Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент фармацевтика институти Биотехнология кафедраси КИМЁ ТЕХНОЛОГИЯ ЖАРАЁНЛАРИ ВА АППАРАТЛАРИ фанидан Power Point дастури асосида тузилган маърузалар матни
Маъруза 9 Иссиқлик алмашиниш асослари. n n n n Режа 1. онвектив иссиқлик алмашиниш. а) Ньютон қонуни. б) Конвектив иссиқлик алмашинишнинг дифференциал тенгламаси. 2. Иссиқлик ўтиши. 3. Иссиқлик жараёнларининг ҳаракатлантирувчи кучи. 4. Иссиқлик ўтказиш жараёнларини интенсивлаш
онвектив иссиқлик алмашиниш. n Иссиқликнинг қаттиқ жисм юзасидан суюқлик (ёки газ) муҳитига бир йўла конвекция ва иссиқлик ўтказувчанлик усуллари ёрдамида тарқалиши, ёки аксинча, иссиқликнинг суюқлик мухитидан қаттиқ жисм юзасига ўтиши конвектив иссиқлик алмашиниш деб юритилади
Конвекция икки турга бўлинади n n табиий мажбурий
Конвекция икки турга бўлинади n n Суюқликнинг “”иссиқ” ва “”совуқ” қисмларидаги зичликлар фарқи таъсирида табиий конвекция юзага келади. Мажбурий конвекция ташқи кучлар (насос, вентилятор, аралаштиргич) таъсирида ҳосил бўлади.
Ньютон қонуни. n Конвектив иссиқлик алмашинишнинг асосий қонуни бўлиб Ньютоннинг совитиш қонуни ҳисобланади. Бу қонунга кўра, иссиқлик алмашиниш юзадан атроф-муҳитда (ёки, аксинча бирор муҳитдан қаттиқ жисм юзасига) берилган иссиқлик миқдори d. Q деворнинг юзасига (d. F), юза ва муҳит температураларининг фарқига (t -tf) іамда жараённинг давомлилигига (d ) тўғри пропорционалдир
Иссиқлик ўтиши n n Иссиқлик алмашиниш жараёнларида иссиқлик бир муҳитдан иккинчисига ўтади. Кўпинча иссиқлик ташувчи агентлар бир-биридан девор орқали (аппаратнинг, трубанинг девори ва ҳоказо) ажратилган бўлади. Температураси юқори бўлган муҳитдан температураси паст бўлган муҳитга бирор девор орқали иссиқликнинг берилиши иссиқликнинг ўтиши деб аталади. Бунда берилган иссиқликнинг миқдори Q иссиқлик ўтказишнинг асосий тенгламаси орқали топилади; Q = K tґР F ;
Иссиқлик ўтиши
Иссиқлик жараёнларининг ҳаракатлантирувчи кучи n Муҳитлар температураси ўртасида бирор фарқ бўлгандагина иссиқлик температураси юқори бўлган муҳитдан температураси паст бўлган муҳитга ўтади. Бундай температуралар фарқи иссиқлик алмашиниш юзаси бўйлаб ўзгаради, яъни улар бир хил қийматга эга бўлмайди. Шу сабабли иссиқлик алмашиниш жараёнларини ҳисоблашда ўртача температуралар фарқи tґР деган тушунча ишлатилади. Муҳитларнинг ўртача температуралар фарқи иссиқлик алмашиниш жараёнларининг ҳаракатлантирувчи кучи деб юритилади.
Иссиқлик жараёнларининг ҳаракатлантирувчи кучи
Иссиқлик алмашиниш жараёнларини қуйидаги усуллар ёрдамида интенсивлаш мумкин; n n n 1) иссиқлик ташувчи агентларнинг тезлигини кўпайтириш; 2) иситиш юзасини даврий равишда тозалаб туриш; 3) асосий суюқлик оқимини пульсацион тебранишлар орқали юбориш; 4) суюқлик оқимига ҳавони ҳайдаш; 5) суюқликнинг юпқа қатламли ҳаракатини ташкил қилиш ва бошқалар. Ҳар бир конкрет шароит учун интенсивлашнинг тегишли усулидан фойдаланиш мақсадга мувофиқ.
Адабиётлар n n 1. Юсупбеков Н. Р. , Нурмухамедов Х. С. , Зокиров С. Г. Кимёвий технологиянинг асосий жараён ва қурилмалари. Тошкент, Шарк, 2003, 644 бет. 2. Мазур Л. С. Техническая термодинамика и теплотехника. Москва, Издательский дом ГЕОТАР МЕД, 2003, 352 с.
Скачать презентацию Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент фармацевтика институти
97b2f745fcb71e5812a0500ad0c64553.ppt