруларын туғызады. Бұл бактерия түрлері де ауа арқылы таралады. •
Скачать презентацию ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ ҚАЗАҚ ТІЛІ КАФЕДРАСЫ СӨЖ
Юзыхович О. казахский.pptx